Theo Chi cục Trồng trọt - BVTV Nam Định, rầy lứa 4 (chủ yếu rầy lưng trắng) đã nở với mật độ trung bình từ 30 - 50 con/m2, nơi cao 100 - 200 con/m2, cá biệt 200-300 con/m2.
Tại các xã Giao Thanh, Giao Lạc (huyện Giao Thủy); Hải Bắc, Hải Hưng (huyện Hải Hậu); Trực Hưng, Ninh Cường (huyện Trực Ninh)… phổ biến rầy trưởng thành và tuổi 1; mật độ rầy trưởng thành cao hơn rất nhiều so với cùng kỳ năm 2018, 2019 (từ 5 - 7 lần).
Chi cục nhận định, rầy trưởng thành sẽ tiếp tục đẻ trứng, gia tăng mật độ và nở rộ từ ngày 27/7 - 2/8, trùng với giai đoạn rất mẫn cảm với bệnh lùn sọc đen hại lúa.
Sở NN&PTNT Nam Định đề nghị UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các địa phương duy trì mực nước nông cho ruộng lúa từ sau cấy đến khi kết thúc đẻ nhánh hữu hiệu, không để ruộng khô hạn…
Ông Nguyễn Sinh Tiến, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Nam Định cho biết, kết quả phân tích giám định virus từ ngày 29/6 - 20/7 có 3/65 mẫu rầy dương tính với virus lùn sọc đen, chiếm 4,6% (tại huyện Giao Thủy, Nam Trực, Vụ Bản), cao hơn so với cùng kỳ vụ trước, nguy cơ rất cao việc bùng phát trở lại bệnh lùn sọc đen trong vụ mùa 2020.
Trước tình hình trên, để bảo vệ tốt dàn lúa mùa; Sở NN&PTNT Nam Định đề nghị UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các địa phương duy trì mực nước nông cho ruộng lúa từ sau cấy đến khi kết thúc đẻ nhánh hữu hiệu, không để ruộng khô hạn…
Tổ chức phun thuốc trừ rầy lưng trắng lứa 4 đồng loạt để chủ động phòng ngừa bệnh lùn sọc đen tập trung từ ngày 27/7 - 02/8. Các huyện phía Nam tỉnh và những vùng đã xuất hiện bệnh lùn sọc đen trong những vụ trước cần tổ chức tốt công tác phòng trừ rầy lứa 4. Sử dụng thuốc có hoạt chất Thiamethoxam hoạt chất Imidacloprid… Sau 3 ngày phun thuốc nếu rầy còn mật độ cao cần tiếp tục phun trừ lại.
Bệnh lùn sọc đen hại lúa do tác nhân là virus lùn sọc đen phương Nam (Southern Rice Black Streaked Dwarf Virus - SRBSDV) và rầy lưng trắng (Sogatella furcifera) là môi giới lây truyền virus, tạo nên các u sáp trên thân lúa. Bệnh xuất hiện và gây hại lần đầu trên lúa tại các tỉnh phía Bắc vào năm 2009. Sau gần 10 năm được khống chế, năm 2017, bệnh bùng phát trở lại gây hại trên 60 ngàn ha lúa tại các tỉnh phía Bắc.
Theo ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục BVTV, để kiểm soát tốt bệnh lùn sọc đen thì phải kiểm soát được rầy, là trung gian truyền bệnh, đặc biệt là rầy lưng trắng, di trú từ đảo Hải Nam của Trung Quốc sang các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ của Việt Nam.
Trước đây, việc xét nghiệm và phát hiện virus lùn sọc đen ở Việt Nam phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống que thử do Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp và khuyến nông Trung Quốc (NATEST) hỗ trợ.
Tuy nhiên, do yêu cầu số lượng mẫu thử ngày càng lớn nên dựa trên đề tài nghiên cứu của Viện Di truyền Nông nghiệp và Học viện Nông nghiệp, Công ty Domika đã phối hợp, sản xuất được bộ KIT Dot-blot hoàn toàn nội địa.
Bệnh lùn sọc đen hại lúa do tác nhân là virus lùn sọc đen phương Nam (Southern Rice Black Streaked Dwarf Virus - SRBSDV) và rầy lưng trắng (Sogatella furcifera) là môi giới lây truyền virus, tạo nên các u sáp (khoanh đỏ) trên thân lúa. Ảnh Báo Nông nghiệp Việt Nam
"Bộ KIT này được thử nghiệm độ chính xác với phương pháp xét nghiệm RT-PCR và hệ thống que thử của Trung Quốc, kết quả cho thấy độ chính xác, độ nhạy và độ ổn định cao. Dự kiến trong thời gian tới sẽ được đưa vào sản xuất hàng loạt ở quy mô thương mại, giúp các địa phương chủ động hơn trong việc giám định virus lùn sọc đen", ông Nguyễn Quý Dương cho biết thêm.
Ngày 30/6, lớp tập huấn giám định nhanh virus lùn sọc đen cho cán bộ BVTV ở đồng bằng và trung du miền Bắc bằng bộ KIT Dot-blot được tổ chức tại Hưng Yên.
Trong thời gian tập huấn, các học viên được chuyên gia cung cấp những kiến thức cơ bản về nguyên lý, phương pháp và trực tiếp thực hành kiểm chứng hiệu quả của bộ KIT Dot-blot trong việc phát hiện nhanh virus lùn sọc đen có trong cơ thể rầy lưng trắng và cây lúa.
Sau khi được truyền đạt, hướng dẫn cách sử dụng, các cán bộ BVTV tham gia tập huấn đã nắm được quy trình sử dụng bộ KIT và có thể tự giám định được virus tại địa phương ngay trong vụ lúa hiện nay.
Minh Nhật
