Xin ý kiến Hội nghị ĐBQH chuyên trách về dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi)

Quốc hội thảo luận về dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 2

Dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) đã được trình Quốc hội thảo luận cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 2. Tại phiên thảo luận, các đại biểu cơ bản tán thành với các quy định tại dự thảo Luật rằng cần luật hoá các điều kiện kinh doanh, cấp phép thành lập và hoạt động; hồ sơ thủ tục do Chính phủ hướng dẫn; cơ quan thực hiện cấp phép thành lập và hoạt động kinh doanh bảo hiểm là Bộ Tài chính.

Tuy nhiên, các đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định liên quan đến chủ thể kinh doanh như điều kiện kinh doanh, trình tự thành lập, quản trị doanh nghiệp, tổ chức kiểm soát và kiểm toán nội bộ, các chức danh quan trọng của doanh nghiệp bảo hiểm…

Sau kỳ họp, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã chủ động, tích cực nghiên cứu tiếp thu ý kiến đóng góp của các đại biểu, và chỉnh lý hoàn thiện dự án Luật. Tại Phiên họp thứ 9 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi). Tại phiên họp, một số ý kiến cho rằng cần rà soát thêm về nguyên tắc áp dụng pháp luật để tránh chồng chéo giữa các quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng cho rằng Dự thảo Luật cần đảm bảo hài hòa hơn nữa của quyền lợi của người mua bảo hiểm với tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm. Cụ thể, cần lưu ý hơn nữa, quy định cụ thể, chi tiết hơn nữa trong việc bảo vệ quyền lợi thỏa đáng của người mua bảo hiểm, đặc biệt cần quy định chặt chẽ về trách nhiệm của các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm trong việc sử dụng và bảo vệ thông tin cá nhân của người mua bảo hiểm.

Ngoài ra, các đại biểu cũng đề nghị nghiên cứu, quy định rõ ràng và hợp lý vai trò, quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước và các hiệp hội, tổ chức nghề nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, tham khảo thêm kinh nghiệm quốc tế, tiếp cận cập nhật xu hướng công nghệ mới để có bước phát triển đột phá và đảm bảo tính bền vững sau khi Luật được ban hành.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) tại Phiên họp thứ 9

Cho ý kiến về Dự án Luật này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, tiềm năng thị trường bảo hiểm tại Việt Nam rất lớn, nhu cầu bảo hiểm ngày càng cao, trong khi đó quy mô thị trường bảo hiểm còn khiêm tốn, tỷ lệ doanh thu phí bảo hiểm trên tổng GDP của cả nước còn thấp, chất lượng sản phẩm, dịch vụ bảo hiểm chưa ổn định, thông tin và nguồn thông tin về doanh nghiệp bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm còn chưa đa dạng, đầy đủ, toàn diện dễ phát sinh các tranh chấp.

Do đó, dự án Luật này được xây dựng, chỉnh lý, bổ sung nhằm kịp thời giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra, xây dựng và phát triển thị trường bảo hiểm phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời để thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hiệu quả của nền kinh tế. Chú trọng phát triển các loại hình dịch vụ hiện đại có giá trị gia tăng cao như tài chính, ngân hàng bảo hiểm, logistic...

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Qua thảo luận, nhiều vấn đề, nội dung trong dự án luật đã được cơ quan thẩm tra thống nhất chỉnh lý, tuy nhiên, vẫn có những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau, cần tổng hợp ý kiến đóng góp của các đại biểu, như các quy định về loại hình bảo hiểm, các hình thức hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, về đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm, tổ chức cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm quy định; về hợp đồng bảo hiểm để bảo đảm bao quát đầy đủ các trường hợp phát sinh, phối hợp với các nguyên tắc chung về hợp đồng theo quy định của Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hàng hải cũng như bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên có liên quan, kể cả bên cung cấp dịch vụ bảo hiểm, người tham gia ký các hợp đồng bảo hiểm, người thụ hưởng các quyền lợi; về việc tiếp tục duy trì hay dừng hoạt động Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm; về bảo hiểm vi mô.

Cụ thể, đối với nội dung về bảo hiểm vi mô, cơ quan thẩm tra cho rằng đây là sản phẩm bảo hiểm hướng tới đối tượng khách hàng là các cá nhân, hộ gia đình có thu nhập thấp, khó tiếp cận với các sản phẩm bảo hiểm thương mại thông thường. Bảo hiểm vi mô thường phát triển ở các nước đang phát triển và được coi là một cấu phần quan trọng trong chính sách tài chính toàn diện của quốc gia, góp phần thực hiện các chính sách an sinh, xã hội của Nhà nước.

Việc quy định bảo hiểm vi mô trong dự thảo Luật sẽ tạo cơ sở pháp lý rõ ràng trong việc tổ chức cung cấp bảo hiểm vi mô và có cơ chế để khuyến khích phát triển các sản phẩm bảo hiểm vi mô tại Việt Nam. Vì vậy, cần thiết có quy định về bảo hiểm vi mô trong dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm, tuy nhiên, để bảo đảm kết cấu chung của dự thảo Luật cũng như tính khả thi, dự thảo Luật chỉ quy định nguyên tắc triển khai, đối tượng được triển khai bảo hiểm vi mô và giao Chính phủ quy định chi tiết về nội dung này.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi)

Đối với Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, trước đây, khi áp dụng mô hình vốn tối thiểu (mức vốn cố định, không gắn quy mô kinh doanh và rủi ro của doanh nghiệp bảo hiểm) và Nhà nước chỉ can thiệp sau khi doanh nghiệp bảo hiểm có vấn đề (mất khả năng thanh toán), cần thiết phải có cơ chế bổ sung để bảo vệ người tham gia bảo hiểm khi doanh nghiệp bảo hiểm mất khả năng thanh toán, phá sản. Do đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm (Luật số 61/2010/QH12) đã có quy định đóng góp thành lập Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm.

Tuy nhiên, sau gần 12 năm trích nộp, Quỹ này chưa phải sử dụng và ít có khả năng phải sử dụng. Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã chuyển từ phương thức can thiệp sau (khi doanh nghiệp bảo hiểm đã mất khả năng thanh toán) sang phương thức can thiệp sớm và kết hợp mô hình quản lý trên cơ sở rủi ro, do đó đã nâng cao tính chủ động của doanh nghiệp trong quản trị doanh nghiệp và kiểm soát tài chính, tăng cường yêu cầu đối với doanh nghiệp, doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp can thiệp sớm.

Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy, Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành và dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm có quy định về Quỹ dự trữ bắt buộc và Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm. Mục đích thiết lập của 02 Quỹ này đều hướng tới bảo đảm trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm khi mất khả năng thanh toán, góp phần bảo vệ người tham gia bảo hiểm.

Cùng với những lý do nêu trên, việc duy trì đồng thời cả 02 Quỹ là không cần thiết, tạo gánh nặng cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm vì số tiền trích nộp quỹ được tính theo tỷ lệ phần trăm của phí bảo hiểm do bên mua bảo hiểm đóng theo hợp đồng bảo hiểm. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế thống nhất với quan điểm của Chính phủ đề nghị dừng trích nộp Quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, đồng thời giao Bộ Tài chính quy định chi tiết về quản lý và sử dụng số dư Quỹ, bảo đảm việc xử lý số dư của Quỹ đúng mục đích ban đầu khi thành lập Quỹ.

Dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) là Dự án Luật nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận và đại biểu Quốc hội, có nhiều quy định mới, đối tượng chịu ảnh hưởng rộng, một số nội dung còn có ý kiến khác nhau, cần được tiếp tục cân nhắc, vì vậy rất cần sự đóng góp ý kiến của đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, góp phần tạo cơ sở hoàn thiện, nâng cao chất lượng các Dự án Luật trước khi trình Quốc hội.

Dự án Luật dự kiến sẽ được các đại biểu Quốc hội chuyên trách thảo luận, cho ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách vào chiều ngày 29/3./.