| Chuyển đổi từ khoán sang kê khai: Thách thức và cơ hội cho hộ cá thể Xóa bỏ thuế khoán: “Bước đệm thể chế” đưa hộ kinh doanh lên doanh nghiệp |
Tái cơ cấu mô hình tăng trưởng – cơ hội và thách thức
 |
| Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) - Ảnh: Gia Hân |
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) đánh giá cao thành tựu kinh tế – xã hội của Việt Nam trong năm 2024 và đầu năm 2025, đặc biệt là trong bối cảnh tái cấu trúc thương mại toàn cầu gây áp lực lớn lên các nước đang phát triển.
Theo ông, tăng trưởng trong nước vẫn dựa nhiều vào xuất khẩu nhưng lại phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu, khiến giá trị gia tăng nội địa còn thấp. Những động lực truyền thống như lao động giá rẻ và khai thác tài nguyên đang dần suy giảm, đòi hỏi Việt Nam phải xác lập mô hình tăng trưởng mới.
“Bộ tứ trụ cột” gồm các Nghị quyết 57, 59, 66 và 68 được ông Nghĩa đánh giá là tạo dựng khung lý luận để đưa đất nước bước vào công cuộc đổi mới lần hai, với những cải cách sâu rộng về thể chế, kinh tế và xã hội. Ông nhấn mạnh, đây là thời điểm để xác định lại động lực tăng trưởng, tăng cường năng lực nội sinh và xây dựng một nền kinh tế tự chủ, tự cường – càng có ý nghĩa trong bối cảnh vai trò của pháp luật và các định chế quốc tế đang suy giảm.
Đại biểu Nghĩa kiến nghị Chính phủ cần tập trung nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp và hộ kinh doanh trong nước. Ông cho rằng, doanh nghiệp là lực lượng nòng cốt để xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự cường; do đó cần được ưu tiên tiếp cận các dự án đầu tư công, nhất là trong các lĩnh vực hạ tầng trọng yếu như giao thông, công nghệ và năng lượng.
Về chính sách thuế, ông Nghĩa nhấn mạnh lộ trình bỏ thuế khoán theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội, trong đó quy định từ ngày 1/1/2026 sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán thuế với hộ và cá nhân kinh doanh. Cùng với đó, Nghị định 70 của Chính phủ yêu cầu các hộ, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử từ ngày 1/6/2025.
Để bảo đảm tính khả thi và tránh gây xáo trộn, ông đề nghị Chính phủ đẩy mạnh truyền thông, hướng dẫn thực hiện chính sách, và nếu cần thiết, trình Quốc hội điều chỉnh phạm vi áp dụng hoặc giãn lộ trình thực hiện để “khoan sức dân” và kiểm soát lạm phát.
Cải thiện môi trường kinh doanh cần quyết liệt và đồng bộ
 |
| Đại biểu Hà Sỹ Đồng nêu ý kiến tại phiên họp sáng 17/6. Ảnh Gia Hân |
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cũng nhấn mạnh đến những phản ứng trái chiều xoay quanh việc bỏ thuế khoán với hộ, cá nhân kinh doanh từ năm 2026. Theo ông, bên cạnh những nhận định tích cực từ cơ quan thuế và chuyên gia về cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, thì không ít người dân lại hoang mang, e ngại. Có tình trạng từ chối chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt, như báo chí đã phản ánh.
Để chính sách đi vào thực tiễn hiệu quả, ông đề xuất hai việc cần làm ngay: đẩy mạnh truyền thông để người dân hiểu rõ chính sách và hỗ trợ hộ kinh doanh về thủ tục khai thuế cho đến khi họ có thể tự thực hiện, thay vì kiểm tra, xử phạt ngay khi chính sách có hiệu lực.
Ông Đồng chia sẻ: “Một cử tri từng nói với tôi rằng chỉ vì nộp thuế chậm vài phút mà bị cơ quan chức năng ‘hành lên hành xuống’, nên sau đó phải từ bỏ doanh nghiệp để quay lại hộ kinh doanh”. Theo ông, triển khai chính sách trong bối cảnh người dân và doanh nghiệp liên tục phải thích ứng với thay đổi là điều cần đặc biệt lưu tâm.
Từ câu chuyện thuế khoán, ông Đồng mở rộng vấn đề tới cải cách môi trường đầu tư – kinh doanh. Ông bày tỏ sự sốt ruột khi quá trình cải thiện môi trường kinh doanh hiện nay “đang chậm lại, thậm chí có lúc còn đi ngược”. Dù các nghị quyết 57, 66, 68 đã đưa ra định hướng rất rõ, nhưng phản ánh từ doanh nghiệp về những rào cản vẫn ngày càng gia tăng.
“Nếu không chấp nhận một cuộc cách mạng trong môi trường kinh doanh, tôi e rằng những cải thiện nhỏ lẻ sẽ không tạo ra chuyển biến lớn”, ông nói, đồng thời cảnh báo rằng việc chạy theo mục tiêu tăng trưởng cao bằng các biện pháp tài khóa, tiền tệ có thể khiến nền kinh tế đối mặt với rủi ro vĩ mô nghiêm trọng.
Dẫn chứng thực tế, ông nêu việc cắt giảm điều kiện kinh doanh trong xuất khẩu gạo từng đạt kết quả tích cực đến năm 2018. Tuy nhiên, hiện nay lại xuất hiện dự thảo sửa đổi Nghị định 107 yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải sở hữu kho thay vì được thuê, gây lo ngại về tính cản trở.
Ông cũng viện dẫn báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy doanh nghiệp gặp vô vàn khó khăn khi đầu tư vào các dự án sử dụng đất, do phải trải qua “rừng thủ tục, núi giấy phép” như quy hoạch, môi trường, PCCC, đất đai, xây dựng… Ông kiến nghị Chính phủ cần hành động quyết liệt để cắt giảm thực chất các thủ tục hành chính, tạo động lực thu hút đầu tư tư nhân, phục vụ tăng trưởng bền vững.
 Xóa bỏ thuế khoán: Bước đi tất yếu để minh bạch hóa hộ kinh doanh |
 Chuyển đổi từ khoán sang kê khai: Thách thức và cơ hội cho hộ cá thể |
