Đây là nội dung cốt lõi của Thông tư số 34/2025/TT-NHNN vừa được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ký ban hành, hướng dẫn chi tiết Nghị định 24/2012/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 232/2025/NĐ-CP). Sự thay đổi mang tính bước ngoặt này được kỳ vọng sẽ tạo ra một cơ chế quản lý vàng hiện đại, linh hoạt, giúp thị trường phát triển ổn định và minh bạch hơn.
Cơ chế "quota" hàng năm: Minh bạch và có kiểm soát
Theo quy định mới, NHNN sẽ không còn là đơn vị duy nhất tổ chức sản xuất vàng miếng. Thay vào đó, quyền này sẽ được trao cho các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đáp ứng những điều kiện khắt khe.
 |
| Theo quy định mới, NHNN sẽ không còn là đơn vị duy nhất tổ chức sản xuất vàng miếng. |
Hàng năm, dựa trên các yếu tố vĩ mô như mục tiêu chính sách tiền tệ, cân đối cung - cầu vàng, quy mô dự trữ ngoại hối và tình hình xuất nhập khẩu, NHNN sẽ xác định tổng hạn mức xuất nhập khẩu vàng. Một Hội đồng xây dựng và điều chỉnh hạn mức sẽ được thành lập để đảm bảo quá trình này diễn ra minh bạch, trước khi Thống đốc đưa ra quyết định cuối cùng. Hạn mức cho năm tiếp theo sẽ được hoàn tất chậm nhất vào ngày 15/12 hàng năm.
Trên cơ sở tổng hạn mức đó, NHNN sẽ phân bổ quota cụ thể cho từng đơn vị dựa trên các tiêu chí như: quy mô vốn, tình hình xuất nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu và mục đích sử dụng.
Để được cấp phép sản xuất và nhập khẩu vàng miếng, các doanh nghiệp và ngân hàng phải vượt qua những "cửa ải" nghiêm ngặt về năng lực và uy tín:
Vốn điều lệ: Tối thiểu 1.000 tỷ đồng đối với doanh nghiệp và 50.000 tỷ đồng đối với ngân hàng thương mại.
Giấy phép: Phải có sẵn Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng.
Lý lịch tuân thủ: Không trong diện bị xử phạt hành chính về kinh doanh vàng, hoặc nếu có thì đã khắc phục xong hậu quả.
Quy trình nội bộ: Phải xây dựng và ban hành quy định nội bộ chặt chẽ về quy trình sản xuất, từ khâu nhập nguyên liệu, giám sát sản xuất đến kiểm soát chất lượng sản phẩm cuối cùng.
Theo đánh giá sơ bộ, với các tiêu chí này, dự kiến có khoảng 8 ngân hàng thương mại và 3 doanh nghiệp lớn là SJC, PNJ và DOJI đủ điều kiện tham gia vào thị trường sản xuất vàng miếng trong giai đoạn đầu.
 |
| Dự kiến có khoảng 8 ngân hàng thương mại và 3 doanh nghiệp lớn là SJC, PNJ và DOJI đủ điều kiện tham gia vào thị trường sản xuất vàng miếng trong giai đoạn đầu. |
Siết chặt quản lý, tăng cường minh bạch
Song song với việc mở rộng quyền tham gia thị trường, Thông tư 34 cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về trách nhiệm báo cáo và minh bạch hóa hoạt động. Cụ thể:
Báo cáo định kỳ: Các đơn vị được cấp phép phải báo cáo doanh số giao dịch mua, bán vàng miếng về NHNN định kỳ hàng ngày hoặc theo yêu cầu đột xuất.
Kết nối dữ liệu trực tuyến: Hệ thống dữ liệu của doanh nghiệp phải kết nối trực tiếp với NHNN để cung cấp thông tin theo thời gian thực về giá niêm yết, khối lượng và giá trị giao dịch.
Niêm yết giá công khai: Giá vàng miếng phải được niêm yết công khai và rõ ràng tại các địa điểm kinh doanh và trên trang thông tin điện tử chính thức của đơn vị.
Những quy định này nhằm giúp cơ quan quản lý giám sát thị trường hiệu quả hơn, ngăn chặn các hành vi đầu cơ, thao túng giá và đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.
Phản ứng tích cực và sự chuẩn bị của các ngân hàng
Ngay sau khi hành lang pháp lý được ban hành, nhiều ngân hàng thương mại đã nhanh chóng lên kế hoạch để nắm bắt cơ hội.
Trao đổi với báo chí, một lãnh đạo cấp cao của VietinBank cho biết ngân hàng này đang khẩn trương xây dựng quy trình vận hành toàn diện. Với lợi thế sở hữu một công ty thành viên chuyên về sản xuất vàng, VietinBank sẵn sàng đảm nhận vai trò gia công vàng miếng và vàng trang sức mỹ nghệ mang thương hiệu riêng ngay khi được cấp phép. Thậm chí, ngân hàng này còn đang cân nhắc hợp tác với đối tác nước ngoài để xuất khẩu vàng trang sức, nhằm mang về ngoại tệ cho đất nước.
Trong khi đó, đại diện một ngân hàng lớn tại TP. HCM tiết lộ một hướng đi linh hoạt hơn. Theo vị này, các đơn vị được cấp phép không nhất thiết phải tự xây dựng xưởng sản xuất, mà có thể thuê các công ty gia công để sản xuất vàng miếng mang thương hiệu của mình. Mô hình này giúp giảm đáng kể chi phí đầu tư ban đầu và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.
Giới chuyên gia nhận định, việc trao quyền sản xuất và nhập khẩu vàng cho các tổ chức đủ năng lực là một bước tiến quan trọng. Chính sách mới không chỉ giúp giảm áp lực cho dự trữ ngoại hối mà còn gắn kết hoạt động kinh doanh vàng với định hướng điều hành chính sách tiền tệ chung của quốc gia, đặt nền móng cho một thị trường vàng phát triển lành mạnh, minh bạch và bền vững.
