Trồng thành công giống khoai đặc sản ruột vàng vừa bùi lại thơm thu về tiền tỷ

Ông Nguyễn Trình người có hành trình hơn nửa thế kỷ gìn giữ và phát triển đặc sản khoai lang Lệ Cần trên đất đỏ bazan.

Nửa thế kỷ gìn giữ báu vật khoai Lệ Cần

Người có công bảo tồn và phát triển giống khoai đặc sản Lệ Cần trên vùng đất đỏ Tây Nguyên là ông Nguyễn Trình (xã Tân Bình, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai).

Ông Trình nhớ lại, từ những năm 1960, ông cùng nhiều người dân ở làng Trà Đỏa (huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam) lên Đak Đoa sinh sống và mang theo giống khoai lang ở đồng bằng gieo trồng trên đất cao nguyên. Từ 2 bàn tay trắng, ông Trình dành dụm tiền mở rộng quy mô diện tích cây trồng. Riêng khoai lang Lệ Cần, nhìn thấy giá trị kinh tế từ loại cây này, ông Trình thuê đất trồng và liên tục mở rộng diện tích.

Qua bao nhiêu thời gian, đến nay, diện tích khoai lang tại đây đã giao động khoảng vài chục hecta, được người dân trồng trên những diện tích đất trống, xen canh với những loại cây ngắn ngày hoặc đất vườn, cây cà phê, cây cao su tái canh.

Khoai lang Lệ Cần có màu sắc và hương vị đặc biệt.

Chính chất đất Bazan màu mỡ đặc trưng của vùng Tây Nguyên trù phú là điều kiện lý tưởng để giống khoai lang phát triển cho năng suất cao. Với đặc trưng khi luộc chín, khoai có mùi thơm khác so với những giống khoai khác tại địa phương. Đồng thời, lại có vị ngọt, bở, ruột vàng óng đã tạo nên thương hiệu “khoai lang Lệ Cần” nức tiếng.

Hiện nay, ông Trình đang sở hữu trên 30ha khoai lang Lệ Cần. Giống khoai đặc sản này thường cho thu hoạch trái vụ so với nhiều vùng cả nước nên luôn bán được giá cao, 8.000-11.000/kg. Mỗi ha có thể thu về 200 - 250 triệu đồng/năm, mang lại thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm cho ông Trình.

Hiện nay, ông Trình đang sở hữu trên 30ha khoai lang Lệ Cần cho năng suất cao.

Ông Trình cũng thành lập Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp và dịch vụ Tân Bình với 8 thành viên nhằm liên kết với bà con để phát triển giống khoai lang Lệ Cần. Năm 2022, ông cùng các hội viên trong HTX trồng gần 50ha khoai, đạt sản lượng 400 tấn. Với mức giá 15.000 đồng/kg, cao hơn hẳn mọi năm, các hội viên đều có được khoản thu không nhỏ.

Liên kết nâng tầm đặc sản khoai Lệ Cần

Khoai lang Lệ Cần là sản phẩm đặc trưng của huyện Đak Đoa được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh năm 2019 và đạt chứng nhận VietGAP vào năm 2020. Ông Nguyễn Trình-Giám đốc HTX Nông nghiệp và dịch vụ Tân Bình-cho biết: Khoai lang Lệ Cần nổi tiếng khắp cả nước nhờ hương vị thơm ngon. Lâu nay, khoai được tiêu thụ chủ yếu dưới dạng củ tươi, khó mang theo trên hành trình du lịch.

“Để tận dụng lượng khoai trái vụ, tránh lãng phí, HTX đã chế biến thành 6 sản phẩm gồm: miến, bột khoai lang chín, tinh bột khoai lang, sữa khoai lang, bánh tráng khoai lang, rượu khoai lang”, ông Trình cho hay.

Các công đoạn trồng và thu hoạch khoai lang Lệ Cần được cơ giới hóa.

Hiện nay, 9 thành viên của HTX Nông nghiệp và dịch vụ Tân Bình đều tham gia chế biến các dòng sản phẩm từ khoai lang Lệ Cần. Anh Nguyễn Song Viên bày tỏ: “Từ ý tưởng của Giám đốc HTX Nguyễn Trình, năm 2020, chúng tôi bắt tay vào nghiên cứu và đầu tư máy móc để chế biến khoai lang thành tinh bột, miến, bánh tráng…”.

Theo ông Trình, điều làm nên hương vị thơm ngon của tinh bột, sợi miến hay bánh tráng khoai lang… là phần nguyên liệu. Từ khâu lựa chọn cho đến chế biến đều cần phải làm cẩn thận. Riêng với miến thì cách chế biến đòi hỏi sự công phu và tỉ mỉ hơn để cho ra sản phẩm như ý.

“Bước đầu, chất lượng của các sản phẩm đang dần được hoàn thiện. Chúng tôi mới chỉ kết nối tiêu thụ trong tỉnh với giá trung bình 130-150 ngàn đồng/kg đối với miến, tinh bột, bánh tráng”, ông Trình cho biết thêm.

Khoai Lệ Cần giờ đã được chế biến sâu đa dạng sản phẩm.

Ông Nguyễn Kim Anh - Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đak Đoa-thông tin: Năm 2020, HTX Nông nghiệp và dịch vụ Tân Bình đã tạo ra các dòng sản phẩm chế biến sâu từ khoai lang Lệ Cần. Đây là một cách làm hay và rất mạnh dạn của các thành viên HTX. Bên cạnh việc hỗ trợ về kỹ thuật chế biến, huyện sẽ hướng dẫn HTX xây dựng các sản phẩm này thành sản phẩm OCOP.

“Đây sẽ là đòn bẩy giúp sản phẩm từ khoai lang Lệ Cần vươn xa và gia tăng giá trị. Khi sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP sẽ khẳng định được uy tín cho cả nông dân lẫn người tiêu dùng”, ông Nguyễn Kim Anh cho hay./.