Rửa rau bằng giấm, muối, baking soda có thực sự làm sạch như bạn nghĩ?

Trong tâm thức của nhiều người Việt, việc ngâm rau trong nước muối loãng hay thêm một chút giấm trắng từ lâu đã được xem là "công thức vàng" để làm sạch thực phẩm.

Nhiều người cho rằng ngâm rau với nước muối, giấm hoặc baking soda sẽ sạch hơn.

Người ta tin rằng vị mặn của muối hay tính axit của giấm có khả năng diệt khuẩn, "đẩy" các chất bẩn và hóa chất độc hại ra khỏi rau củ. Tương tự, bột baking soda cũng nổi lên như một giải pháp tẩy rửa đa năng, được nhiều người áp dụng với hy vọng làm sạch sâu hơn.

Thế nhưng, dưới góc nhìn khoa học, những phương pháp này có thực sự thần thánh như lời đồn? Liệu chúng ta có đang làm sạch rau sai cách, thậm chí vô tình gây phản tác dụng? Đã đến lúc lắng nghe tiếng nói của các chuyên gia để làm sáng tỏ vấn đề này.

Sự thật về các 'bí quyết' rửa rau truyền miệng: Giấm, muối và baking soda có thực sự hiệu quả?

Khi được hỏi về các phương pháp làm sạch rau củ phổ biến, nhiều chuyên gia đã đưa ra những phân tích sâu sắc, phần nào đi ngược lại với niềm tin của số đông.

Theo Giáo sư hóa học nông nghiệp Yan Ruihong tại Đại học Đài Loan, việc sử dụng các loại dung dịch tự pha tại nhà không mang lại hiệu quả như chúng ta vẫn tưởng. Cụ thể:

Với nước muối

Giáo sư Yan Ruihong giải thích rằng hầu hết các loại thuốc trừ sâu hiện nay đều là chất tan trong chất béo. Do đó, việc ngâm rau trong nước muối (một dung dịch tan trong nước) gần như không có tác dụng hòa tan hay loại bỏ các hóa chất này. Hơn nữa, nếu pha dung dịch muối quá đặc, áp suất thẩm thấu sẽ thay đổi, khiến các chất bẩn và dư lượng hóa chất có thể thẩm thấu ngược trở lại vào bên trong rau củ, làm chúng nhiễm bẩn nặng hơn.

Với giấm ăn

Giấm có tính axit. Việc sử dụng một chất có tính axit để rửa rau quả có dư lượng thuốc trừ sâu gốc kiềm (như một số loại thuốc trừ sâu nhóm clo hữu cơ) thực chất sẽ làm chậm quá trình phân hủy của chúng, khiến hóa chất bám lại lâu hơn. Chưa kể, mùi giấm khá nồng và có thể bám lại, làm ảnh hưởng đến hương vị tự nhiên của món ăn.

Với baking soda

Về mặt lý thuyết, baking soda có tính kiềm nhẹ, có thể giúp phân hủy một số loại thuốc trừ sâu có tính axit. Tuy nhiên, quá trình này đòi hỏi thời gian rất dài, có thể lên đến 12 giờ trong môi trường pH=9. Trong khi đó, việc rửa rau của chúng ta chỉ diễn ra trong vài phút ngắn ngủi, khoảng thời gian này là không đủ để baking soda phát huy tác dụng.

Một số gia đình có thói quen dùng nước vo gạo để rửa rau. Tuy nhiên, chuyên gia cảnh báo rằng bản thân nước vo gạo có thể chứa dư lượng thuốc trừ sâu từ vỏ trấu, trứng côn trùng hoặc các tạp chất khác, có nguy cơ làm rau quả bị ô nhiễm chéo.

Cách hiệu quả và an toàn nhất vẫn luôn là đơn giản nhất: sử dụng nước sạch.

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cùng Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) cũng đưa ra khuyến nghị chính thức rằng người tiêu dùng không nên sử dụng xà phòng, chất tẩy rửa thương mại hoặc các sản phẩm rửa rau đặc biệt. Cách hiệu quả và an toàn nhất vẫn luôn là đơn giản nhất: sử dụng nước sạch.

Quy trình rửa rau 'chuẩn' khoa học

Theo các chuyên gia, trước khi tiến hành rửa từng loại rau củ, người tiêu dùng cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc vệ sinh cơ bản. Đầu tiên, luôn phải rửa tay sạch bằng xà phòng trong ít nhất 20 giây. Tiếp theo, cần loại bỏ các phần rau bị dập nát, hư hỏng.

Một khuyến cáo quan trọng được đưa ra là tuyệt đối không sử dụng xà phòng, nước rửa chén hay các loại hóa chất tẩy rửa khác để làm sạch rau củ, vì dư lượng của chúng có thể gây hại cho sức khỏe.

Hướng dẫn làm sạch chi tiết cho từng nhóm rau củ

Tùy thuộc vào đặc tính của mỗi loại, quy trình rửa sẽ có những điểm cần lưu ý riêng để đạt hiệu quả cao nhất.

Nhóm rau ăn lá (Cải, xà lách, rau thơm...)

Đối với nhóm rau này, việc tách rời từng lá, bẹ là yêu cầu bắt buộc. Cần rửa trực tiếp từng lá dưới vòi nước chảy, đặc biệt chú ý các kẽ lá là nơi đất cát và vi sinh vật thường ẩn náu. Sau khi rửa sạch với nước, có thể ngâm nhanh trong nước muối pha loãng khoảng 5 phút để loại bỏ sâu bọ còn sót lại, sau đó phải tráng kỹ một lần nữa với nước sạch.

Nhóm rau ăn củ (Khoai tây, cà rốt, củ cải...)

Lớp đất bám bên ngoài là nguồn nhiễm bẩn chính. Do đó, cần ngâm các loại củ trong nước khoảng 10 phút để làm mềm đất. Sau đó, sử dụng bàn chải chuyên dụng để cọ sạch lớp vỏ dưới vòi nước. Ngay cả sau khi gọt vỏ, các chuyên gia khuyên nên rửa lại một lần nữa để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn các chất bẩn.

Nhóm rau ăn quả (Cà chua, dưa chuột, ớt...)

Cần rửa sạch toàn bộ bề mặt quả dưới vòi nước chảy, kết hợp dùng tay xoa nhẹ. Một lưu ý đặc biệt quan trọng được nhấn mạnh: phải rửa sạch vỏ ngay cả với những loại quả sẽ gọt vỏ (như dưa chuột, bí đao). Thao tác này nhằm ngăn chặn sự lây nhiễm chéo vi khuẩn từ lớp vỏ vào phần thịt quả thông qua dụng cụ cắt gọt.

Nhóm rau ăn hoa (Súp lơ, bông cải xanh...)

Với cấu trúc phức tạp, nhóm rau này cần được cắt nhỏ, sau đó ngâm trong nước sạch khoảng 5-10 phút để bụi bẩn và sâu bọ ẩn sâu bên trong dễ dàng trôi ra ngoài. Cuối cùng, cần vớt ra và rửa lại từng nhánh nhỏ dưới vòi nước.

Việc áp dụng đúng và nhất quán quy trình trên được xem là giải pháp cốt lõi giúp đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, loại bỏ các yếu tố gây hại và bảo vệ sức khỏe cho người tiêu dùng trong mỗi bữa ăn hàng ngày.

Rau quả Việt loay hoay trong bài toán đầu ra

Cuộc đua tỷ đô: Chanh leo, chuối, dứa, dừa - "Kỳ lân" nông nghiệp nào sẽ về đích trước?

Nông sản Việt: Giải cứu hay đổi mới để lớn mạnh?