Thực trạng đáng báo động về tiếp cận ô xy y tế
Theo Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), ô xy y tế là một loại thuốc thiết yếu để cứu sống con người, đặc biệt trong điều trị các bệnh về đường hô hấp như viêm phổi, COVID-19, cũng như trong phẫu thuật và chấn thương. Các nhóm dễ bị tổn thương như người cao tuổi, phụ nữ mang thai và đặc biệt là trẻ em rất cần đến liệu pháp ô xy.
 |
| TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Quản lý Khám, chữa bệnh, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia phát biểu. |
Thực tế trên toàn cầu cho thấy mức độ cấp thiết của vấn đề này. Hằng năm, có khoảng 1,5 - 2,7 triệu trẻ em bị viêm phổi nặng cần đến ô xy y tế. Đáng lo ngại hơn, trẻ em bị thiếu ô xy máu có nguy cơ tử vong cao gấp 5,5 lần so với trẻ không bị thiếu ô xy máu.
Đại dịch COVID-19 đã làm bộc lộ rõ hơn sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận ô xy trên toàn cầu. Ủy ban Y tế Toàn cầu về An ninh ô xy y tế ước tính có khoảng 374 triệu người cần ô xy y tế mỗi năm, và con số này đang không ngừng gia tăng. Trong đó, 82% bệnh nhân sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, nơi gần một nửa số bệnh viện có nguồn cung ô xy không ổn định hoặc thiếu hụt hoàn toàn.
Tại Việt Nam, TS. Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, cho biết việc tiếp cận ô xy y tế an toàn và hiệu quả vẫn còn là một thách thức, đặc biệt ở tuyến y tế cơ sở. Nguyên nhân chính là do thiếu hướng dẫn chính thức về thiết lập hệ thống ô xy và thiếu hụt nhân lực chuyên môn về hồi sức cấp cứu hô hấp.
Những giải pháp toàn diện
Trước bối cảnh đó, dự án "Tăng cường sử dụng ô xy y tế và hệ sinh thái chăm sóc hô hấp tại Việt Nam" (Dự án SOURCE) đã được triển khai trong giai đoạn 2023-2025. Dự án là sự hợp tác giữa Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Cục Cơ sở hạ tầng và Thiết bị y tế (Bộ Y tế) và Tổ chức PATH, với sự hỗ trợ tài chính từ Quỹ Bill & Melinda Gates.
Tại hội thảo tổng kết dự án vào ngày 16/10 vừa qua, các bên đã công bố những kết quả quan trọng, đánh dấu bước tiến lớn trong việc xây dựng một hệ sinh thái ô xy y tế an toàn và bền vững tại Việt Nam.
Dự án SOURCE đã đạt được các mục tiêu đề ra thông qua bốn hợp phần chính, mang lại tác động sâu rộng đến hệ thống y tế.
Một trong những thành tựu quan trọng nhất là việc Bộ Y tế ban hành Quyết định số 2747/QĐ-BYT ngày 27/8/2025 về "Hướng dẫn quốc gia về thiết lập hệ thống ô xy y tế cho các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh". Đây là căn cứ kỹ thuật thống nhất đầu tiên, giúp gần 13.000 cơ sở y tế trên toàn quốc có cơ sở để thiết kế và vận hành hệ thống ô xy phù hợp với nhu cầu, năng lực và vị trí địa lý, đảm bảo chi phí hiệu quả.
 |
| Hằng năm, có khoảng 1,5 - 2,7 triệu trẻ em bị viêm phổi nặng cần đến ô xy y tế. |
Dự án đã phát triển thành công nền tảng đào tạo cập nhật kiến thức y khoa trực tuyến (E-learning) về hồi sức cấp cứu hô hấp. Nền tảng này bao gồm 57 bài giảng đa định dạng (tài liệu, video, bài tập tương tác), được tích hợp hệ thống quản lý học viên và hỗ trợ cấp chứng chỉ đào tạo liên tục (CME) trực tuyến. Chương trình này dự kiến sẽ mang lại lợi ích cho hơn 125.000 bác sĩ và hàng triệu người bệnh trên cả nước.
Để có dữ liệu thực tế về nhu cầu sử dụng ô xy, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh và Tổ chức PATH đã phối hợp với Sở Y tế tỉnh Quảng Ninh triển khai một nghiên cứu bài bản tại 3 bệnh viện, theo dõi hơn 6.000 bệnh nhân. Nghiên cứu này đã cung cấp những dữ liệu có hệ thống và giá trị đầu tiên tại Việt Nam về tỷ lệ bệnh nhân giảm ô xy máu và nhu cầu tiêu thụ ô xy. Đây là cơ sở khoa học quan trọng giúp các cơ quan quản lý và nhà cung cấp lập kế hoạch đảm bảo nguồn cung và phân bổ nguồn lực hiệu quả.
Trong khuôn khổ dự án, một hệ thống quản lý quốc gia về hành nghề và theo dõi hoạt động khám chữa bệnh cũng đã được ra mắt. Hệ thống này bao gồm cả việc theo dõi trang thiết bị chăm sóc hô hấp và ô xy y tế, xây dựng cơ sở dữ liệu và công cụ quản lý người hành nghề, góp phần tăng cường khả năng tiếp cận ô xy và nâng cao hiệu quả quản trị.
Phát biểu tại lễ tổng kết, TS. Hà Anh Đức khẳng định: "Dự án SOURCE đã đạt được các mục tiêu đề ra, từ việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cung cấp bằng chứng lâm sàng, đến việc hình thành hướng dẫn quốc gia và thúc đẩy chuyển đổi số. Những sản phẩm này đang được sử dụng hiệu quả và sẽ tiếp tục phát huy giá trị, góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh tại Việt Nam".
