![]() |
Xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 9 đã giảm gần một nửa so với tháng trước sau khi thị trường chủ lực Philippines tạm ngừng nhập khẩu. |
Áp lực kép từ thị trường và giá cả
Hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam đã chậm lại đáng kể, sau khi thị trường tiêu thụ chủ lực là Philippines tạm dừng nhập khẩu kể từ đầu tháng 9/2025, để hỗ trợ người dân trong nước trong bối cảnh giá lúa gạo giảm mạnh do bước vào vụ thu hoạch cao điểm.
Theo số liệu của Cục Hải quan, xuất khẩu gạo tháng 9 của Việt Nam đạt 466.800 tấn, kim ngạch 232,4 triệu USD, giảm 46,2% về lượng và 46,8% về kim ngạch so với tháng trước, còn so với cùng kỳ năm 2024 giảm 43,3% về lượng và 54,7% về kim ngạch. Lũy kế trong 9 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt hơn 6,8 triệu tấn, thu về gần 3,5 tỷ USD, giảm 2% về lượng và giảm 20% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.
Trong đó, xuất khẩu gạo sang thị trường Philippines trong tháng 9 chỉ đạt 32.819 tấn, kim ngạch 17,56 triệu USD, giảm 93,3% về lượng và 92,6% về kim ngạch so với tháng trước. Đây cũng là mức thấp nhất ghi nhận được trong hơn bảy năm qua, kể từ tháng 5/2018. Kết quả này khiến Philippines rơi từ vị trí số 1 xuống thứ 6 trong danh sách các thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam trong tháng 9.
Động thái tạm dừng nhập khẩu của Philippines cùng với tuyên bố không nhập khẩu gạo đến hết năm 2025 của Indonesia cũng gây sức ép lên giá gạo toàn cầu. Trong tháng 9, giá gạo xuất khẩu bình quân của Việt Nam đạt 498 USD/tấn, giảm 1,1% so với tháng trước và giảm 20,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo dữ liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), tính đến ngày 14/10, giá gạo trắng 5% tấm của Việt Nam dao động trong khoảng 373 – 377 USD/tấn, giảm 16 USD/tấn so với cuối tháng 8. Đặc biệt, gạo Jasmine giảm 59 USD/tấn, còn 486 – 490 USD/tấn. Tại các quốc gia sản xuất hàng đầu khác như Ấn Độ và Thái Lan, giá gạo cũng lao dốc.
Theo kế hoạch ban đầu, lệnh cấm nhập khẩu gạo của Philippines có hiệu lực trong 60 ngày. Tuy nhiên, chính phủ Philippines dự kiến sẽ gia hạn lệnh cấm này đến hết năm 2025 nhằm nâng giá lúa nội địa và bảo vệ người trồng lúa.
Chủ động tìm hướng đi mới, không còn phụ thuộc
![]() |
Trước biến động từ thị trường Philippines, các doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng có chiến lược ứng phó. |
Trước biến động từ thị trường Philippines, các doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng có chiến lược ứng phó. Trao đổi vào đầu tháng 8, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành IV, cho biết: “Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn các phương án phân bổ thị trường, tránh phụ thuộc vào một thị trường duy nhất. Khi không dồn hết vào Philippines, doanh nghiệp sẽ tránh được cú sốc khi thị trường này có biến động bất ngờ".
Một trong những giải pháp được đề cập là tái cơ cấu thị phần xuất khẩu, chủ động chuyển hướng đơn hàng sang các thị trường khác như châu Phi, Trung Quốc, Nhật Bản và thị trường nội địa. Vị giám đốc này phân tích: “Gạo của Việt Nam hợp khẩu vị, giá cả không chênh lệch nhiều, và khâu bảo quản, chế biến của mình rất đồng đều. Ở các đô thị châu Phi, người tiêu dùng vẫn sẵn sàng chọn gạo chất lượng cao”.
Trên thực tế, gạo Việt xuất khẩu sang các nước châu Phi và Trung Quốc cũng đang tăng mạnh trong thời gian qua, bù đắp phần nào sự sụt giảm của Philippines và Indonesia. Trong tháng 9 vừa qua, Ghana vươn lên dẫn đầu về thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam với 102.200 tấn. Ngoài ra, xuất khẩu tới Bờ Biển Ngà cũng tăng trưởng ấn tượng 133%, Trung Quốc tăng 405,5%, Senegal tăng 83.780%.
Tính chung 9 tháng đầu năm, Bờ Biển Ngà leo lên vị trí thứ hai về thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam với 852.542 tấn, tăng gấp 2,5 lần so với cùng kỳ năm ngoái; tiếp đến là Ghana đạt 764.649 tấn, tăng 79,8%; Trung Quốc đạt 599.928 tấn, tăng 148,8%. Đáng chú ý, lượng gạo xuất khẩu sang thị trường Senegal tăng đột biến hơn 95 lần, Bangladesh gấp gần 254 lần.
Chiến lược sắp tới của nhiều doanh nghiệp là đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa phân khúc, không tập trung vào các thị trường truyền thống để tránh rủi ro. “Việt Nam đã xuất gạo đi hơn 150 quốc gia, càng chia đều thì càng dễ giữ thế chủ động”, đại diện doanh nghiệp chia sẻ.
![]() |
![]() |
![]() |