| Sầu riêng Trung Quốc đắt gấp đôi hàng Thái: Vì sao vẫn hút khách? Xuất khẩu sầu riêng khởi sắc mở ra cơ hội cho nông sản Việt Sầu riêng Việt Nam trước bước ngoặt lớn: Chuẩn hóa chất lượng để vươn xa |
 |
| Nhiều lô hàng xuất khẩu sầu riêng phải “quay xe” tiêu thụ ở thị trường nội địa. Ảnh: Khánh Linh. |
Trong bối cảnh ngành sầu riêng Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ tại thị trường tỷ dân, những thông tin về chất lượng và an toàn thực phẩm trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết. Việc một số lô hàng bị trả về không chỉ là câu chuyện thiệt hại kinh tế của một vài doanh nghiệp, mà còn là đòn giáng mạnh vào uy tín và hình ảnh của cả một ngành hàng. Chỉ đạo mới đây của cơ quan quản lý nhà nước có thể xem là một phản ứng cần thiết, nhưng nhìn xa hơn, nó đã chạm đến một vấn đề cốt lõi: sự chuyên nghiệp và bền vững của chuỗi cung ứng nông sản Việt Nam.
Từ cảnh báo của thị trường nhập khẩu đến hành động quyết liệt trong nước
Gần đây, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã gửi cảnh báo chính thức sau khi phát hiện một số lô hàng sầu riêng từ Việt Nam chứa Auramine O (thường gọi là Vàng O). Đây là một loại hóa chất nhuộm công nghiệp, bị cấm sử dụng trong thực phẩm tại cả Việt Nam và Trung Quốc do những nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe con người. Cảnh báo này như một hồi chuông báo động, cho thấy các hàng rào kỹ thuật và tiêu chuẩn kiểm soát của thị trường nhập khẩu ngày càng được siết chặt.
Ngay lập tức, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã ban hành văn bản yêu cầu các Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng phải hành động. Theo đó, tất cả các lô hàng sầu riêng nằm trong diện "xuất khẩu quay đầu" sẽ bị áp dụng biện pháp kiểm tra chặt. Quy trình này bao gồm việc kiểm tra hồ sơ một cách kỹ lưỡng kết hợp với việc lấy mẫu để kiểm nghiệm chỉ tiêu Vàng O. Chỉ thị nêu rõ, việc kiểm tra chỉ được nới lỏng về phương thức thông thường nếu lô hàng đó có sẵn kết quả xét nghiệm từ GACC chứng minh không phát hiện chất cấm.
Động thái này nhắm thẳng vào một thực trạng nhức nhối tồn tại đã lâu. Nhiều xe container sầu riêng sau khi không thể thông quan đã quay trở về thị trường nội địa, thường được bán với giá rất rẻ dưới mác "giải cứu". Điều này không chỉ gây nhiễu loạn thị trường mà còn đặt ra nghi vấn lớn về chất lượng. Người tiêu dùng trong nước vô tình trở thành đối tượng tiêu thụ những sản phẩm không đạt chuẩn, thậm chí có thể gây hại cho sức khỏe. Với chỉ đạo siết chặt sầu riêng quay đầu, cơ quan chức năng đang quyết tâm dựng lên một hàng rào kỹ thuật ngay tại sân nhà, ngăn chặn nguy cơ tuồn hàng kém chất lượng ra thị trường.
Chuẩn hóa thị trường: "Liều thuốc" dài hạn cho thương hiệu nông sản Việt
 |
| Minh chứng nguồn gốc xuất xứ lô sầu riêng như một tấm thẻ thông hành trong nước. Ảnh: Thanh Bình. |
Nếu chỉ nhìn vào hành động kiểm tra các lô hàng bị trả về, có thể cho rằng đây là một giải pháp tình thế. Tuy nhiên, nếu đặt trong bối cảnh lớn hơn, đây chính là bước đi cần thiết và cấp bách để chuẩn hóa thị trường. Hành động này không chỉ dựa trên tình hình thực tế mà còn được thực thi dựa trên các quy định pháp lý hiện hành, cụ thể là Nghị định số 15/2018/NĐ-CP và Thông tư số 44/2018/TT-BNNPTNT về kiểm tra nhà nước đối với an toàn thực phẩm.
Vấn đề của sầu riêng nhiễm Vàng O không phải là câu chuyện của riêng trái sầu riêng. Nó là hình ảnh thu nhỏ cho thấy những lỗ hổng trong quản trị chất lượng của chuỗi cung ứng nông sản. Việc một vài cá nhân, đơn vị làm ăn thiếu trách nhiệm, sử dụng hóa chất cấm để "mông má" sản phẩm có thể phá hoại công sức xây dựng thương hiệu của cả một ngành, làm ảnh hưởng đến những doanh nghiệp chân chính đang nỗ lực tuân thủ các tiêu chuẩn khắt khe. Uy tín không thể xây dựng trong một sớm một chiều, nhưng có thể bị hủy hoại chỉ vì vài lô hàng sai phạm.
Do đó, việc siết chặt sầu riêng quay đầu phải được xem là điểm khởi đầu cho một chiến lược dài hơi hơn. "Liều thuốc" thực sự cho thương hiệu nông sản Việt không chỉ nằm ở khâu kiểm tra cuối cùng khi hàng bị trả về. Nó đòi hỏi một cuộc cách mạng về tư duy sản xuất và kinh doanh, tập trung vào việc kiểm soát chất lượng từ gốc:
Minh bạch hóa nguồn gốc: Siết chặt việc cấp và quản lý mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói. Đây là "chứng minh thư" của nông sản, giúp truy xuất và quy trách nhiệm khi có sự cố.
Nâng cao nhận thức: Tăng cường tập huấn cho người nông dân và các cơ sở thu mua về tác hại của hóa chất cấm và các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của thị trường nhập khẩu.
Chế tài đủ mạnh: Cần có những hình phạt nghiêm khắc, đủ sức răn đe đối với các hành vi gian lận thương mại, cố tình sử dụng chất cấm trong sản xuất và bảo quản nông sản.
Chỉ thị kiểm tra chặt sầu riêng tái nhập khẩu tuy là một phản ứng trước mắt nhưng mang ý nghĩa chiến lược sâu sắc. Nó không chỉ bảo vệ người tiêu dùng trong nước mà còn gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng Việt Nam không phải là nơi để hàng hóa kém chất lượng quay về tiêu thụ. Quan trọng hơn, đây là một bước đi bắt buộc trên con đường chuyên nghiệp hóa, chuẩn hóa thị trường, hướng tới mục tiêu xây dựng một thương hiệu nông sản Việt uy tín, bền vững và đủ sức cạnh tranh trên sân chơi toàn cầu.
