 |
| Hoài sơn (củ mài) là một loại dây leo |
Hoài sơn (củ mài) là một dây leo có hình trụ dẹt, phía đầu thuôn dần, dài khoảng 30 - 50cm và ăn sâu xuống dưới lòng đất. Mỗi cây hoài sơn sẽ có 1 - 2 rễ củ mập. Thân cây nhẵn, lá có thể mọc so le hoặc mọc đối xứng, phiến lá hình tim dài, đầu nhọn, cuống lá thường dài khoảng từ 1.5 - 3cm.
Cụm hoa hoài sơn sẽ thường mọc thành chùm ở kẽ lá. Quả nang sẽ có 3 cánh, rộng 2cm. Nếu quả khô, cây sẽ không có lá, hạt thường có cánh mỏng màu nâu. Hoa nở vào tháng 5 - 7 và mùa quả rơi vào khoảng tháng 8 - 10 hằng năm.
Củ mài là một loại thực vật hoang dại mọc ở vùng rừng núi phía Bắc nước ta. Đây là loại thực vật thuộc họ thân leo, thân cây nhẵn hơi góc cạnh, màu đỏ hồng. Lá cây hình tim, mọc so le và thường có cục nhỏ ở góc lá gọi là dái mài.
Cây củ mài có hoa màu vàng, khúc khuỷu mọc thành từng cụm đơn tính. Mỗi cây thường cho một hoặc hai củ. Củ mài hình trụ dài ăn sâu xuống đất, có thể dài tới hàng mét. Vỏ củ có màu nâu xám, thịt màu trắng mềm.
Củ mài thường được thu hoạch vào mùa hè khi lá cây đã lụi hết. Khi mang về, người dùng rửa sạch và chế biến theo ý muốn của mình.
Thành phần dinh dưỡng có trong củ mài
 |
Bên cạnh thắc mắc “củ mài là củ gì” thì nhiều người cũng tò mò về thành phần dinh dưỡng có trong củ mài. Củ mài là một loại thực phẩm có chứa nhiều thành phần dinh dưỡng thiết yếu. Theo nghiên cứu, hơn 50% thành phần của củ mài là tinh bột. Ngoài ra, củ mài còn chứa hàm lượng lipid, protein và chất nhầy cao. Chính vì vậy, củ mài còn được dùng như một loại lương thực trong thời đói.
Củ mài còn chứa hàm lượng allantoin dồi dào. Chất này có khả năng thúc đẩy sự phát triển của các mô khỏe mạnh và rút ngắn thời gian chữa lành vết thương. Bên cạnh đó, củ mài còn chứa nhiều thành phần khác như cholin, saponin, dioscin, acid amin, vitamin, chất chống oxy hóa và nhiều yếu tố vi lượng khác.
Tác dụng của củ mài với sức khoẻ
 |
Theo Đông y, củ mài là loại thuốc có vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ tỳ vị, ích tâm phế, bổ thận. Củ mài thường được sử dụng như một loại thuốc dùng cho người mất khẩu vị, chán ăn, hen suyễn, ho khan, tiểu đường.
Ngoài ra, đây còn là một loại thuốc bổ ngũ tạng, mạnh gân xương, chữa suy nhược cơ thể, mỏi lưng, chóng mặt, lỵ... Củ mài không chỉ giúp điều trị các bệnh rối loạn tiêu hóa mà còn tăng cường các loại vi khuẩn đường tiêu hóa.
Củ mài còn được dùng ở những người bị mụn nhọt, viêm loét hay áp xe da. Bên cạnh đó, mọi người còn dùng loại củ này khi bị rắn rết hay bọ cạp cắn. Công dụng này có được là nhờ củ mài chứa nhiều allantoin.
Củ mài còn là một bài thuốc rất tốt để điều trị một số bệnh ở phụ nữ. Củ mài giúp hạn chế tình trạng cáu gắt do mãn kinh, khô âm đạo sau mãn kinh, rối loạn kinh nguyệt.
Một công dụng nữa của củ mài là ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Đây là một vấn đề sức khỏe rất nguy hiểm và ngày càng phổ biến trên thế giới. Nếu không phát hiện kịp thời có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
Trồng khoai mài thu tiền tỷ
 |
| Ông Nguyễn Quốc Tuấn bên sọt khoai mài vừa thu hoạch. Ảnh: Trường Hà |
Từ bỏ công việc kinh doanh, ông Nguyễn Quốc Tuấn, 52 tuổi (Bà Rịa - Vũng Tàu) tìm mua giống khoai mài về trồng, thu lãi hơn 5 tỷ đồng.
Khi còn kinh doanh các sản phẩm về sức khỏe, cây khoai mài được ông Tuấn chú ý, bởi giá trị về kinh tế lẫn dược liệu. Ngay trong lần đến tham quan một nhà vườn ở huyện Xuyên Mộc, ông đã bỏ ra 7 triệu đồng mua 1.000 cây giống về trồng thử trên khu đất rộng 300 m2 của gia đình.
Lần đó do chưa có kinh nghiệm chăm sóc, ông Tuấn lãi rất ít. Song, sau một thời gian quan sát, ông nhận thấy loài này sức sống rất mãnh liệt, có thể phát triển tốt ở vùng đất cát, đất đỏ. Ông tìm đến nhiều nhà vườn học hỏi, nghiên cứu thêm tài liệu trên internet. Đến đầu năm ngoái, ông gác việc kinh doanh, dốc hết vốn liếng và vay mượn thêm để trồng khoai mài thương phẩm.
"Bỏ ra hàng tỷ đồng đầu tư loại củ dại khiến nhiều người thân hoài nghi. Nhưng tôi rất quyết tâm vì tin mình làm được", ông Tuấn nói và cho biết, sau đó công ty cung cấp cây giống ký hợp đồng bao tiêu không hạn chế số lượng, với giá tại vườn 13.000 đồng mỗi kg khiến ông có thêm động lực.
Người đàn ông trung niên tìm thuê 14 ha đất ở thị xã Phú Mỹ, Châu Đức trồng 25.000-30.000 cây mỗi ha, tùy vị trí. Củ mài đâm thẳng đứng xuống lòng đất nên khi trồng phải dùng máy đào, xới làm cho đất tơi xốp xuống độ sâu khoảng một mét, sau đó lên luống cao 30 cm, dùng phân chuồng ủ hoai bón lót và làm giàn cho cây leo.
Theo ông Tuấn, trong suốt quá trình sinh trưởng, cây khoai mài rất ít sâu bệnh. Người trồng chỉ dùng phân hỗn hợp, bón bổ sung vào gốc với chu kỳ 7-10 ngày một lần. Một hệ thống tưới phun được lắp trên các luống để cung cấp nước cho cây vào mùa khô. Dù trồng diện tích lớn, nhưng khi xuống giống và thu hoạch chỉ cần khoảng 10-15 người. Còn suốt quá trình chăm sóc, nhân công chỉ cần một nửa số này.
Vườn khoai của ông Tuấn đang thu hoạch cho sản lượng 50-60 tấn mỗi ha. Trừ hết chi phí, ông ước tính mỗi ha lãi khoảng 400 triệu đồng. Thấy mô hình trồng khoai mài hiệu quả, nhiều nông dân tìm đến xin hợp tác, ông sẵn sàng chuyển giao quy trình, cam kết bao tiêu với giá 14.000 đồng mỗi kg.
"Vụ tới diện tích trồng của gia đình tôi và các hộ dân tăng lên 30 ha, sản xuất theo hướng hữu cơ để xuất khẩu, nhập cho các chuỗi siêu thị", ông nói và cho hay, sẽ áp dụng một vài giải pháp mới để cố gắng nâng sản lượng khoai lên 70 tấn mỗi ha.
