Lá giang là gì?
Lá giang (hay còn được gọi là dây dang, vón vén, sủm lum) là loại cây dạng thân leo được mọc dại thành bụi, quấn lên các cây khác trong rừng. Tại Việt Nam, lá giang mọc hoang ở ven rừng vùng núi trong các quần hệ thứ sinh, đồi cây bụi các tỉnh Tây Bắc, miền Trung và vùng Đồng bằng sông Cửa Long. Chúng là loại lá đơn, mọc đối, có phiến mỏng, hình trái xoan ngọn giáo, chóp nhọn sắc, gốc hình tim hoặc tù ở gốc, mặt trên có màu sáng hơn, dài 3,5 – 10 cm, rộng 1- 5 cm.
Hoa đỏ hoặc trắng, xếp 2 – 5 bông một thành chùm xim ở ngọn; các cách hoa đều nhau, đài hoa hình ống, tràng hoa hình chuông, nhị ngắn và có nhiều noãn; hoa thường ra vào khoảng tháng 5 âm lịch. Quả gồm hai quả đại hình dải, thẳng hay hay cong, rẽ đôi, có mào lông mềm màu hung ở đỉnh. Khi hái, lá giang tuôn ra rất nhiều nhựa trắng như sữa ở cuống lá mà nếu lỡ chạm phải thì rất dính tay.
Khi quả già tách ra mỗi hạt có túm lông nhờ gió phát tán bay đi mọc cây non, cây thường mọc quấn phủ trùm lên thân cây khác thành bụi dây. Lá giang thường được nhiều bà nội trợ kết hợp với nhiều nguyên liệu khác tạo nên một món ăn ngon hấp dẫn.
Cách chế biến đơn giản tạo thành món hấp dẫn
Canh chua lá giang
Một câu hỏi được khá nhiều người quan tâm là lá giang nấu gì ngon? Từ xa xưa ông cha ta đã sử dụng lá giang để nấu các món canh chua, chế biến cùng với một số loại thịt, nấu lẩu gà hoặc làm lẩu cá kèo lá giang thì còn gì tuyệt bằng. Trong đó canh chua lá giang được ưa chuộng hơn cả bởi dễ chế biến, chỉ cần vò lá giang rồi cho vào nồi nước dùng đã ninh sẵn với cá, thịt… là đã có thể thưởng thức được.
Thịt trâu nấu lá giang
Thịt trâu nấu lá giang là đặc sản của ẩm thực dân tộc Mường ở Tây Bắc. Hai nguyên liệu đặc trưng và khá đặc biệt này khi kết hợp với nhau sẽ mang đến một hương vị thơm ngon, hấp dẫn khiến bạn muốn ăn mãi không dừng.
Canh lá giang nóng hổi, thơm nhẹ hương vị của lá giang cùng vị chua chua đặc trưng. Thịt trâu mềm được ướp đậm đà ăn cùng với phần da dai sần sật. Hãy bắt tay làm ngay món ăn độc đáo này nhé!
Thịt bò xào lá giang
Ngoài ra, lá giang xào thịt bò còn là đặc sản nổi tiếng của vùng Bảy Núi (Châu Đốc, An Giang). Món ăn tưởng chừng đơn giản nhưng thực tế rất cầu kỳ trong khâu chế biến. Cụ thể nguyên liệu làm món ăn này gồm: Thịt bò, lá giang. Nước cốt dừa, đậu phộng rang, hành tím, hành tây và các loại gia vị.
Thịt bò mua ở chợ phải chọn thịt bò tơ về rửa sạch, xắt miếng mỏng ướp gia vị tỏi, sả, ớt băm, nước mắm bột ngọt, đường cho vừa ăn, để ngấm khoảng 15 phút. Lá giang chọn lá vừa ăn, rửa sạch, xắt miếng mỏng để ra đĩa. Sau đó người ta sẽ phi hành, tỏi, sả thơn cho thịt vừa chính tới, cho lá giang cùng củ hành tây xắt miếng vào. Tiếp đó múc món thịt bò xào lá giang đã ngả màu mới được tắt bếp. Tiếp đó múc món thịt bò xào lá giang thơm ngon ra đĩa là xong
Lẩu lá giang
Món lẩu lá giang thơm ngon này có vị ngọt thanh của nguyên liệu nấu kèm quyện cùng vị chua đặc trưng của lá giang kích thích vị giác của người ăn.
Lẩu lá giang nấu được với nhiều loại nguyên liệu khác nhau: cá kèo, cá đuối, ếch,... món lẩu nóng hổi rất thích hợp cho cả gia đình quây quần bên nhau vào những ngày tiết trời se lạnh.
Ngày nay, tại các nhà hành nổi tiếng còn đưa lá giang vào danh sách đặc sản rau rừng, dùng để gói các món cuốn như rau rừng cuốn thịt lợn, bò tơ,… tạo ra một hương vị chua chua, thanh thanh hấp dẫn thực khách gần xa
Tác dụng làm thuốc của lá giang
Lá giang là một loại cây quý có dược tính cao, nên người ta thường còn sử dụng để làm thuốc chữa bệnh. Theo các chuyên gia, cứ trong 100gr lá giang có chứa tới 85,3g nước, 3,5g glucid, 3,5g protein, 26 mg vitamin C; 0,6 mg carotein. Đặc biệt, người ta tìm thấy chất saponin có trong lá giang có tính kháng sinh với chủng khuẩn Salmonella typhi và Klebsiella. Nên nhiều nơi còn sử dụng lá giang dã lẫn với lá khoai lang, chế nước uống chữa ngộ độc
Theo y học cổ truyền, lá giang có vị chua tính mát. Tác dụng thanh nhiệt, khai vị, tiêu viêm, lợi niệu, giải khát, giảm đau. Kinh nghiệm dân gian thường dùng lá giang làm thuốc mỗi lần một nắm khoảng 100-200g tươi sắc nước uống chữa đau nhức khớp, ăn khó tiêu, người nóng tiểu vàng, đầy bụng, sỏi tiết niệu, lở ngứa ngoài da, mụn nhọt, chữa viêm đường tiết niệu, sỏi tiết niệu, viêm thận mãn tính. Đặc biệt, lá giang còn được sử dụng để chữa viêm ruột, sưng tấy, tê thấp,... Ngoài ra, Lá giang còn được xem là rau gia vị bổ mát giúp chữa chứng nóng nhiệt giúp ăn ngon bớt mệt mỏi.
Một số lưu ý
Khi nấu lá giang nên sử dụng nồi inox ( loại tráng men, không bị rỉ), không nên nấu trong nồi nhôm. Nếu có sử dụng thì bạn phải nấu nhanh vì chất chua từ lá giang có thể ăn mòn nhôm làm nồng độ nhôm trong canh tăng cao có thể ngộ độc. Chính vì vậy để tốt nhất cho sức khỏe, khi nấu canh lá giang chín bạn hãy mục ngay ra bát sứ không nên để trong nồi.