Trước biến động thuế quan: Doanh nghiệp Việt cần chủ động ra sao?

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động xây dựng ba kịch bản tăng trưởng và xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trong nửa cuối năm 2025.

Chủ động đánh giá tác động và xây dựng kịch bản ứng phó

Tại buổi họp báo thường kỳ sáng 3/7, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Bộ NN-MT) cho biết, ngay từ đầu năm 2025, cơ quan này đã xây dựng ba kịch bản tăng trưởng và xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trong bối cảnh Mỹ có thể điều chỉnh thuế đối ứng với một số mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam.

Theo ông Trần Gia Long – Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính (Bộ NN-MT), ba kịch bản này không chỉ giúp ngành nông nghiệp chủ động đánh giá mức độ tác động của chính sách thuế mới từ đối tác thương mại lớn, mà còn góp phần định hướng các giải pháp ứng phó linh hoạt, kịp thời.

Cụ thể, trong kịch bản 1, nếu thuế được điều chỉnh ở mức 10%, ngành vẫn có thể duy trì mức tăng trưởng khoảng 4% trong 6 tháng cuối năm. Ở kịch bản 2, với mức thuế là 20%, kim ngạch xuất khẩu có thể giảm khoảng 6,2–6,5 tỷ USD, tương ứng mức giảm khoảng 20%. Đáng lưu ý, trong kịch bản 3 – kịch bản có mức độ tác động mạnh nhất – nếu thuế được điều chỉnh lên 46%, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản có thể giảm tới 13,2 tỷ USD chỉ trong nửa cuối năm 2025.

Theo đánh giá của Tổng cục Thủy sản, các mặt hàng như tôm, cá tra, cá ngừ – vốn là nhóm sản phẩm xuất khẩu chủ lực sang thị trường Mỹ – sẽ chịu ảnh hưởng rõ rệt nếu chính sách thuế mới được thực thi. Đây là những sản phẩm có tính cạnh tranh cao, giá trị xuất khẩu lớn nhưng biên lợi nhuận không cao, nên rất nhạy cảm với những biến động về thuế.

Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của ngành nông, lâm, thủy sản Việt Nam, chiếm hơn 20% tổng kim ngạch toàn ngành. Do vậy, mọi thay đổi trong chính sách thương mại từ phía Mỹ đều có thể tạo ra những tác động lan tỏa đến hoạt động sản xuất, tiêu thụ trong nước và đời sống của hàng triệu lao động trong ngành.

Doanh nghiệp cần chủ động ứng phó để duy trì ổn định và phát triển

Ông Trần Gia Long, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ NN-MT. Nguồn: Báo Người Lao Động

Trước những diễn biến phức tạp từ thị trường quốc tế, Bộ NN-MT kêu gọi doanh nghiệp cần thể hiện tinh thần chủ động và hợp tác để ứng phó hiệu quả với mọi kịch bản có thể xảy ra.

Trước mắt, các doanh nghiệp được khuyến nghị cần rà soát lại toàn bộ hợp đồng, đẩy nhanh tiến độ giao hàng đối với các đơn hàng đã ký kết, nhất là những lô hàng có thời hạn giao sau thời điểm có khả năng chính sách thuế mới có hiệu lực. Đồng thời, cần linh hoạt đàm phán lại điều kiện thương mại với đối tác nhằm chia sẻ rủi ro, đảm bảo cân đối lợi ích.

Về lâu dài, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu là một hướng đi cần thiết và cấp thiết. Thay vì phụ thuộc quá lớn vào một thị trường duy nhất, doanh nghiệp cần chủ động khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do đã ký kết, tiếp cận các thị trường tiềm năng như Trung Đông, châu Phi, Nam Á hoặc khu vực ASEAN – nơi Việt Nam có nhiều lợi thế về quan hệ đối tác và điều kiện vận chuyển.

Bộ NN-MT cũng cho biết đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan như Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao để theo dõi sát sao mọi diễn biến từ phía Mỹ, đồng thời sẵn sàng tham mưu với Chính phủ các giải pháp hỗ trợ cần thiết trong trường hợp tình huống bất lợi phát sinh.

Bên cạnh đó, vai trò của các hiệp hội ngành hàng cũng được nhấn mạnh. Với thế mạnh về thông tin chuyên ngành và mối liên kết sâu rộng với doanh nghiệp, các hiệp hội như VASEP, Vinacas, Vifores… cần đẩy mạnh vai trò kết nối, hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật kịp thời thông tin chính sách, hướng dẫn cách thức thích ứng và chuẩn bị các phương án thương lượng phù hợp.

Việc đồng hành, chia sẻ và hỗ trợ từ các cơ quan quản lý, tổ chức trung gian và doanh nghiệp sẽ góp phần tạo nên một hệ sinh thái ứng phó chủ động, linh hoạt và hiệu quả với những biến động bất định từ thương mại toàn cầu.

Việc Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ động xây dựng ba kịch bản ứng phó với nguy cơ điều chỉnh thuế từ phía Mỹ là một bước đi chiến lược, phản ánh tinh thần chủ động, linh hoạt và trách nhiệm trong công tác quản lý ngành. Trong bối cảnh môi trường thương mại quốc tế ngày càng phức tạp, việc nhận diện rủi ro sớm và phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan là yếu tố quyết định để Việt Nam không chỉ vượt qua khó khăn, mà còn giữ vững vị thế trong chuỗi giá trị xuất khẩu toàn cầu.

Trên tinh thần thiện chí hợp tác và ổn định quan hệ thương mại song phương, doanh nghiệp Việt cần tiếp tục chuẩn bị kỹ lưỡng, thể hiện năng lực thích ứng và đồng hành cùng các cơ quan chức năng để vượt qua thách thức, bảo vệ lợi ích lâu dài của ngành và đất nước.

Tổng thống Donald Trump: Hoa Kỳ sẽ giảm đáng kể thuế đối ứng cho hàng Việt Nam