Đề xuất gỡ vướng thuế VAT cho hàng nông, thủy sản

Người dân Hải Hà (Quảng Ninh) vận chuyển ngao thu hoạch từ nuôi trồng đi tiêu thụ.

Loại bỏ quy trình “thu 5% rồi hoàn” gây đọng vốn hàng nghìn tỷ đồng

Việc sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) được đưa ra trong bối cảnh nhiều hiệp hội và doanh nghiệp sản xuất, thu mua nông, thủy sản phản ánh về những vướng mắc lớn liên quan đến chính sách thuế VAT và điều kiện hoàn thuế. Cụ thể, theo quy định hiện hành, các doanh nghiệp phải trả thuế VAT 5% đầu vào đối với các sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại, sau đó số thuế này mới được hoàn lại cho những mặt hàng xuất khẩu lớn như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê.

Quy trình này bị đánh giá là lãng phí thời gian và gây áp lực tài chính nghiêm trọng khi làm đọng vốn của doanh nghiệp. Các tổ chức tín dụng thường không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động, khiến doanh nghiệp xuất khẩu nông sản phải tạm thời ứng một khoản tiền lớn trong thời gian dài.

Theo ước tính, gánh nặng dòng tiền là rất lớn. Đơn cử, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam cho biết doanh nghiệp ngành này phải nộp khoảng 5.000 tỷ đồng tiền thuế VAT 5% chỉ trong 6 tháng cuối năm. Số thuế các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Lương thực Việt Nam phải nộp là 2.016 tỷ đồng, còn lĩnh vực hồ tiêu, cây gia vị khoảng 2.162 tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng trình Quốc hội dự thảo sửa đổi luật vào ngày 8/12, đề xuất bổ sung các mặt hàng nông sản, thủy sản sơ chế (hoặc chưa chế biến) vào diện không chịu thuế VAT đầu ra và ở khâu nhập khẩu. Các doanh nghiệp, hợp tác xã mua sản phẩm nông sản, thủy sản làm nguyên liệu đầu vào cũng có thể không bị tính thuế này.

Đề xuất này nhằm gỡ khó khăn về áp lực dòng tiền cho doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, đồng thời loại bỏ quy trình hành chính không cần thiết khi thu thuế rồi lại hoàn thuế. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định việc miễn thuế VAT cho các sản phẩm này không tác động đến số thu ngân sách, nhưng giảm thủ tục kê khai, nộp và khấu trừ thuế, giúp doanh nghiệp không phải ứng trước tiền nộp thuế, góp phần hỗ trợ xuất khẩu và tránh lãng phí thời gian, chi phí cơ hội.

Gỡ vướng chính sách, tăng khả năng cạnh tranh cho nông sản nội địa

Bên cạnh việc giải quyết gánh nặng dòng tiền, dự thảo luật cũng đề xuất bỏ quy định các sản phẩm trồng trọt, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản chưa chế biến (hoặc sơ chế) dùng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu phải chịu thuế VAT.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình dự thảo luật sáng 8/12. Ảnh: Đại biểu Nhân dân

Quy định hiện hành đang gây ra tình trạng thuế chồng thuế và phân biệt đối xử giữa sản phẩm nông, thủy sản trong nước và nhập khẩu. Cụ thể, thức ăn chăn nuôi thuộc nhóm không chịu thuế, dẫn đến doanh nghiệp sản xuất không được khấu trừ hay hoàn thuế VAT đầu vào. Điều này đẩy chi phí, giá bán lên cao, ảnh hưởng trực tiếp tới người chăn nuôi trong nước.

Đặc biệt, việc bị áp thuế VAT 5% đầu vào khiến hàng sản xuất trong nước giảm cạnh tranh so với thức ăn chăn nuôi nhập khẩu, vốn không phải chịu thuế này. Tờ trình của Chính phủ nhấn mạnh: “Quy định hiện hành dẫn tới sự phân biệt đối xử giữa sản phẩm nông, thủy sản xuất trong nước và nhập khẩu, do hàng nhập không phải chịu thuế VAT”.

Việc sửa đổi theo hướng bổ sung quy định khấu trừ thuế VAT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ không phải tính thuế VAT sẽ giúp khắc phục tình trạng này. Điều này được kỳ vọng sẽ gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt khi ngành bị ảnh hưởng nhiều do thiên tai, mưa lũ kéo dài. Đồng thời, giúp doanh nghiệp có thêm dư địa tài chính duy trì hoạt động và tái đầu tư mở rộng sản xuất, giảm đáng kể năng lực cạnh tranh trên thị trường nội địa.

Dù đồng tình với việc sửa đổi chính sách, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành hoàn thuế VAT đúng hạn quy định, nhất là gỡ vướng mắc trong hoàn thuế, nhằm giải quyết triệt để áp lực dòng tiền của các doanh nghiệp xuất khẩu.

Việc sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng được đa số đại biểu Quốc hội đồng tình và dự kiến Quốc hội thảo luận chiều 9/12 và biểu quyết thông qua ngày 11/12, cho thấy sự cấp thiết và quyết tâm của Chính phủ trong việc cải cách chính sách để đồng hành và hỗ trợ khu vực kinh tế nông nghiệp trọng yếu.

Nâng tầm giá trị thương hiệu cam Hưng Yên

Vì sao truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam vẫn “kẹt” ở dữ liệu?