Bản Kho Mường nằm trong thung lũng Hua Mường, thuộc vùng đệm của Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông (thuộc hai huyện Bá Thước và Quan Hóa Thanh Hóa) có 60 hộ dân sinh sống, 225 khẩu, 13 hộ kinh doanh du lịch cộng đồng. Bản còn giữ nguyên nếp nhà sàn truyền thống, nằm trong thung lũng có khí hậu mát mẻ quanh năm.
Kho Mường là bản làng của người Thái trắng nằm sâu trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông |
Với cảnh quan thiên nhiên đặc sắc, hoang sơ của những cánh rừng nguyên sinh, đời sống sinh hoạt đậm đà bản sắc của dân tộc Thái gợi cho người ta cảm giác nơi đây giống một vùng đất bình yên, trong lành và nên thơ với người dân bản địa trân chất mộc mạc, thân thiện, thật thà.
Con đường vào Kho Mường uốn lượn, quanh co, một bên là vách núi, một bên là vực sâu với những thửa ruộng bậc thang xanh mướt, những trảng rừng ngút ngát. Đây là cung đường với cảnh trí thiên nhiên tuyệt đẹp nhưng cũng dễ khiến nhiều người “chùn bước” vì độ khó khăn, hiểm trở.
Tuy nhiên, lại rất hấp dẫn với những dân “phượt” ưa khám phá. Bản Kho Mường còn có một điểm đến đầy sức hút, đó là hang Dơi nằm trong quần thể hang động được phát hiện trong khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông đã trở thành một trong những điểm đến lôi cuốn khách du lịch trong và ngoài nước yêu thiên nhiên, đam mê khám phá tự nhiên.
Hang Dơi có vẻ đẹp hấp dẫn với những khối đá vôi đã làm nên Hang động này đã phát hiện qua quá trình khoảng 250 triệu năm trước. Hang có mối liên hệ với hệ thống sông dưới lòng đất với chiều dài khoảng 2,5km về phái bắc và dẫn nước từ Kho Mường qua làng Pốn thuộc xã Lũng Cao hệ thống sông suối chảy trong lòng hang là đặc điểm chung được biết tới qua các khu vực núi đá Kart, nó tạo ra sự kết nối giữa các thung lung lòng chảo các cửa các dòng chảy.
Hang Dơi, bản Kho Mường còn là nơi chú ngụ của nhiều loài Dơi có ít nhất 4 loài Dơi cư ngụ trong hang Dơi, bản Kho Mường trong các thời điểm khác nhau trong năm. Trong đó có cả loài Dơi ăn thịt côn trùng và nhiều loài ăn hoa quả chúng là những loài nhất quan trọng cho việc truyền giống về kiểm soát côn trùng gây hại. Hiện nay, đường vào hang Dơi, bản Kho Mường được đầu tư, nâng cấp từ nguồn vốn phát triển du lịch của tỉnh Thanh Hóa. Hàng năm đã thu hút rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến thăm quan du lịch.
Ẩm thực tại bản Kho Mường là những món ăn phong phú, đa dạng, được chế biến công phu từ những nguyên liệu gần gũi có sẵn từ núi rừng, suối khe tại địa phương. Tùy từng thời điểm, từng mùa trong năm mà có các món ăn khác nhau.
Một số món ngon mà người Thái thường hay chế biến như: Cá nướng, cơm lam, thịt lợn hấp, gà nướng, ốc đá, xôi tím... Món ăn thông dụng và ưa thích nhất là xôi ngũ sắc từ nếp nương, cơm lam... Đặc biệt, nơi đây nổi tiếng với các món ăn được chế biến từ vịt Cổ Lũng - giống vịt đã trở thành thương hiệu nổi tiếng, nhiều người biết đến. Giống vịt cổ ngắn, chân thấp, được thả ở suối, ở đồng nên thịt chắc và thơm, trứng có nhiều lòng đỏ... món ăn đặc sản mà nhiều du khách đã từng biết đến và muốn thưởng thức khi đến du lịch tại Bá Thước.
Du khách đến với bản Kho Mường sẽ có những đêm đốt lửa trại, uống rượu cần, cùng giao lưu văn nghệ với điệu xòe Thái, khắp Thái, hát múa dân ca, dân vũ đậm đà bản sắc dân tộc với các thiếu nữ xinh đẹp trong trang phục dân tộc, tiếng nhạc cụ truyền thống làm mê đắm lòng du khách; có hướng dẫn viên địa phương dẫn đường, giới thiệu về bản Kho Mường, dẫn đi thăm bản lân cận khác trong Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông nếu du khách có nhu cầu khám phá hệ sinh thái phong phú của rừng Pù Luông hay tham quan vườn cam, quýt đặc sản Kho Mường, tham gia trải nghiệm các hoạt động lao động sản xuất cũng như đời sống sinh hoạt hàng ngày với người dân bản địa