Năm nay nhiều nông dân tại các quận, huyện đã xuống giống hơn 2.269ha mè vụ Hè Thu 2020 trên đất lúa
Lợi nhuận cao từ cây mè
Ở vùng ven TP Cần Thơ có vùng đất lúa lâu đời. Nông dân quen luân canh 2 vụ lúa - 1 vụ màu, sản xuất bền vững thu đạt hiệu quả cao. Đất lúa luân canh trải dài từ địa bàn quận Thốt Nốt nối tiếp sang quận Ô Môn.
Mỗi năm năm cứ sau vụ lúa Đông Xuân nông dân nối vụ Xuân Hè trồng mè (cây vừng), đậu, bắp, rau màu. Sau khi thu hoạch xong chuyển tiếp sang vụ Hè Thu và thu hoạch sớm trước khi nước lũ đầu nguồn mùa đổ về.
Sở NN-PTNT Cần Thơ cho biết, năm nay nhiều nông dân tại các quận, huyện đã xuống giống hơn 2.269ha mè vụ Hè Thu 2020 trên đất lúa.
Diện tích tăng hơn 1.713ha so với cùng kỳ năm trước. Hiện cây mè đang phát triển tốt, một số diện tích đang bắt đầu cho thu hoạch.
Luân canh mè trong vụ Hè Thu không chỉ giúp nông dân có điều kiện tăng lợi nhuận ngay trong vụ này mà còn có tác dụng hỗ trợ tốt cho các vụ sản xuất lúa sau. Bởi sau khi trồng mè, gieo sạ lại lúa thường trúng mùa, ít sâu bệnh hơn so với sản xuất liên tục 3 vụ lúa trong năm do đất được cải tạo và các mầm sâu bệnh hại lúa bị tiêu diệt.
Thời gian trồng mè khá ngắn, khoảng 75 ngày là thu hoạch, đảm bảo thời vụ sản xuất lúa vụ Thu Đông, tránh nguy cơ bị nước lũ gây thiệt hại khi xuống giống trễ.
Ông Lê Văn Chiến ở xã Vĩnh Trinh, huyện Vĩnh Thạnh cho biết: Mè là loại cây trồng có khả năng chịu nắng hạn tốt nên thích hợp sản xuất trong vụ Hè Thu, giúp tiết kiệm chi phí sản xuất và tránh nguy cơ bị thiếu nước tưới, nhất là tại những khu vực đất gò cao.
Trong vụ Hè Thu năm 2020, gia đình ông trồng mè trên nền đất lúa lãi gấp 2-3 lần so với sản xuất lúa Hè Thu. Đạt lợi nhuận từ 5-6 triệu đồng/công nhờ trúng mùa, trúng giá.
Ứng dụng kỹ thuật mới trong trồng cây mè
Chuyển đổi mùa vụ trong mấy năm gần đây phần nhiều nông dân trồng mè, trúng mùa, tăng thêm thu nhập cho gia đình. Khi diện tích trồng mè lan rộng từ Thốt Nốt sang các địa phương trong vùng là nhờ có yếu tố tác động từ thị trường gắn liền với vùng chuyên canh.
Chỉ tính trên địa bàn quận Thốt Nốt có 12 cơ sở thu mua mè xuất khẩu. Trong đó một số cơ sở ký kết trực tiếp thu mua cuối vụ với nông dân trồng mè trên 100 ha.
Năm 2019 giá mè đen 40.000-45.000 đ/kg, đến vụ mè năm nay (2020) tăng lên 50.000-52.000 đ/kg. Nông dân trồng mè đạt năng suất cao, trúng mùa đậm.
Mấy năm cây mè thị thịnh hành, thị trường nông sản có giá tốt, vùng luân canh lúa-màu của TP Cần Thơ cao điểm tăng vọt trên 3.750 ha. Mè là cây trồng chủ lực.
Theo trưởng trạm Bảo vệ thực vật (BVTV) quận Thốt Nốt: Mấy vụ trồng mè gần đây đa số nông dân trúng mùa là nhờ ứng dụng kỹ thuật mới.
Gói kỹ thuật chuyển giao thông qua các lớp tập huấn, tham quan mô hình điểm từ khâu gieo hạt, bón phân, chăm sóc, phòng trừ dịch hại.
Mấy vụ trồng mè gần đây đa số nông dân trúng mùa là nhờ ứng dụng kỹ thuật mới
Cán bộ BVTV địa phương hướng dẫn nông dân canh tác mè theo quy trình sản xuất an toàn, sử dụng thuốc BVTV đúng trong danh mục được Cục BVTV cho phép và khuyến cáo ngưng phun thuốc, cách ly từ sau 20-30 ngày nên hạt mè đảm bảo an toàn.
Cuối mỗi vụ, sau khi thu hoạch so sánh ruộng mè mô hình và ruộng mè đối chứng về chi phí đầu tư, năng suất và hiệu quả gia tăng lợi nhuận trên cùng diện tích đất.
Đến nay mô hình mở rộng ra nhiều điểm, tổng diện tích trên 2 ha. Theo tập quán canh tác cũ trước đây nông dân còn tập quán đốt đồng trước khi gieo hạt, bón phân theo cảm tính, năng suất cuối vụ đạt bình quân 1,2-1,3 tấn/ha.
Đến nay nhiều nông dân nhận ra kỹ thuật canh tác mới có nhiều điểm lợi như: Cắt gốc rạ (thay vì đốt đồng, vứt bỏ rơm thừa từ vụ lúa trước là lãng phí), xẻ đất theo liếp có rãnh thoát nước (tránh tình trạng mưa gây ngập úng).
Dùng nấm Trichoderma tạo dinh dưỡng cho cây trồng, bón lót vôi 30 kg/ha, bón lân 36 kg/ha và liều lượng bón phân NPK (90-60-30) chia làm 4 lần trong quá trình canh tác. Trong giai đoạn đầu 7 ngày/đợt 1, đợt 2 sau 18 ngày (gieo hạt), đợt 3 là 30 ngày và đợt 4 là 42 ngày.
Kết quả, nông dân trồng mè theo gói kỹ thuật mới được chuyển giao năng suất đạt khoảng 13 giạ, tương đương 2 tấn/ha. Năng suất tăng hơn 700 kg/ha so canh tác mè theo tập quán cũ.
Theo tính toán chi phí sản xuất từ mô hình 30 triệu đồng/ha, theo thời giá hiện nay, nông dân trồng mè đạt năng suất bình quân trên 1,4 tấn/ha lãi khoảng 60-70 triệu đồng/ha.
Trên vùng đất khô hạn, vào mùa khô gay gắt như vụ Xuân Hè, cây mè ít sử dụng nước và khả năng chống chịu sâu bệnh tỏ rõ khả năng thích nghi trên vùng đất chuyển đổi.
Hiện mô hình luân canh 2 lúa-1mè đang được nông dân thực hiện thành công, năng suất mè tăng lên, chất lượng mè an toàn, có thị trường tiêu thụ tốt.
Minh Nhật
