Đây là thông tin được Tổng Cục Thủy sản đưa ra tại "Hội nghị bàn về tình hình sản xuất, tiêu thụ cá tra trong bối cảnh dịch COVID-19” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức tại An Giang vào chiều ngày 7/5.
Dịch COVID-19 đã mạnh đến ngành hàng cá tra
Theo Hiệp hội Cá tra Việt Nam, đầu năm 2020, diễn biến của dịch COVID-19 đã tác động đến hoạt động sản xuất, chế biến và xuất khẩu ngành hàng cá tra Việt Nam.
3 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam đạt 334 triệu USD, giảm 29,3% so với cùng kỳ năm 2019
Diện tích nuôi mới cá tra cả nước là 777ha, giảm 5,7% so với cùng kỳ năm 2019; diện tích thu hoạch là 602ha, giảm 20,8% so với cùng kỳ năm 2019; sản lượng đạt gần 180.000 tấn, giảm 23,6% so với cùng kỳ năm 2019.
Các tháng đầu năm 2020, dịch COVID-19 đã và đang diễn biến phức tạp, dịch bệnh bùng phát mạnh tại các quốc gia như Trung Quốc, Hoa Kỳ, một số quốc gia thuộc cộng đồng châu Âu, Hàn Quốc. Đây là những thị trường lớn và trọng điểm của xuất khẩu cá tra của Việt Nam.
Kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2020 đến các thị trường chủ lực đều giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2019, cụ thể, sang Trung Quốc giảm 48%, sang EU giảm 47,3%, sang Mỹ giảm 19,8%.
Sự sụt giảm quá nhanh khiến cho các doanh nghiệp xuất khẩu phụ thuộc vào các thị trường này gặp rất nhiều khó khăn, tác động ngay tới sản xuất cá tra nguyên liệu.
Trong 3 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam đạt 334 triệu USD, giảm 29,3% so với cùng kỳ năm 2019. Mặc dù đã rất nỗ lực nhưng ngành hàng cá tra chưa đạt được mục tiêu tăng trưởng về xuất khẩu theo kế hoạch.
Tất cả thị trường lớn xuất khẩu cá tra trong 3 tháng đầu năm đều giảm so với cùng kỳ năm trước. Trong chuỗi ngành hàng cá tra từ hộ nuôi đến doanh nghiệp chế biến xuất khẩu, ngành phụ trợ như: thuốc thủy sản, thức ăn... đều bị ảnh hưởng.
Cùng đó, hạn mặn tại một số tỉnh trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long như Bến Tre, Vĩnh Long, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng cũng tác động đến ngành cá tra xuất khẩu.
Dự báo, khả năng ngành hàng cá tra có khả năng phục hồi hoàn toàn từ quý II/2020 và riêng thị trường Trung Quốc có thể phục hồi vào cuối tháng 5/2020 nên cần có kịch bản điều tiết sản xuất để tránh xảy ra tình trạng thiếu nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu.
Song song đó, Ấn Độ cũng là một thị trường tiềm năng của ngành hàng cá tra Việt Nam trong thời gian tới.
Trước khó khăn của ngành hàng cá tra, Hiệp hội Cá tra Việt Nam đã kiến nghị Chính phủ xem xét có chính sách hỗ trợ giảm, giãn nợ, kéo dài thời gian nộp thuế để hỗ trợ doanh nghiệp, chính sách tài chính ngân hàng, đo lường thiệt hại doanh nghiệp để đề xuất Ngân hàng Nhà nước hỗ trợ vốn vay, lãi suất phù hợp; đề ra các giải pháp hỗ trợ hộ nuôi, doanh nghiệp ngành hàng cá tra Việt Nam trong thời gian có dịch và sau dịch.
Đồng thời có giải pháp hỗ trợ chuyển đổi cho các doanh nghiệp, hộ nuôi trong phát triển thị trường trong nước; xúc tiến thị trường trong nước, khôi phục thị trường nước ngoài.
Cá tra Việt đi 119 nước
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng, Việt Nam đã hình thành một ngành kinh tế về con cá tra.
“Con cá tra đi 119 nước và mang lại 2 tỷ USD/năm. Không chỉ hình thành một ngành hàng mà còn giúp phát huy tiềm năng lợi thế của một vùng châu thổ”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định.
Đẩy phát triển thị trường nội địa để không bị lệ thuộc, áp lực vào các thị trường xuất khẩu
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đánh giá sản lượng và xuất khẩu cá tra cộng lại các năm chưa tương xứng với tầm vốn có. Nguyên nhân do chuỗi giá trị đồng bộ từ sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm với sự tham gia của doanh nghiệp và người nông dân chưa chặt chẽ; giống là khâu quan trọng nhưng lại chưa đáp ứng yêu cầu; tổ chức thị trường còn nhiều lỗ hổng; chưa khai phá hết tiềm năng, lợi thế của thị trường xuất khẩu rộng lớn.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh để đưa ngành hàng cá tra phát triển bền vững đúng với tên tuổi, thương hiệu cá tra Việt Nam đã xây dựng, vai trò của các hiệp, hội là cầu nối giữa doanh nghiệp với nhà nước là rất quan trọng.
Thời gian tới, Hiệp hội Cá tra Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cùng với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long tập trung tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu, nhất là vấn đề nguồn vốn; xúc tiến thương mại, đẩy mạnh xuất khẩu cá tra vào các thị trường bước đầu đã khống chế dịch COVID-19 như Trung Quốc, châu Âu, Nhật Bản, ASEAN...
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với Bộ Công Thương và các hiệp, hội đẩy mạnh xúc tiến xuất khẩu cá tra vào thị trường tiềm năng như Nga, Brazil...; làm việc với các siêu thị, hệ thống phân phối trong nước đẩy mạnh tiêu thụ cá tra trong nước để không bị lệ thuộc, áp lực vào các thị trường xuất khẩu.
“Trong tháng 6, Bộ sẽ mời đại diện hiệp hội ngành hàng, các công ty lớn làm việc với các tập đoàn phân phối để tập trung phát triển thị trường nội địa”, ông Cường nhấn mạnh.
Minh Kiệt
