| Gà ngậm hoa hồng đỏ mang ý nghĩa gì mà mọi gia đình thường cúng giao thừa? Bí quyết luộc gà cúng giao thừa đẹp mắt, tài lộc đầy nhà Cách nấu xôi gấc đỏ tươi cúng giao thừa |
Giao thừa là gì, cúng giao thừa là cúng ai?
 |
Ý nghĩa của lễ cúng giao thừa
Nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang cho biết, cúng Giao thừa hay đón Giao thừa là một nghi thức dân gian truyền thống của người Á Đông, trong đó có Việt Nam. Theo đó, lễ cúng Giao thừa hay còn gọi là Lễ “trừ tịch”. Người xưa quan niệm vào khoảnh khắc Giao thừa giờ Tý (khoảng từ 23h đến 1h sáng) là lúc các quan Hành Khiển đi tuần, vì vậy gia chủ cần phải tẩy uế khí, trừ tà để nghênh đón vị quan Hành Khiển được Ngọc Hoàng cử xuống hạ giới tiếp quản trong năm mới.
Lễ đón Giao thừa luôn mang ý nghĩa "tống cựu nghinh tân", tiễn vị quan Hành Khiển biểu trưng cho con giáp của năm cũ, đồng thời nghênh đón vị quan Hành Khiển biểu trưng của con giáp trong năm mới. Theo chuyên gia, tín ngưỡng dân gian truyền thống quan niệm trời có 10 thiên can, đất có 12 địa chi tương ứng với 12 con giáp. Và mỗi một vị quan Hành Khiển (Vị quan cai quản hạ giới) sẽ mang dấu ấn đặc trưng của một con giáp. Do đó 12 con giáp tương ứng với 12 vị quan Hành Khiển được Ngọc Hoàng cử xuống cai quản hạ giới.
“Giao thừa năm 2025 rơi vào thời khắc giữa đêm 29 tháng Chạp năm Giáp Thìn và ngày mùng 1 Tết Ất Tỵ. Gia chủ nên chọn cúng Giao thừa vào cung giờ từ 23h10 đến 0h40. Đây là cung giờ đẹp nhất để thực hiện các nghi thức tế lễ, cũng như đón vận khí mới. Tránh thực hiện nghi lễ sớm quá là lúc các quan Hành Khiển chưa vi hành hay muộn quá đều làm giảm đi giá trị và ý nghĩa từ tín ngưỡng mang lại”, ông Ngô Hương Giang nói.
Cúng lễ giao thừa là cúng ai?
Nghi lễ cúng lúc giao thừa là để đón các Thiên binh thiên tướng đi hành khiển, thị sát. Người xưa tin rằng, ở dưới dương gian không có người cai quản, nên Ngọc Hoàng đã cử 12 ông hành khiển luân phiên nhau coi sóc việc ở cõi trần. Tại đúng thời điểm giao thừa, các quan hành khiển sẽ đi thị sát cõi trần và làm lễ bàn giao.
Nghi lễ cúng đêm giao thừa nhằm bày tỏ lòng thành kính, sự biết ơn với các quan hành khiển đã chăm lo đời sống dân chúng trong suốt cả năm. Đồng thời cầu mong quan hành khiển năm mới độ trì cho mưa thuận gió hòa, nhà nhà yên ấm, làm ăn may mắn, gia đạo hưng vượng.
12 quan hành khiển coi sóc mỗi năm gồm:
Năm Tý: Quan hành khiển Chu Vương, Thiên Ôn Hành Binh chi Thần, Lý Tào Phán quan.
Năm Sửu: Quan hành khiển Triệu Vương, Tam thập lục phương Hành Binh chi Thần, Khúc Tào Phán quan.
Năm Dần: Quan hành khiển Ngụy Vương, Mộc Tinh chi Thần, Tiêu Tào Phán quan.
Năm Mão: Quan hành khiển Trịnh Vương, Thạch Tinh chi Thần, Liêu Tào Phán quan.
Năm Thìn: Quan hành khiển Sở Vương, Hỏa Tinh chi Thần, Biểu Tào Phán quan.
Năm Tỵ: Quan hành khiển Ngô Vương, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan.
Năm Ngọ: Quan hành khiển Tấn Vương, Thiên Hao chi Thần, Nhân Tào Phán quan.
Năm Mùi: Quan hành khiển Tống Vương, Ngũ Đạo chi Thần, Lâm Tào Phán quan.
Năm Thân: Quan hành khiển Tề Vương, Ngũ Miếu chi Thần, Tống Tào Phán quan.
Năm Dậu: Quan hành khiển Lỗ Vương, Ngũ Nhạc chi Thần, Cự Tào Phán quan.
Năm Tuất: Quan hành khiển Việt Vương, Thiên Bá chi Thần, Thành Tào Phán quan.
Năm Hợi: Quan hành khiển Lưu Vương, Ngũ Ôn chi Thần, Nguyễn Tào Phán quan.
Cúng giao thừa 2025 vào ngày nào, giờ nào?
Giao thừa năm 2025 rơi vào thời khắc giữa đêm 29 tháng Chạp năm Giáp Thìn và ngày mùng 1 Tết Ất Tỵ. Thời điểm giao thừa năm Ất Tỵ 2025 được tính từ thời khắc chuyển giao giữa đêm 29 tháng Chạp năm Giáp Thìn và mùng 1 Tết Nguyên Đán Ất Tỵ, đó là giờ Tý (23h-1h).
Theo các chuyên gia phong thủy, người dân nên tiến hành cúng giao thừa vào giờ chính Tý, tức đúng 12 giờ đêm hôm 29 tháng Chạp năm Giáp Thìn là tốt hơn cả, nhằm tiễn đưa kịp thời vị quan hành khiển cũ và đón quan hành khiển mới đúng thời khắc giao thoa của đất trời, càng tăng thêm sự linh thiêng, may mắn.
Lưu ý: Trong trường hợp gia chủ thấy cúng lễ giao thừa vào giờ chính Tý quá gấp gáp, thì có thể tiến hành chuẩn bị lễ cúng, sửa soạn mâm cúng... vào lúc 23 giờ 30 phút. Sau đó tiến hành châm hương để làm sao hương vẫn cháy tại đúng thời điểm giờ chính Tý (chuyển từ năm cũ sang năm mới) là được.
Giao thừa 2025 cúng ngựa, bài vị, quần áo quan Hành khiển màu gì?
Dân gian tương truyền, mỗi năm có 1 vị quan Hành khiển được Ngọc Hoàng phái xuống chăm sóc việc dưới hạ giới. Vì thế, việc sửa soạn lễ vật dâng cúng vị thần đó lại có màu sắc khác nhau.
Quan hành khiển năm Ất Tỵ là Ngô Vương, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan. Năm có thiên can Ất thuộc ngũ hành Mộc, nên cúng ngựa màu xanh lá. Ngoài ra, bài vị, quần áo, mũ mão cúng quan khành khiển năm 2025 cũng đều là màu xanh lá.
Lễ vật cúng giao thừa năm Ất Tỵ 2025 gồm: Thủ lợn hoặc gà trống; Bánh chưng; Bánh kẹo; Trầu cau; Hoa quả; Rượu nước; Vàng mã, mũ áo, bài vị của quan Hành khiển năm Ất Tỵ (màu xanh lá);...
Lưu ý:Tùy vào quan niệm và phong tục từng vùng miền, cũng như điều kiện của từng gia đình mà mâm cúng có thể có những món lễ vật khác nhau. Cái cốt lõi vẫn ở tấm lòng thành kính chứ không ở mâm cao cỗ đầy.
Cúng giao thừa Tết Ất Tỵ 2025 trong nhà hay ngoài trời trước để đón tài lộc?
 |
| Nên tiến hành làm lễ cúng ngoài trời trước, lễ cúng trong nhà sau. |
Ông Nguyễn Trọng Tuệ - Viện trưởng Viện nghiên cứu Kiến trúc và Văn hóa phương Đông cho biết giao thừa còn có ý nghĩa “trao” và “nhận”. Bởi theo 12 địa chi trong lịch pháp, mỗi năm sẽ có một vị được gọi là Đương nhiên Thái tuế hay vị Hành khiển. Vị này là ông thần trông coi, cai quản, điều hành tất cả các hệ thống thần tiên và mọi thứ ở trong năm cũ.
Khi thời khắc giao thừa đến nghĩa là năm cũ đã kết thúc, lúc đó vị Hành khiển này cũng sẽ hết một nhiệm kỳ cai quản. “Vào thời khắc giao thừa thiêng liêng cũng là lúc vị Hành khiển cũ sẽ trao lại cho vị Hành khiển mới đến nhận nhiệm vụ. Đó chính là lý do thời khắc giao thừa có ý nghĩa là trao và nhận”, ông Tuệ phân tích.
Đối với câu hỏi nên cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước? Nhà nghiên cứu Trọng Tuệ chia sẻ, lễ cúng giao thừa ngoài trời phải được thực hiện trước lễ cúng trong nhà. Theo đó, cúng trong nhà là cúng tổ tiên gia chủ, để tổ tiên phù hộ cho năm mới mọi điều tốt lành sẽ đến với gia đình.
Còn với mâm cúng ngoài trời là cúng để tiễn vị Hành khiển cũ đi và chào vị Hành khiển mới đến để cai quản trong năm mới. Theo lịch pháp, sự trao đổi này là thời khắc thiên khí, âm – dương giao hòa với nhau, giữa ngày này với ngày khác, năm này với năm khác và phải được thực hiện ngoài trời.
“Đây là thời khắc chuyển giao của thiên khí, vị Đương niên Hành khiển sẽ không vào nhà. Theo quan niệm của Đạo giáo thì sẽ bày hương án “Trung thiên”, tức ngoài trời. Trong nhà chỉ có tổ tiên, thần linh trong nhà”, ông Tuệ lý giải.
Về lễ vật cúng, mâm cúng ngoài trời phải có hai bài vị của hai vị Hành khiển năm cũ và năm mới. Các bài vị này cắm trên các hương án rồi bày đồ lễ ra. Một điều rất lưu ý là khi cúng ngoài trời chỉ nên cúng ở hè hoặc sân trước nhà, không nên để ra tận cổng, ngoài đường để cúng.
Mâm cúng sẽ tuỳ thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình, không cần quá cầu kỳ nhưng phải thể hiện được sự trang trọng và lòng thành kính. Người cúng lễ cũng phải mặc trang phục phù hợp, đầu tóc gọn gàng chứ không thể làm xuề xòa.
Sắm lễ cúng giao thừa 2025 đúng chuẩn
Đối với lễ trong nhà: Xét về mâm cỗ cúng lễ giao thừa, lễ vật cúng trong nhà gồm lễ chay và lễ mặn: Lễ chay gồm có hương, hoa, đèn nến, các loại bánh kẹo, mứt Tết, rượu, bia, nước ngọt hoặc các loại đồ uống khác. Lễ mặn gồm gà trống, bánh chưng, giò chả, xôi gấc… và các món mặn khác tùy theo mỗi gia đình.
Đối với lễ ngoài trời: Tùy vào quan niệm và phong tục từng vùng miền, cũng như điều kiện của từng gia đình mà mâm cúng có thể có những món lễ vật khác nhau. Tuy nhiên về cơ bản, các lễ chủ yếu gồm: 3 cây nhang; 1 con gà trống luộc; 1 đĩa bánh chưng; 1 đĩa muối; 1 đĩa gạo; Bánh kẹo; Hoa quả; Trầu cau; Rượu, nước; Vàng mã, bài vị quan hành khiển của năm.
Trong các lễ vật kể trên, gà trống là món lễ không thể thiếu, được các gia đình vô cùng chú trọng, đặc biệt là cách bày gà quay đầu vào trong hay ra ngoài. Cúng khấn giao thừa là tiễn đưa quan quân cai quản năm cũ và chào đón quan quân cải quản năm mới. Do đó, khác với gà cúng gia tiên trong nhà, với mâm cúng đêm giao thừa ở ngoài trời, nên đặt đầu gà quay ra ngoài để đón quan Tân niên Hành khiển cai quản năm mới đi qua. Cách đặt này còn có ý nghĩa gọi mặt trời chiếu vào nhà mình.
Văn khấn giao thừa Tết Ất Tỵ 2025
 |
| Cúng khấn giao thừa là tiễn đưa quan quân cai quản năm cũ và chào đón quan quân cải quản năm mới. |
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Kính lạy:
Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần
Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh
Nay phút giao thừa giữa năm Giáp Thìn và Ất Tỵ.
Chúng con là: ……………………Tuổi……………
Hiện cư ngụ tại:....................................................
Phút giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dâng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời:
Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ Địa, Hỷ Thần, Phúc Đức Chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật.
Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Văn khấn cúng Giao thừa ngoài trời 2025
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Kính lạy:
Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần.
Ngài Cựu Niên Sở Vương, Hỏa Tinh chi Thần, Biểu Tào Phán quan.
Tân niên Ngô Vương, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan.
Bản xứ Thổ địa phúc đức chính thần, Ngũ phương long mạch điền chủ tiếp dẫn tài thần
Nay là phút giao thừa giữa năm Giáp Thìn và Ất Tỵ.
Chúng con là................., tuổi:...........
Ngụ tại ..............................................
Phút thiêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Nay Ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều đế khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên Đương cai, Ngài Tân niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Ngài Bản cảnh Thành Hoàng, Chư vị Đại Vương, Ngài Bản xứ Thần Linh Thổ Địa, Phúc Đức Chính Thần, các Ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, Bản gia Táo Quân và chư vị Thần Linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Nam mô Bồ tát Ma ha tát đại chứng minh.
(Lạy 3 lạy)
Ai cúng giao thừa trong gia đình sẽ mang lại may mắn?
 |
| Thời nay, nam nữ bình quyền, đàn ông hay phụ nữ đều có thể đứng ra tiến hành các nghi lễ. |
Ai cúng khấn giao thừa sẽ may mắn? Theo tập quán Việt Nam, người đứng ra chủ trì tất cả các lễ của năm mới từ lễ cúng lúc giao thừa, cúng đầu năm mới…đều phải là người trạch chủ trong gia đình, tức người đàn ông trong gia đình. Nhưng thời nay, nam nữ bình quyền, đàn ông hay phụ nữ đều có thể đứng ra tiến hành các nghi lễ. Tuy nhiên, yêu cầu dù nam hay nữ hành lễ cúng phải tịnh thân.
Tức là, trước khi làm lễ phải tắm rửa sạch sẽ, việc quan hệ vợ chồng phải giữ từ 2 hôm trước để cho thân sạch. Không ăn những món tứ linh, không ăn cá chép, thịt chó, thịt mèo, thịt rùa… để tránh phạm ngũ phương long mạch ninh thần. Người phụ nữ cần phải để ý đến chu kỳ kinh nguyệt để tránh làm các lễ lớn, đặc biệt là lễ cúng khấn đêm giao thừa. Tư thế cúng đúng chuẩn:
Với đàn ông: Đàn ông khi hành lễ đứng thẳng theo thế nghiêm, chắp hai tay trước ngực và giơ cao lên ngang trán, cúi mình xuống, đưa hai bàn tay đang chắp xuống gần tới mặt chiếu hay mặt đất thì xòe hai bàn tay ra đặt nằm úp xuống, đồng thời quì gối bên trái rồi gối bên phải xuống đất, và cúi rạp đầu xuống gần hai bàn tay theo thế phủ phục.
Sau đó cất người lên bằng cách đưa 2 bàn tay chắp lại để lên đầu gối trái lúc bấy giờ đã co lên và đưa về phía trước ngang với đầu gối chân phải đang qùy để lấy đà đứng dậy, chân phải đang qùy cũng theo đà đứng lên để cùng với chân trái đứng ở thế nghiêm như lúc đầu. Theo đó lạy tiếp cho đủ số lạy, lạy xong vái ba vái rồi lui ra. Có thể quỳ bằng chân phải hay chân trái trước cũng được, tùy theo thuận chân nào thì quỳ chân ấy trước.
Với phụ nữ: Khi hành lễ thì ngồi trệt xuống đất để 2 cẳng chân vắt chéo về phía trái, bàn chân phải ngửa lên để ở phía dưới đùi trái. Nếu mặc áo dài thì kéo tà áo trước trải ngay ngắn về phía trước và kéo vạt áo sau về phía sau để che phần mông cho đẹp mắt. Sau đó, chắp hai bàn tay lại để ở trước ngực rồi đưa cao lên ngang với tầm trán, giữ tay ở thế chắp đó mà cúi đầu xuống.
Khi đầu gần chạm mặt đất thì đưa 2 bàn tay đang chắp đặt nằm úp xuống đất và để đầu lên hai bàn tay. Giữ ở thế đó độ một hai giây, rồi dùng 2 bàn tay đẩy để lấy thế ngồi thẳng lên đồng thời chắp 2 bàn tay lại đưa lên ngang trán như lần đầu. Theo đó lạy tiếp cho đủ số lạy cần thiết, xong đứng lên và vái ba vái rồi lui ra là hoàn tất thế lạy.
Hoặc có thể áp dụng thế lạy theo cách qùy cả 2 đầu gối xuống, để mông lên 2 gót chân, 2 tay chắp lại đưa cao lên đầu rồi giữ 2 tay ở thế chắp đó mà cúi mình xuống, khi đầu gần chạm mặt chiếu thì xòe 2 bàn tay ra úp xuống chiếu rồi để đầu lên hai bàn tay.
Kiêng kỵ đêm giao thừa
Trước khi làm lễ cúng thỉnh ông bà tổ tiên về: Các thành viên trong gia đình nên có mặt đầy đủ, đồ cúng cần phải chu toàn. Đồng thời, cố gắng giữ hòa khí trong lúc này, không nên tranh cãi, nhớ bỏ qua lỗi lầm của nhau.
Sau khi cúng khấn mời ông bà tổ tiên về: Chỗ hai bên bàn thờ không ai được ngồi. Nếu ngồi ở đây thì cũng như đang tranh giành chỗ ngồi của tổ tiên.
Lúc này không được đem trà uống thừa đổ trên mặt đất để tránh lẫn lộn với vẩy nước.
Không nên gọi to tên trẻ con trong nhà trong lúc đại tế linh hồn tổ tiên tránh trường hợp quỷ hồn vô chủ ngoài cửa lớn sau khi nghe được sẽ gây ảnh hưởng xấu cho trẻ.
Ngoài những điều kiêng kỵ đêm giao thừa trên, người ta còn kiêng đổ vỡ, kiêng chuyện chăn gối vợ chồng, tránh gây tiếng động lớn đánh thức ác quỷ, tránh soi gương...
Việc nên làm đêm giao thừa
Gia đình sum vầy bên nhau trò chuyện, ăn uống tưng bừng nhằm chào đón năm mới vui tươi, đầm ấm. Tránh những xung đột, to tiếng không đáng có.
"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi", có thể mua chút muối ngay trong đêm giao thừa hay ngày đầu năm mới. Muối tượng trưng cho sự mặn mà, nồng nàn trong tình cảm, mua muối là gửi gắm mong muốn các thành viên trong gia đình sẽ mãi giữ những tình cảm sâu nặng với nhau, gia đình luôn yên ấm, thuận hòa.
Các công đoạn dọn dẹp nhà cửa phải được hoàn tất trước năm mới để tẩy rửa, xóa sạch những điều không hay của năm cũ, còn sau giao thừa chổi quét nhà cần được cất kĩ đi, bởi dân gian có tục Kiêng quét nhà ngày Tết.
