 |
| Một nhánh lan rừng đang khoe sắc tại làng Vi Rơ Ngheo. |
Nằm cách thị trấn Măng Đen khoảng 40km, làng Vi Rơ Ngheo (xã Đăk Tăng, huyện Kon Plông) hiện có hơn 63 hộ với khoảng 300 nhân khẩu, 100% là người dân tộc thiểu số Xơ Đăng. Điểm khác biệt của Vi Rơ Ngheo, đó là ý thức bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống; bảo vệ môi trường tự nhiên rất cao của cộng đồng nơi đây. Từng ngôi nhà, con suối, khu rừng già ven làng được người dân gìn giữ, bảo vệ và chăm chút nhằm tô thêm nét đẹp cho làng.
 |
| Làng Vi Rơ Ngheo ở xã Đăk Tăng, huyện Kon Plông (Kon Tum) được bao quanh nhiều ngọn núi rừng nguyên sơ. |
Làng Vi Rơ Ngheo đơn sơ nhưng có nét đẹp riêng. Ấn tượng đầu tiên với du khách là cổng nhà. Tất cả 63 hộ dân nơi đây đều dựng cổng bằng các thanh gỗ tận dụng trên rừng.
Cổng dựng bằng gỗ rất đơn sơ, gồm hai trụ đứng và một thanh ngang. Các thanh gỗ không đều, cong, thẳng khác nhau, dưới bàn tay của người Xê-đăng, chúng trở nên rất mềm mại.
Hàng rào bao quanh các căn nhà là hàng loạt chậu địa lan. Chậu được làm bằng gỗ tận dụng, cao khoảng 40cm, khoét rỗng ruột, bỏ trấu, phân để trồng lan. “Đây là thành quả 2 năm qua của người dân”, anh A Hiên, một thanh niên của làng chia sẻ câu chuyện về hàng rào hoa quanh mỗi nhà.
 |
| Anh A Hiên đang giới thiệu hoa địa lan của gia đình tại làng Vi Rơ Ngheo. |
Theo A Hiên, cách đây 2 năm, người dân trong làng bắt đầu vào rừng sưu tầm các loại lan, chủ yếu địa lan, để về trồng, ươm giống. Đến nay, tất cả 63 hộ dân trong làng đều có vườn địa lan, phong lan. “Mình không biết tên cụ thể.
Kiểm tra trên mạng, họ nói địa lan trần mộng, địa lan kiếm hồng”, A Hiên cho biết. Địa lan được người dân trồng thành hàng rào bao quanh nhà. Trong vườn, mỗi hộ còn hàng chục chậu địa lan khác đang ươm.
 |
| Nhà rông truyền thống – nơi sinh hoạt cộng đồng của người Xơ Đăng nơi đây. |
Đây là nét đặc trưng khác biệt nhất của Vi Rơ Ngheo so với các buôn, làng khác ở Kon Tum. A Hiên thông tin, người dân Vi Rơ Ngheo trồng được khoảng 1.000 chậu, cây hoa lan. Hoa thường nở hoa từ cuối năm trước, kéo dài cho đến tháng 4-5 năm sau.
Vì vậy, những ngày tháng 4 lịch sử, khi vào Vi Rơ Ngheo, hàng rào bằng địa lan nở hoa, đua sắc khắp làng. Không chỉ khoe sắc, các hàng rào bằng địa lan trở thành điểm, mảng xanh cho từng nhà.
 |
| Những chiếc giỏ đựng rác đan bằng tre nứa được treo dọc các tuyến đường trong làng Vi Rơ Ngheo. |
Bên cạnh trồng, gieo ươm địa lan tại nhà, người Vi Rơ Ngheo đang hình thành 5 đồi hoa quanh làng. Địa lan được người dân sưu tầm mang về trồng tự nhiên dưới tán rừng, hoa trồng dọc lối đi lên núi. Khoe sắc ở các cánh rừng nơi đây, ngoài địa lan, còn có thêm nhiều hoa rừng khác như đỗ quyên, hoa mua, hoa sim…, tạo nên sự đa dạng trong sắc hoa.
“Các đồi hoa, rừng hoa này được người dân bảo vệ nghiêm. Không một ai được nhổ trộm, bán hoa. Hoa phát triển tự nhiên trong rừng. Chỉ địa lan là người dân trồng dọc lối lên. Sau này, chúng sẽ tự sinh để hình thành cả vùng hoa”, A Hiên cho biết thêm.
 |
| Thiếu nữ Xơ Đăng ở làng Vi Rơ Ngheo. |
Từ năm 2020, làng Vi Rơ Ngheo được UBND huyện Kon Plông đưa vào kế hoạch xây dựng thành làng văn hóa - du lịch cộng đồng với định hướng phát triển nhiều loại hình du lịch đặc thù như du lịch sinh thái, dã ngoại, du lịch văn hóa bản địa. Ngày 2/5/2023, UBND huyện Kon Plông tổ chức Lễ công bố quyết định của UBND tỉnh Kon Tum về việc công nhận điểm du lịch cộng đồng đối với làng Vi Rơ Ngheo./.
