 |
| Chạch lấu được ví như “nhân sâm dưới nước” |
Chạch lấu tên khoa học (Mastacembelus favus) là loài cá nước ngọt có thân màu xanh đậm hoặc đen xám, trên thân có nhiều đốm vàng hình tròn hoặc bầu dục; vây lưng, vây hậu môn và vây ngực có đốm đen nhỏ, không có vây bụng. Khi còn nhỏ, thức ăn chủ yếu của cá chạch lấu là giun, ấu trùng côn trùng, giáp xác nhỏ. Khi lớn, cá ăn côn trùng trưởng thành, tôm tép, cá nhỏ và mùn bã hữu cơ.
Ngoài tự nhiên, tăng trưởng của cá chạch lấu sau 1 năm tuổi có thể đạt trọng lượng từ 150 - 250gram/con, dài 18 - 25cm; sau 2 năm đạt 450 - 500 gram, dài 35 - 40cm. Chúng thành thục và sinh sản sau 2 - 3 năm; con đực thường lớn hơn con cái, dẫu cùng tuổi. Con cái có sức sinh sản 4.500 - 7.500 trứng/lần; trứng có kích thước nhỏ, màu vàng.
Cá thường sinh sản vào mùa mưa lũ, nước đục, từ tháng 6 đến tháng 9; nơi sinh sản là hang hốc, khe đá ngầm ven sông suối. Trong quá trình ương nuôi, nếu sử dụng thức ăn tươi sống, nhất là trùn chỉ, tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống của chạch lấu sẽ cao hơn so với thức ăn khác.
 |
| Nhiều nông dân ở ĐBSCL nuôi cá chạch lấu ở trong ao đất hay trong bè gỗ đều mang lại hiệu quả kinh khá cao |
Anh Lê Văn Phúc ở xã An Long, huyện Tam Nông (Đồng Tháp) đã tận dụng diện tích mặt nước ao trên ruộng lúa thực hiện thành công mô hình nuôi cá chạch lấu. Ban đầu, anh Phúc cải tạo 2 ao diện tích 2.000 m2 trên ruộng lúa để thả nuôi 10.000 con cá chạch lấu.
Anh thả cá chạch lấu giống trong ao ương và cho cá ăn thức ăn như: giun, ấu trùng côn trùng và cộng thêm thức ăn viên công nghiệp độ đạm cao. Hơn một tháng chăm sóc, anh nuôi đại trà trong 2 ao đất và tiếp tục sử dụng thức ăn viên công nghiệp, tăng lượng thức ăn theo quá trình tăng trưởng của cá.
Mỗi ngày, anh thay nước ao nuôi một lần, chăm sóc đàn cá cẩn thận. Đồng thời, trộn bổ sung vitamin và một số khoáng chất vào thức ăn cho cá để tăng sức đề kháng và giúp cá tăng trọng nhanh, ít bị bệnh.
Sau 9 tháng nuôi, anh Phúc thu hoạch cá chạch lấu thương phẩm, cá đạt trọng lượng trung bình 300 - 500 gram/con, bán giá 350.000 - 370.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí đầu tư và công chăm sóc, anh Phúc còn lãi gần 100 triệu đồng ở vụ nuôi đầu tiên.
Đến nay, anh Lê Văn Phúc mở rộng ao nuôi lên 4.000 m2 và thành lập Tổ hợp tác nuôi cá chạch lấu xã An Long. Anh Phúc vui vẻ chia sẻ: Bình quân 3kg thức ăn sẽ cho ra 1 kg cá chạch lấu thương phẩm. Trung bình mỗi năm, gia đình anh thu hoạch 2 đợt. Mỗi đợt thu từ 700 - 800 kg cá, thu nhập từ 250 - 300 triệu đồng.
Cũng chọn nuôi cá chạch lấu để phát triển kinh tế, anh Lê Công Tiến, huyện Triệu Sơn (Thanh Hóa) thu về hơn nửa tỷ đồng mỗi năm.
Tốt nghiệp khoa Thủy sản, trường Đại học Cần Thơ, sau nhiều năm thử nghiệm nuôi tôm càng xanh, anh Tiến đã bắt tay vào thuần hóa và nhân giống loại cá đặc biệt trong ao nuôi của gia đình, nhằm phát triển kinh tế.
“Đợt đó, tôi thấy loại cá này có rất nhiều giá trị dinh dưỡng, rất tốt cho sức khỏe nên giá cao gấp hàng chục lần các loại cá khác. Đặc biệt là tại địa phương tôi khi ấy chưa ai nuôi, ai muốn mua phải đặt trước của các bác làm nghề đánh cá trên sông. Vì vậy, tôi nung nấu ý định nuôi loại cá này”, anh Tiến kể.
Nói là làm, anh Tiến đi tìm mua cá chạch lấu sông của các thuyền chài về để sản xuất con giống. Thế nhưng, cá chạch lấu chuyên sống ở môi trường tự nhiên, tại các con sông lớn, vì vậy rất khó thuần hóa.
Mỗi kg cá chạch lấu bố mẹ anh mua mất hàng triệu đồng/kg nhưng cứ thế hao hụt và chết dần. Không bỏ cuộc, anh lại rút kinh nghiệm và tìm mua về nuôi tiếp. Thế nhưng, tổng số tiền cả năm anh bỏ ra hơn 100 triệu đồng, nhưng chỉ thu về được chừng 10-20 triệu.
Quyết không bỏ cuộc nhưng cũng chưa biết mình sai ở khâu nào, vì vậy, anh Tiến lại khăn gói vào các tỉnh miền Tây như An Giang, Cần Thơ để học hỏi kỹ thuật nuôi cá chạch lấu.
“Bảo là học hỏi nhưng vào đó người ta không chỉ cho mình biết đâu. Vậy nên, ngày tháng tôi cứ đi thăm quan các mô hình, nắm bắt và ghi chép lại cẩn thận rồi về quê làm tiếp”, anh Tiến kể.
Cuối năm 2010, áp dụng kiến thức về thủy sản anh học được trong hơn 4 năm đại học và hơn 1 năm đi khắp nơi tìm hiểu về cá chạch lấu, anh trở về địa phương và lên kế hoạch xây dựng khu ao nuôi để nuôi cá chạch lấu thương phẩm.
Sau 8 tháng nuôi, cá chạch lấu cho cân nặng khoảng 300-500gr/con và được thương lái thu mua tận nhà với giá từ 500-600.000 đồng/kg.
Thấy hiệu quả và có lãi, anh lại bắt tay vào nghiên cứu cách nhân giống cá chạch lấu. Sau 3 năm, những lứa cá chạch lấu giống đầu tiên do anh tự nhân giống đã thành công ngoài mong đợi.
Chủ động được nguồn giống và kỹ thuật nuôi, anh trở thành người đầu tiên tại miền Bắc sản xuất được con giống cá chạch lấu. Số lượng cá sản xuất ra không đủ cung cấp cho thị trường và xuất khẩu.
Vì vậy, anh tiếp tục nhân rộng mô hình lên thành 5 ao nuôi cá giống và 9 lồng nuôi cá thương phẩm. Mỗi năm, anh thu được gần 30 tấn cá chạch lấu thương phẩm và bán ra thị trường khoảng 15-20 triệu con giống với giá từ 5-15.000 đồng/con giống, thu về khoảng 600 triệu đồng/năm.
