Bí quyết duy trì chế độ ăn uống lành mạnh ngày Tết

Tết đến, xuân về là thời điểm để các gia đình sum vầy, quây quần bên nhau, cùng thăm hỏi người thân, họ hàng hoặc tham gia những chuyến du lịch thú vị.

Trong những buổi gặp gỡ đầu năm, các gia đình thường tổ chức những bữa tiệc ấm cúng với các món ăn truyền thống đầy hấp dẫn.

Tuy nhiên, để bảo vệ sức khỏe, chúng ta cần duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh và đảm bảo cân bằng dinh dưỡng một cách hợp lý.

Bắt đầu bằng sự sạch sẽ

Đảm bảo vệ sinh là bước đầu tiên và quan trọng nhất để an toàn thực phẩm. Việc rửa tay và làm sạch bề mặt chế biến đóng vai trò then chốt trong việc ngăn ngừa vi khuẩn gây hại có thể dẫn đến các bệnh liên quan đến thực phẩm. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ khuyến cáo rửa tay kỹ lưỡng bằng xà phòng trước và sau khi chế biến thực phẩm, đặc biệt là các loại thực phẩm sống như trứng, thịt, gia cầm hoặc cá, và nước tiết từ chúng.

Ngoài ra, cần khử trùng kỹ lưỡng các bề mặt như mặt bàn, thớt và đồ dùng, nhất là khi chuyển đổi giữa chế biến thịt sống và các nguyên liệu khác, để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Ăn sáng đầy đủ

Dù những ngày Tết bận rộn đến đâu, đừng bỏ qua bữa sáng – bí quyết đơn giản để duy trì sức khỏe. Bữa sáng giúp khởi động quá trình trao đổi chất, hỗ trợ cơ thể đốt cháy calo trong suốt cả ngày.

Việc bỏ bữa sáng không chỉ khiến cơ thể thiếu năng lượng mà còn làm tăng cảm giác đói, dẫn đến xu hướng ăn nhiều hơn trong các bữa khác. Thói quen này có thể làm rối loạn quá trình trao đổi chất, tăng nguy cơ viêm nhiễm và dẫn đến các bệnh chuyển hóa như đái tháo đường, cao huyết áp, hoặc rối loạn mỡ máu.

Bổ sung rau xanh

Thực phẩm ngày Tết thường giàu chất đạm và chất béo, như thịt, cá, giò chả hay bánh kẹo, nhưng lại thiếu hụt vitamin và chất xơ. Những món ăn này chứa nhiều năng lượng, dễ gây tăng cân và béo phì nếu không kiểm soát. Vì vậy, hãy duy trì chế độ ăn uống khoa học, kết hợp bổ sung nhiều rau xanh và trái cây tươi để cung cấp vitamin cần thiết. Một đĩa rau xanh hay trái cây mát lành không chỉ giúp bớt ngán mà còn hỗ trợ làm đẹp da và ngăn ngừa tăng cân hiệu quả.

Rã đông và bảo quản thịt gà đúng cách

Khi chế biến món ăn từ thịt gà, rã đông đúng cách là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn thực phẩm. Phương pháp an toàn nhất là rã đông gà trong tủ lạnh. Nếu sử dụng nước lạnh, hãy đảm bảo ngâm gà hoàn toàn trong nước và thay nước sau mỗi 30 phút. Để tránh lây nhiễm chéo, thịt gà cần được đựng trong hộp kín hoặc túi bảo quản. Tuyệt đối không rã đông gà ở nhiệt độ phòng, vì điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Sau khi chế biến, món gà còn thừa cần được bảo quản trong tủ lạnh trong vòng 2 giờ để đảm bảo an toàn.

Kiểm soát lượng thức ăn một cách chủ động

Dù ăn ở nhà hay dự tiệc, hãy chủ động kiểm soát lượng thức ăn tiêu thụ. Việc di chuyển nhiều hay đi chúc Tết ở nhiều nơi dễ khiến bạn ăn nhiều bữa hơn mà không nhận ra. Nếu không thực sự đói nhưng vẫn được mời dùng bữa, bạn có thể ngồi xuống lịch sự nhưng hãy ăn uống ở mức chừng mực.

Để tránh ăn quá nhiều, hãy chú ý đến kích thước khẩu phần. Áp dụng quy tắc 1/2 khẩu phần là rau xanh và trái cây tươi, 1/4 khẩu phần là protein, và 1/4 còn lại là tinh bột, ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên hạt để đảm bảo dinh dưỡng cân bằng.

Giữ thức ăn nóng đủ nóng và thức ăn lạnh đủ lạnh

Kiểm soát nhiệt độ thực phẩm là yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Thức ăn nóng cần được giữ ở nhiệt độ từ 60°C trở lên, sử dụng đĩa hâm, khay giữ nhiệt hoặc nồi nấu chậm để đảm bảo an toàn. Tương tự, các món lạnh như salad hoặc tráng miệng nên duy trì ở nhiệt độ từ 4,5°C trở xuống, bằng cách bảo quản trong tủ lạnh hoặc đặt trên đá lạnh. Tránh để các loại thực phẩm dễ hỏng ngoài nhiệt độ phòng quá 2 giờ.

Tránh các món nhiều dầu mỡ

Theo ThS. Lê Thị Hải - nguyên Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, mâm cơm ngày Tết thường được chuẩn bị với nhiều món ăn cầu kỳ và hấp dẫn. Tuy nhiên, các món xào, chiên, rán, nướng với lượng dầu mỡ lớn hoặc nguyên liệu như tim, gan, cật có thể làm tăng cholesterol trong máu.

Ngoài ra, những món ăn truyền thống như canh măng nấu chân giò, thịt đông, hay giò thủ chứa nhiều mỡ động vật cũng có nguy cơ làm tăng mỡ máu, dẫn đến xơ vữa động mạch và các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim hay nhồi máu não. Vì vậy, hạn chế các món ăn nhiều dầu mỡ là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe trong dịp Tết.

Hạn chế rượu bia và nước uống có ga

Những ngày Tết, việc sum họp gia đình thường đi kèm với các bữa tiệc rượu bia hay nước ngọt. Tuy nhiên, nước ngọt chứa nhiều đường, dễ chuyển hóa thành mỡ thừa, gây tăng cân. Trong khi đó, rượu bia ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất ở gan, khiến gan tổn thương và giảm khả năng thải độc, từ đó gây rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Thay vì sử dụng rượu bia hay nước uống có ga, hãy lựa chọn các loại nước ép trái cây hoặc nước thảo mộc để vừa giải khát, vừa tăng cường sức khỏe.

Ngăn ngừa lây nhiễm chéo

Lây nhiễm chéo xảy ra khi vi khuẩn từ thực phẩm sống tiếp xúc với các món đã nấu chín hoặc sẵn sàng để ăn. Để giảm nguy cơ này, hãy sử dụng thớt và dao riêng cho thực phẩm sống, đặc biệt là thịt, cá. Đảm bảo vệ sinh sạch sẽ các dụng cụ và đĩa đựng thực phẩm sống trước khi sử dụng cho món khác, nhằm tránh vi khuẩn lây lan.

Không nên tích trữ quá nhiều thực phẩm

Trong dịp Tết, nhiều người có xu hướng tích trữ thực phẩm đầy ắp tủ lạnh. Tuy nhiên, việc chất đầy thức ăn không chỉ khiến bạn ăn nhiều hơn mà còn làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm do bảo quản không đúng cách. Chỉ nên mua thực phẩm vừa đủ dùng trong vài ngày. Sau đó, tận dụng các chợ địa phương, thường mở lại từ mùng 2 Tết, để mua thực phẩm tươi ngon, đảm bảo sức khỏe và hạn chế lãng phí.

Hạn chế đồ ngọt

Dịp Tết, mọi người thường tiêu thụ nhiều đồ ngọt như mứt, kẹo, nước ngọt hay các loại quả sấy khô. Tuy nhiên, lượng đường cao trong những món này không chỉ gây tăng cân mà còn làm đường huyết tăng đột biến, đặc biệt nguy hiểm với người mắc bệnh đái tháo đường. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, đường huyết tăng quá cao có thể dẫn đến hôn mê. Vì vậy, hãy kiểm soát việc ăn đồ ngọt và ưu tiên các loại thực phẩm lành mạnh hơn.

Cách nào phòng tránh ngộ độc thực phẩm dịp Tết?

Những lưu ý cho người bệnh tim mạch dịp Tết

Loài hoa đẹp trưng ngày Tết nào có thể nguy hại đến sức khoẻ?