Trong thông cáo báo chí phát đi chiều 17/8, Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) thông tin, phía Trung Quốc thông báo về 220 lô xoài (khoảng 3.300 tấn trong tổng số 750 ngàn tấn đã xuất khẩu sang Trung Quốc trong năm 2019- 2020) vi phạm quy định về kiểm dịch thực vật với nhiều nguyên nhân khác nhau.
Theo đó, phía Trung Quốc yêu cầu tạm ngừng nhập khẩu xoài từ các vùng trồng và cơ sở đóng gói có liên quan để phối hợp tiến hành điều tra nguyên nhân, đề xuất biện pháp khắc phục và nâng cao công tác quản lý.
Trung Quốc chính thức tạm dừng nhập khẩu xoài Việt Nam
Đáng chú ý, trong số các vùng trồng và cơ sở đóng gói này có 2/82 vùng trồng xoài và 1/12 cơ sơ đóng gói của Đồng Tháp có trong danh sách vi phạm.
Ngay khi nhận được thông tin về sự việc này, Cục BVTV đã lập thông báo cho các đơn vị kiểm dịch cửa khẩu và địa phương để thực hiện theo yêu cầu của Tổng cục hải quan, và tiến hành điều tra nguyên nhân và biện pháp khắc phục theo quy định.
Trong quá trình điều tra, Đồng Tháp thông báo cho Cục BVTV về tình trạng các doanh nghiệp sử dụng không đúng mã số, “mượn” mã số của nhau để tiến hành xuất khẩu không chỉ gây ảnh hưởng đế uy tín của xoài Việt Nam xuất khẩu mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến các đơn vị chủ sở hữu mã số ngay trong vụ xuất khẩu tới đây.
Cục BVTV cho biết, việc cấp mã số cho các vùng trồng và cơ sở đóng gói xuất phát từ yêu cầu của phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc. Quy định này được thông báo từ năm 2018 và bắt đầu áp dụng từ năm 2019.
Theo đó, trước khi các lô hàng quả tươi xuất khẩu chính ngạch sang thị trường phải ghi mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói lên giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật xuất khẩu.
Ngay trong năm 2018, để tạo điều kiện cho xuất khẩu và không làm gián đoạn thương mại, Cục BVTV đã làm việc với Tổng cục Hải quan để có những hướng dẫn cụ thể hơn và xây dựng cơ chế phối hợp giữa 2 bên.
Sự việc các lô xoài bị phát hiện mạo danh xuất xứ, vi phạm kiểm dịch thực vậy trước mắt chưa gây ảnh hưởng ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu xoài sang Trung Quốc.
Bộ NN&PTNT đã có văn bản số 3906/BNN-BVTV ngày 23/5/2018 để hướng dẫn các địa phương khai báo các vùng sản xuất và cơ sở đóng gói tại địa phương có nhu cầu được cấp mã số theo các yêu cầu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Các tỉnh đã tiến hành rà soát kiểm tra và lập hồ sơ gửi về Cục BVTV để đề nghị cấp mã số. Trên cơ sở đề nghị của địa phương, Cục đã cấp mã số cho các vùng trồng, cơ sở đóng gói và gửi danh sách này để Tổng cục Hải quan xác nhận và đồng ý.
Cục BVTV sẽ căn cứ trên đề nghị của địa phương để thực hiện cấp mã số và gửi cho phía Tổng cục Hải quan tiến hành xác thực mã và đàm phán xây dựng cơ chế cập nhật các mã số trên.
Cũng theo Cục BVTV, sự việc các lô xoài bị phát hiện mạo danh xuất xứ, vi phạm kiểm dịch thực vật trước mắt chưa gây ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu xoài sang Trung Quốc do thời điểm này vụ xoài tại Đồng Tháp đã kết thúc. Để ngăn chặn việc lặp lại các vi phạm tương tự, Cục BVTV sẽ phối hợp với các địa phương nói chung và Đồng Tháp nói riêng thực hiện các giải pháp sau:
Tiếp tục tập huấn, tuyên truyền và phổ biến cho các tổ chức, cá nhân và địa phương xuất khẩu về các quy định của thị trường nhập khẩu, đặc biệt là Trung Quốc.
Yêu cầu các địa phương xây dựng kế hoạch cho việc cấp mã số vùng trồng đối với cây trồng xuất khẩu và tăng cường công tác giám sát đối với các mã đã cấp. Trên cơ sở làm việc với các tỉnh, Cục BVTV sẽ có kế hoạch phối hợp thực hiện giám sát cùng với địa phương.
Chỉ đạo các đơn vị kiểm dịch thực vật giám sát các mã số mà Cục đã cấp. Áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm đối với các doanh nghiệp sử dụng mã số không đúng, mượn mã số...
Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), trị giá xuất khẩu rau quả 7 tháng đầu năm ước đạt gần 2 tỷ USD, giảm 12,3% so với cùng kỳ năm 2019. Trung Quốc đứng vị trí thứ nhất về thị trường nhập khẩu rau quả của Việt Nam trong nửa đầu năm với 59,4% thị phần. Trị giá xuất khẩu rau quả sang thị trường này trong nửa đầu năm đạt 1,04 tỷ USD, giảm 29,3% so với cùng kỳ năm 2019.
Minh Anh
