 |
| Chỉ trong vài tháng, chanh dây từ 15.000-20.000 đồng/kg xuống còn 3.000-5.000 đồng/kg (Ảnh: Phạm Hoàng). |
Kiên nhẫn chờ "phép màu" hay tính chuyện chặt bỏ chanh dây?
Những ngày qua, giá chanh dây trên địa bàn tỉnh Gia Lai liên tiếp giảm sâu khiến nhiều hộ dân đứng ngồi không yên. Ghi nhận ở các địa phương có diện tích trồng chanh dây lớn như huyện Chư Păh, Ia Grai, Đăk Đoa…, thương lái đến thu mua quả chanh dây chỉ với giá khoảng 2.500 - 3.000 đồng/kg đối với chanh múc (chanh chiết dịch), còn chanh bán ngoài chợ được thu mua với giá khoảng 5.000 đồng/kg. Trong khi chỉ khoảng vài tháng trước, giá chanh múc vẫn giao động trên 10.000 đồng/kg.
Giá chanh dây rớt thảm khiến nhiều hộ dân không khỏi lo lắng về một mùa vụ thua lỗ. Thậm chí, nhiều hộ còn bi quan tính chuyện phá bỏ vườn chanh dây để chuyển sang các loại cây trồng khác.
Anh Lê Văn Lương (34 tuổi, ở thôn 1, xã Ia Ka, huyện Chư Păh, Gia Lai) đã có hơn 2 năm trồng cây chanh dây. Sau vụ đầu tiên thành công, anh Lương quyết định bỏ ra số vốn 200 triệu đồng để trồng thêm 1,4ha chanh dây. Tổng số diện tích anh Lương đang sở hữu là gần 2ha. Tuy nhiên, mùa thứ hai bắt đầu vào vụ thu hoạch thì giá chanh giảm thê thảm.
 |
| Giá chanh dây rớt thảm khiến nhiều hộ dân không khỏi lo lắng về một mùa vụ thua lỗ. |
Anh Lương cho hay: "Năm đầu tiên thử canh tác loại cây trồng mới, tôi bỏ hơn 100 triệu đồng cho 0,6ha diện tích chanh dây. Trong năm 2022, giá chanh lên cao nên gia đình thu lãi được hơn 70 triệu đồng".
Nhận thấy trồng chanh dây có lợi nhuận cao, vụ thứ hai, gia đình đã thuê 1,4ha đất, tiếp tục đầu tư, mở rộng diện tích trồng. Anh Lương phải vay mượn hơn 200 triệu cho việc này nên hiện cả nhà như ngồi trên đống lửa.
Anh Lê Văn Tuấn (30 tuổi, trú tại xã Ia Ka, huyện Chư Păh, Gia Lai) đã sống với cây chanh dây nhiều năm nay. Năm 2021, gia đình anh trồng 4 sào, đầu năm 2023, mở rộng thêm 8 sào.
Anh Tuấn cho hay: "Lúc đó chanh tăng giá mạnh nên gia đình tôi đã quyết định bỏ ra hơn 120 triệu đồng để mở rộng diện tích trồng. Nhưng đến giờ thu hoạch vụ đầu tiên thì giá rớt chỉ còn từ 3.000 đến 5.500 đồng/kg. Chúng tôi mong có những doanh nghiệp lớn liên kết, tạo đầu ra bền vững cho bà con".
Nỗ lực cứu giá nhưng không xuể hệ lụy từ làn sóng ồ ạt trồng chanh dây
Tỉnh Gia Lai hiện có hơn 5.000ha chanh dây với khoảng 20 cơ sở đóng gói và 19 vùng trồng đã được cấp mã số. Điều đáng nói, trên địa bàn tỉnh có nhiều nhà máy chế biến chanh dây lớn đang hoạt động và diện tích loại cây này chưa vượt quá khuyến cáo của ngành nông nghiệp nhưng giá vẫn “lao dốc”.
Một lãnh đạo Công ty CP Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao - Chi nhánh Gia Lai (Doveco Gia Lai) thông tin: "Hiện tại, chúng tôi đang thu mua với giá 8.000-10.000 đồng/kg đối với loại chanh chiết dịch. Do nhu cầu nguyên liệu lớn, nhà máy chỉ làm việc với một số đơn vị thu mua lớn, khó tiếp cận đến từng hộ nông dân nhỏ lẻ".
Theo lãnh đạo doanh nghiệp chế biến này, nguyên nhân giá chanh dây xuống thấp là do thời gian qua chanh vào vụ, số lượng thu hái lớn. Loại nông sản này cũng phải qua nhiều khâu trung gian nên bị ép giá…
 |
| Chanh dây rớt giá khiến nhiều hộ dân ở Gia Lai không buồn thu hoạch. |
Hiện nay, doanh nghiệp đang bung ra loại giống định hướng, liên kết với hộ dân ở nhiều huyện trên địa bàn tỉnh để trồng, đảm bảo bao tiêu để xây dựng vùng nguyên liệu bền vững, bảo đảm quyền lợi cho nông dân.
Tương tự, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Hòa (huyện Chư Păh) cho biết, hiện HTX vẫn đang hỗ trợ thu mua chanh dây cho người dân với giá tốt nhất. Tuy nhiên thời gian vừa qua, giá chanh dây xuống thấp khiến nhiều người dân không mặn mà chăm sóc vườn cây dẫn đến chất lượng kém. Còn nếu chanh đạt chất lượng, HTX vẫn thu mua cho người dân giá 5.000 - 6.000 đồng/kg.
Về nguyên nhân khiến chanh dây rớt giá thê thảm, ông Minh cho biết, khi thấy giá chanh dây tăng cao, người dân đã trồng ồ ạt. Trong khi kế hoạch phát triển vùng chanh dây của các nhà máy thu mua và người dân chưa thực sự phù hợp. Chẳng hạn, nhà máy có công suất 500.000 tấn thì cần bao nhiêu người trồng, diện tích bao nhiêu là đủ, khi đó giá mới ổn định được. Còn hiện tại, người dân trồng ồ ạt khiến sản lượng chanh dây bị dư thừa, nằm ngoài kế hoạch sản xuất của các nhà máy, dẫn đến giá xuống thấp là không tránh khỏi.
Cũng theo ông Minh, nhằm ổn định thị trường chanh dây, cần có sự giúp sức từ phía chính quyền để có những hoạch định chiến lược cụ thể, nếu không người dân ồ ạt trồng rồi lại ồ ạt phá bỏ.
 |
| Nhiều nhà vườn dựng trụ và giăng dây nhưng chưa dám xuống giống chanh vì giá bán quá thấp (Ảnh: Phạm Hoàng). |
Ông Nguyễn Kim Anh, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đăk Đoa cho biết, giá chanh dây xuống thấp ở mức 3.000 đồng/kg, xem như người dân không có lời. Do địa phương không quyết định được thị trường chanh dây nên người dân nên hạn chế mở rộng đầu tư, đồng thời canh tác theo hướng hữu cơ để đảm bảo vườn cây phát triển ổn định, giảm chi phí, nâng cao năng suất...
“Với giá thấp như hiện nay, chúng tôi tuyên truyền bà con, đối với những vườn chanh dây đảm bảo phù hợp khí hậu thổ nhưỡng, người dân vẫn tiến hành chăm sóc bình thường, không nên phá bỏ vườn cây. Còn với những vườn chanh dây già cỗi cho năng suất kém hay bị bệnh thì nên chuyển sang trồng các loại cây thời vụ để cải tạo đất tốt hơn”, ông Kim Anh chia sẻ./.
