Mặc dòng chảy của thời gian, Làng Vọng Nguyệt thuộc xã Tam Giang, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh luôn tồn tại hàng nghìn năm mà vẫn giữ được vẹn nguyên cái hồn xưa trong từng nếp sống.
Vọng Nguyệt từng vang danh khắp vùng với nghề trồng dâu, nuôi tằm. Xuôi đồng bằng châu thổ hay ngược về xứ Tây Bắc xa xôi, đâu đâu cũng biết đến Vọng Nguyệt với câu ca. “Dù ai buôn Sở bán Tần/ Không bằng Vọng Nguyệt chuyên cần ươm tơ”.
 |
| Nghề trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ dệt lụa gắn bó với người làng Vọng Nguyệt đã gần ngàn năm nay |
Nhắc đến nghề ươm tơ, dệt lụa ở đây bắt đầu từ khi nào thì hầu như không ai còn nhớ, chỉ nhớ về những câu chuyện truyền đời từ ngày xa xưa, khi Vọng Nguyệt còn là mảnh đất được triều đình giao cho nhiệm vụ ươm tơ dệt vải. Nhiều dòng họ lớn trong làng như: Nguyễn Hữu, Chu, Ngô Quý, Ngô Xuân đã đoàn kết cùng nhau tạo nên danh tiếng làng tơ tằm Vọng Nguyệt vang xa khắp nơi.
Tuy chiến tranh đã làm cho làng nghề bị mai một khá nhiều nhưng khi hòa bình lập lại, bằng niềm yêu nghề của những nghệ nhân già và nhiệt huyết giữ nghề của người trẻ, làng nghề lại một lần nữa được thổi lửa. Từ đó nhà nhà, người người tập trung trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ kéo kén, tập trung sản xuất trong bầu không khí vui như trẩy hội. Mọi người đều phối hợp nhịp nhàng. Thiếu nữ, cụ già miệt mài quay tơ bên bếp lửa hồng,...
 |
| Làng nghề ươm tơ Vọng Nguyệt được nhiều người biết đến bởi sợi tơ thanh mảnh, bền chắc, bóng mượt |
Cho tới ngày nay, làng nghề Vọng Nguyệt cũng khó tránh khỏi những lao đao, nhưng dẫu khó khăn thiếu thốn trăm bề, người Vọng Nguyệt vẫn cố bám trụ với nghề cổ xưa như cách họ trân trọng quá khứ, trân trọng lịch sử về làng.
Điều tạo nên sự khác biệt giữa tơ tằm làng Vọng Nguyệt với những nơi khác là kỷ thuật ươm tơ, với sự cần mẫn, khéo léo và yêu nghề. Tơ tằm Vọng Nguyệt làm ra óng ả, suôn mềm, bền, dai và chắc chắn dệt nên những tấm hoàng bào, quốc phục, thảm tấm đẹp và gấm vóc, lụa là sang trọng quyền quý được chốn cung đình ưa chuộng, thương hiệu tơ tằm Vọng Nguyệt đã nổi danh khắp nơi.
 |
| Bí quyết ươm tơ là điều tạo nên sự khác biệt giữa tơ của làng Vọng Nguyệt với sản phẩm của những nơi khác |
Có thể nói Vọng Nguyệt được xem là một trong số ít những làng quê Việt Nam vừa giỏi làm nghề, vừa giỏi chữ nghĩa. Dẫu ngàn đời mải miết bên khung cửu mưu sinh cơm áo nhưng những người nông dân chân lấm tay bùn vẫn không quên nhắc nhở con cháu phải yêu chữ nghĩa như yêu nghề, họ truyền cảm hứng hiếu học cho những thế hệ sau.
Giờ đây, làng Vọng Nguyệt được xem là một điểm đến không thể bỏ qua trong những tour du lịch Tam Giang. Người ta tìm về đây để được hưởng thụ cái không gian yên ả xứ Bắc, để được sống lại như một thời kỳ hoàng kim trong lịch sử và hơn hết để chiêm nghiệm về cái nghiệp nông tang đã gắn bó với người dân nơi đây tự thuở nào, để nhìn thấy người dân làng Vọng Nguyệt muôn đời vẫn thủy chung gắn bó với làng nghề mặc những thăng trầm của đời, của người. Vang lên trong tiếng ru con của người mẹ trẻ, người ta lại càng thấm thía hơn cái lòng yêu nghề, cái niềm tin mãnh liệt vào những sự phát triển không ngừng của một làng nghề truyền thống xứ Tam Giang.
