| Giá xăng giảm nhẹ, giá dầu đồng loạt tăng trong kỳ điều hành ngày 22/5 Giá xăng giảm lần thứ ba liên tiếp, giá dầu tăng Giá xăng giảm nhẹ, giá dầu tăng |
 |
| Ngành dầu khí vẫn là một trụ cột quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. |
Giá dầu tăng gây sức ép toàn diện
Dầu mỏ vẫn là yếu tố sống còn đối với nhiều ngành sản xuất và tiêu dùng. Với một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam, mọi biến động về giá dầu trên thế giới, đặc biệt tại các khu vực như Trung Đông, đều có thể nhanh chóng ảnh hưởng đến chi phí đầu vào, cán cân thương mại và lạm phát trong nước. Tính đến giữa năm 2025, giá dầu vẫn dao động quanh mức 68–70 USD/thùng, tạo ra mức ổn định tương đối. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng tình hình này dễ bị đảo chiều nếu có xung đột leo thang tại eo biển Hormuz – nơi chiếm tới 20% lưu lượng dầu toàn cầu.
Chỉ một gián đoạn nhỏ cũng đủ khiến giá dầu vượt ngưỡng 90 USD/thùng trong thời gian ngắn. Đối với Việt Nam – quốc gia vẫn phải nhập khẩu phần lớn nhu cầu xăng dầu – giá dầu tăng có thể làm tăng chi phí sản xuất, vận tải, hậu cần, đồng thời gây áp lực lên sinh hoạt người dân. Các ngành then chốt như dệt may, da giày, chế biến thực phẩm, điện tử, logistics đều chịu ảnh hưởng trực tiếp. Đặc biệt, các doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã ở khu vực nông thôn sẽ khó “xoay xở” vì khả năng điều chỉnh giá bán còn hạn chế.
Không chỉ vậy, ngành nông nghiệp cũng bị tác động gián tiếp. Giá nhiên liệu cao khiến chi phí nuôi trồng thủy sản, sản xuất lúa gạo, vận chuyển hàng hóa tăng mạnh, làm giảm biên lợi nhuận. Người nông dân vốn đã quen với biên lợi nhuận mỏng sẽ càng dễ tổn thương nếu thiếu sự hỗ trợ chính sách đúng lúc. Trong lĩnh vực du lịch – ngành có vai trò hỗ trợ sinh kế nông thôn ở nhiều địa phương – giá nhiên liệu bay tăng kéo theo giá vé máy bay và chi phí dịch vụ tăng, khiến lượng khách quốc tế sụt giảm, đặc biệt từ các thị trường gần như ASEAN, Đông Bắc Á.
Ở cấp độ vĩ mô, chi phí đầu vào tăng nhanh trong khi đầu ra gặp khó sẽ làm giảm năng lực cạnh tranh xuất khẩu. Trong bối cảnh Việt Nam đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, việc giữ ổn định chi phí sản xuất và giao hàng là yếu tố sống còn để duy trì đơn hàng quốc tế và tạo thu nhập ổn định cho lao động nông thôn.
Chủ động thích ứng để giữ ổn định kinh tế
Giá dầu cao là một rủi ro, nhưng đồng thời cũng là động lực để Việt Nam đẩy nhanh chuyển đổi năng lượng và cải cách nền kinh tế theo hướng bền vững. Đây là cơ hội để giảm dần phụ thuộc vào nhiên liệu nhập khẩu và củng cố sức chống chịu trong dài hạn. Việc mở rộng đầu tư vào năng lượng tái tạo – lĩnh vực mà Việt Nam đã có những thành tựu đáng ghi nhận trong điện mặt trời và điện gió – là hướng đi quan trọng.
Cùng với đó, phát triển hệ thống lưu trữ năng lượng và điện khí hóa giao thông sẽ giúp giảm áp lực nhập khẩu nhiên liệu, đặc biệt trong giao thông và vận tải hàng hóa. Khả năng tự chủ về năng lượng cần được tăng cường thông qua việc nâng cấp, mở rộng các nhà máy lọc dầu trong nước như Dung Quất và Nghi Sơn, đồng thời khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư vào dự trữ dầu và năng lượng.
Về chính sách, có thể xem xét các giải pháp linh hoạt như trợ giá tạm thời, giảm thuế nhiên liệu đầu vào hoặc hỗ trợ tín dụng cho hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ trong các ngành sử dụng nhiều năng lượng. Tuy nhiên, việc hỗ trợ cần được thực hiện theo hướng có mục tiêu, đảm bảo hiệu quả và không làm méo mó thị trường. Các ngành, doanh nghiệp cũng cần lồng ghép đánh giá rủi ro địa chính trị và giá dầu vào kế hoạch sản xuất và đầu tư.
Đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng, điều chỉnh quy trình theo hướng bền vững và linh hoạt là hướng đi giúp nâng cao khả năng chống chịu. Đồng thời, tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại để tiếp cận công nghệ xanh và nguồn vốn quốc tế là cần thiết trong bối cảnh thị trường toàn cầu ngày càng biến động. Về phía nhà nước, việc cải cách thể chế – đặc biệt là cải cách thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ, tăng minh bạch và cải thiện môi trường đầu tư – là điều kiện tiên quyết giúp doanh nghiệp đủ sức ứng phó với những biến động từ bên ngoài.
Chiến lược tăng trưởng xanh và chuyển đổi số cần được giữ vững là trụ cột phát triển, không chỉ trong lúc giá dầu biến động, mà còn trong dài hạn. Dù xung đột tại Trung Đông có thể cách Việt Nam hàng nghìn cây số, nhưng hệ quả của nó – như giá dầu tăng, đứt gãy chuỗi cung ứng – sẽ “gõ cửa” từng nông trại, xưởng sản xuất và doanh nghiệp nội địa. Sự chủ động hôm nay sẽ quyết định sức chống chịu của nền kinh tế trong ngày mai.
