Thị trường cho vay thay thế: Nhiều tiềm năng vẫn còn bỏ ngỏ, sân chơi rộng nhưng chưa sôi động

Đa số khách hàng sử dụng dịch vụ cho vay thay thế là người không đáp ứng được điều kiện vay vốn của ngân hàng truyền thống

Một sân chơi rộng nhưng chưa sôi động

Theo báo cáo cuối năm 2024 của Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC), hệ thống dữ liệu tín dụng đã ghi nhận trên 57 triệu hồ sơ khách hàng vay, với mức độ bao phủ thông tin tín dụng đạt khoảng 73,9% trên tổng số dân số trưởng thành. Như vậy, còn gần 30% người trong độ tuổi trưởng thành chưa có thông tin tín dụng – một yếu tố quan trọng để ngân hàng có thể xét duyệt hồ sơ vay vốn. Thêm vào đó, không phải tất cả hơn 57 triệu người có hồ sơ tín dụng đều đáp ứng đủ điều kiện để vay vốn từ hệ thống ngân hàng.

Từ các dữ liệu thống kê, có thể thấy lượng lớn người dân – đặc biệt là nhóm lao động phổ thông, người làm nghề tự do – vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận các dịch vụ tài chính chính thống. Điều này gợi mở một phân khúc tiềm năng cho thị trường cho vay tiêu dùng và các mô hình tài chính thay thế.

Báo cáo năm 2023 của Tổng cục Thống kê cũng phản ánh tình trạng tương tự, khi cho biết hơn 62% dân số sống ở khu vực nông thôn gặp hạn chế trong việc tiếp cận tín dụng ngân hàng. Trong khi đó, khảo sát do EY Việt Nam thực hiện cuối năm 2024 cho thấy 42% người thuộc nhóm "dưới chuẩn ngân hàng" đã từng sử dụng các hình thức vay không chính thống như vay người quen, vay nóng, chơi hụi... trong vòng 12 tháng qua.

Thị trường cho vay thay thế: Trống vắng dù đã xác định được "kẻ dẫn đầu"

Dư địa lớn cho tín dụng tiêu dùng và tài chính thay thế

Mặc dù tỷ lệ dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam nằm trong nhóm cao nhất thế giới (đạt 136,9% năm 2023 và 134% năm 2024 theo Ngân hàng Nhà nước), nhưng tổng dư nợ cho vay tiêu dùng tính đến cuối năm 2023 mới chỉ đạt khoảng 2,8 triệu tỷ đồng (khoảng 110 tỷ USD), tương đương hơn 10% GDP. Con số này vẫn thấp so với mức trên 40% tại Hàn Quốc hay hơn 20% tại Hong Kong, cho thấy thị trường còn nhiều dư địa để phát triển.

Trong lĩnh vực tài chính thay thế, các mô hình như cho vay ngang hàng (P2P lending), vay ngắn hạn (payday loan), mua trước trả sau (BNPL) và cho vay có tài sản đảm bảo (title lending) đang dần phổ biến hơn. Theo báo cáo của Fiin Group, cho vay dựa trên tài sản đảm bảo hiện chiếm gần 60% tổng quy mô thị trường tài chính thay thế, bao gồm cả hình thức truyền thống (cầm đồ) và cầm cố dựa trên nền tảng công nghệ.

Hướng đi công nghệ tạo lợi thế cạnh tranh

Một số doanh nghiệp trong phân khúc cho vay cầm cố công nghệ đã có những bước phát triển đáng chú ý trong những năm gần đây. Điển hình, F88 – đơn vị đã được cấp phép hoạt động – hiện cung cấp các sản phẩm vay vốn dựa trên đăng ký xe máy và ô tô. Doanh nghiệp này cũng đã mở rộng mạng lưới tới gần 900 phòng giao dịch trên toàn quốc.

F88 còn được ghi nhận là một trong những doanh nghiệp tích cực ứng dụng công nghệ và dữ liệu vào hoạt động vận hành. Theo chia sẻ từ đại diện doanh nghiệp, hệ thống đang xây dựng kho dữ liệu khách hàng và triển khai mô hình chấm điểm tín dụng nội bộ, phù hợp với đặc điểm của phân khúc khách hàng chưa đủ điều kiện vay ngân hàng. Việc kết hợp dữ liệu và công nghệ giúp tăng hiệu quả đánh giá rủi ro, tối ưu hóa chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Ngoài ra, F88 đã công bố một số đợt huy động vốn thành công từ các quỹ đầu tư trong và ngoài nước như Mekong Capital, Granite Oak, VOI, Lendable, Lending Ark Asia Secured Private Debt Holdings Limited và GreenArc Capital. Đây là yếu tố hỗ trợ đáng kể cho việc mở rộng hoạt động và phát triển sản phẩm tài chính theo hướng hiện đại, có kiểm soát.

Khung pháp lý – yếu tố then chốt thúc đẩy phát triển bền vững

Dù đã có những bước tiến, thị trường cho vay thay thế tại Việt Nam vẫn đang trong quá trình hình thành và hoàn thiện. Để đảm bảo tính bền vững và minh bạch, cần có những chính sách phù hợp về quản lý rủi ro, bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy đổi mới sáng tạo tài chính. Việc phát triển thị trường này không chỉ góp phần nâng cao khả năng tiếp cận vốn cho người dân, mà còn thúc đẩy tài chính toàn diện – một trong những mục tiêu phát triển kinh tế xã hội mà Chính phủ đang hướng đến.

“Vui đời Tiến bộ” - Chiến lược gắn kết con người tạo sự khác biệt của F88

F88 đủ điều kiện trở thành công ty đại chúng

Nhận thêm vốn từ quỹ ngoại, F88 tăng tốc “chạy đà” UPCoM