 |
| Cóc mẳn là một loại cỏ nhỏ mềm, mọc bò lan trên mặt đất ẩm |
Cóc mẳn là một loại cỏ nhỏ mềm, mọc bò lan trên mặt đất ẩm, phân rất nhiều cành, ở ngọn có lông mịn trắng, nhưng toàn thân trông nhẵn bóng, lá đơn mọc so le, hình ba cạnh, đầu tù, phía cuống hẹp lại, mép có hai răng cưa, có khi có 1 hay 3, dài 10 - 18mm, rộng 6 - 10mm, gân chính hơi nổi ở mặt dưới lá, gân phụ không rõ, không có cuống.
Cụm hoa hình đầu mọc ở nách lá, hoa cái gồm nhiều lớp, cánh hoa hình ống màu trắng, trên có răng cưa, hoa lưỡng tính ít hơn, tràng hoa hình chuông có 4 răng hình trứng, rộng, màu hơi tím. Quả bế 4 cạnh, trên cạnh có lông mịn nhỏ. Mùa hoa các tháng 2-5, mùa quả các tháng 4-7.
Theo Đông y, cóc mẳn có vị cay, tính ấm, vào kinh thủ thái âm. Có tác dụng trừ phong, tán hàn, thắng thấp, thông mũi.
Dưới đây là một số bài thuốc từ cây cóc mẳn
 |
| Cụm hoa hình đầu mọc ở nách lá |
Điều trị rắn độc cắn: Lấy 1 năm cây cóc mẳn tươi. Sau khi đã thực hiện các biện pháp sơ cứu, garo, tiến hành lấy cây thuốc tươi giã nát, vắt lấy nước cho nạn nhân uống, phần bã thuốc dùng đắp vào vết cắt, dùng vải mỏng cột lại. Sau đó chuyển bệnh nhân tới bệnh viện để cấp cứu.
Chữa nổi mẩn ngứa ngoài da do thời tiết thay đổi: Chuẩn bị cóc mẳn tươi liều lượng tùy thuộc vào diện tích da bị mẩn ngứa. Rửa sạch với nước muối, giã nát đắp lên chỗ da bị ảnh hưởng khoảng 30 phút. Thực hiện vài lần trong ngày để xoa dịu cơn ngứa ngáy khó chịu.
Phòng và trị cảm cúm: Cây cóc mẳn tươi 100g, đi rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt, hòa thêm chút rượu trắng, chia làm 2 lần uống trong ngày, uống nhân lúc còn ấm.
Chữa trĩ lở loét sưng đau: Cóc mẳn tươi chuẩn bị khoảng một nắm, rửa sạch, có thể ngâm nước muối trước rồi rửa lại, giã đắp vào, dùng băng gạc cố định.
Chữa viêm da thần kinh: Cóc mẳn rửa sạch, giã nát rồi chà xát vào chỗ da bị bệnh, có tác dụng chống ngứa, tiêu viêm.
Chữa mẩn ngứa eczema: Cóc mằn 20g, đậu xanh 10g, thêm vào chút muối. Đem tất cả đi giã nhỏ đắp lên chỗ mẩn ngứa đã rửa sạch.
Chữa viêm mũi: Cóc mẳn tươi, rửa sạch, hong khô, giã nát vắt lấy nước cốt, nhỏ vào mũi ngày 1-2 lần, mỗi lần 2-3 giọt, khi nhỏ nằm ngửa 20-30 phút. Dùng liên tục trong 1 tuần – tương đương với 1 liệu trình. Sử dụng đều đặn khoảng 1-3 liệu trình để thấy kết quả.
Hoặc cóc mẳn tươi giã nát, làm thành viên tròn rồi nhét vào lỗ mũi.
Hỗ trợ chữa viêm phế quản mạn tính: Cóc mẳn tươi, bách bộ mỗi vị cân lấy 10g, lá hen 12g, trần bì 8g, sắc lấy nước uống, mỗi ngày một thang. Uống 10-15 ngày.
Điều trị bệnh ho gà: Chuẩn bị 15g cóc mẳn, bạch dược, quốc lão, cây dẹt ác mỗi vị 6g. Đem các vị trên rửa qua nước cho sạch. Cho tất cả vào siêu sắc thuốc cùng với 600ml nước. Sau khi ấm thuốc bắt đầu sôi mạnh, vặn nhỏ lửa tiếp tục sắc đến khi cạn còn 150ml. Gạn thuốc ra, hòa vào chút đường cho dễ uống. Chia thuốc làm 3 lần dùng. Một liệu trình cần uống thuốc liên tục trong 10 ngày, mỗi ngày 1 thang.
Ho do cảm cúm: Cóc mằn, lá xương sông, râu ngô, mỗi vị 40g, cho vào sắc lấy nước uống, ngày 1 thang. Uống liên tục trong 3 – 5 ngày.
Chữa ho gió (do ngoại cảm): Cây cóc mẳn khô cân lấy 15g khô, thêm vào 500ml nước, sắc đến khi còn 100ml, chia 3 lần uống trong ngày. Nếu bạn không có khô thì có thể dùng tươi với lượng khoảng 30g.
Điều trị đau mắt đỏ, mộng mắt: Cây tươi một nắm, một ít muối sạch đem rửa sạch, ngâm nước muối trong 15 phút sau đó vớt cây ra vẩy sạch nước, giã nát cây thuốc rồi đắp vào bên ngoài mắt. Cần phải nhắm mắt trong quá trình đắp thuốc, tránh bã thuốc làm ảnh hưởng tới mắt.
Lưu ý:
Phụ nữ mang thai không dùng được, đồng thời tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi có ý định sử dụng vị thuốc này, tránh dùng sai cách hoặc dùng không đúng vị thuốc có thể gây hại cho cơ thể.
Thận trọng khi hái cây thuốc ở những bờ ruộng trồng hoa màu hoặc cây vụ đông, bởi sẽ có một số nơi dùng thuốc bảo vệ thực vật có thể gây hại cho cơ thể, nên hái và sử dụng cây mọc ở những bãi đất hoang, ruộng bỏ hoang sẽ an toàn hơn.
