Những cải cách đột phá trong sửa đổi Luật Đất đai sẽ mang lại tác động tích cực

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong

Thay mặt cho các cơ quan chủ trì ''Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2022'', Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong đã trình bày tóm tắt kết quả chuyên đề về “Đẩy mạnh cải cách thể chế - Hoàn thiện chính sách về đất đai, giải pháp quan trọng trong phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội”.

Theo đó, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong cho biết, Hội thảo chuyên đề 1 đã nghe 3 tham luận đại diện lãnh đạo Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Trường Đại học Kinh tế, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường và 8 ý kiến phát biểu, trong đó có hai ý kiến phát biểu của Bộ trưởng Bộ Tài chính và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Các ý kiến tại phiên thảo luận tập trung vào những nội dung trọng tâm về đẩy mạnh cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách về đất đai; về nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường hiệu quả thi hành pháp luật, những thành tựu đạt được trọng trong công tác cải cách thể chế, góc nhìn của tổ chức quốc tế; về quá trình, kết quả cải cách thể chế Việt Nam cho thấy cải thiện thể chế là một trong những đột phá chiến lược để phát triển bền vững đất nước.

Xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật là hai nội dung trọng tâm trong cải cách và hoàn thiện thể chế, trong đó xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật là cơ sở quan trọng của hoạt động tổ chức thi hành pháp luật và ngược lại thi hành pháp luật là thực tiễn sinh động kiểm nghiệm chất lượng xây dựng pháp luật, đánh giá sự phù hợp của pháp luật với cuộc sống là quá trình tác động để phát hiện ra những nhu cầu điều chỉnh pháp luật trong cuộc sống... từ đó đưa ra những yêu cầu ban hành mới, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật. Công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong việc cải cách, hoàn thiện thể chế trong thời gian qua đã có những đóng góp thể hiện ở 4 khía cạnh lớn.

Thứ nhất, thể chế hóa một cách kịp thời, quyết đoán, sáng tạo, phù hợp thực tiễn các chủ trương, chính sách của Đảng về phòng, chống dịch bệnh, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh.

Thứ hai, quyết liệt rà soát, khắc phục những vướng mắc, mâu thuẫn, chồng chéo của hệ thống pháp luật để tháo gỡ, khơi thông các điểm nghẽn, phát huy mọi nguồn lực cho phát triển và biến thách thức thành cơ hội phát triển.

Thứ ba, công tác lập pháp được đổi mới theo hướng chủ động, linh hoạt với phương châm Quốc hội hành động xây dựng thể chế pháp luật để phục vụ cho sự phát triển.

Thứ tư, việc kiểm tra, giám sát công tác tổ chức thi hành pháp luật được tăng cường

Quang cảnh Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2022

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong khẳng định, đối với việc hoàn thiện chính sách về đất đai, những cải cách đột phá trong sửa đổi Luật Đất đai thời gian tới sẽ mang lại tác động tích cực, đưa đất đai trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển kinh tế, nâng cao cuộc sống của người dân.

Trong đó, có 3 nội dung đại biểu cho rằng cải cách đột phá luật sẽ mang lại tác động tích cực, đưa đất đai trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển kinh tế, nâng cao cuộc sống người dân.

Thứ nhất, công cụ quan trọng thể hiện quyền năng của nhà nước, đó là công tác quy hoạch cần phải đục đổi mới cả về nội dung và hình thức.

Thứ hai, công tác định giá đất hay mở rộng hơn nữa là công tác kinh tế và tài chính đất đai.

Thứ ba, hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu số và hệ thống thông tin quốc gia về đất đai tập trung thống nhất, đồng bộ, đa mục tiêu và kết nối liên thông.

Về hệ thống tài chính đất đai, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong cho biết, có hai nội dung cơ bản được thảo luận tại Phiên họp chuyên đề 1. Một là giá đất do Nhà nước quy định phải phù hợp với giá thị trường. Hai là phải cải cách hệ thống thuế sử dụng đất phù hợp với mức thu nhập của người lao động, người dân, đồng thời sử dụng công cụ thuế, để ngăn ngừa tình trạng đầu cơ đất đai, có đất nhưng không đưa đất vào sử dụng để đất hoang hóa.

Theo đó, đất đai là tiền đề, là yếu tố cấu thành của bất động sản, bất cứ bất động sản nào cũng phải gắn với đất đai. Do đó, các yếu tố kinh tế và pháp lý đất đai luôn là cơ sở, nền tảng, có vai trò quyết định đối với các hoạt động phát triển các quyền năng, giá trị kinh tế của bất động sản có tác động trực tiếp tạo ra những biến động của thị trường bất động sản. Các chính sách kinh tế đất có tác động đến bất động sản và thị trường bất động sản là vô cùng rộng và phức tạp.

Việc thay đổi cơ chế chế quản lý từ sử dụng các mệnh lệnh hành chính áp đặt sang sử dụng thống nhất cơ chế thị trường trong tiếp cận đất đai sẽ không chỉ chống thất thu, hạn chế tiêu cực, tham nhũng, tự đất mà còn cho phép lựa chọn được nhà đầu tư bất động sản có năng lực sử dụng đất đai tốt nhất…

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong cho biết, hội thảo đã có nhiều kiến nghị, đề xuất nhằm đẩy mạnh cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách về đất đai trong thời gian tới. Đó là: Tiếp tục phát huy vai trò công tác xây dựng và thi hành pháp luật trong cải cách và hoàn thiện thể chế. Tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức về vai trò của công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Tăng cường năng lực cho các chủ thể tham gia công tác xây dựng thi hành pháp luật. Tiếp tục nghiên cứu cải tiến quy trình lập pháp, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong xây dựng pháp luật. Tăng cường hoạt động giám sát, kiểm tra, rà soát văn bản án, sơ kết, tổng kết việc thi hành pháp luật.

Đối với việc hoàn thiện chính sách đất đai, nhất là chính sách tài chính, sách phát triển thị trường bất động sản cần chú trọng một số nội dung như: Cần thay đổi cơ bản chính sách tài chính về đất đai trong sửa đổi Luật Đất đai năm 2013.

Trong đó, cần có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương; nghiên cứu có chính sách điều tiết chênh lệch địa tô đảm bảo công khai, minh bạch. Xây dựng chính sách pháp luật về thuế sử dụng đất theo thông lệ quốc tế, phù hợp với trình độ phát triển, điều kiện cụ thể và lộ trình thích hợp. Quy định mức thuế cao hơn đó với người sử dụng nhiều diện tích đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang…

Chú trọng phát triển thị trường bất động sản thông qua các giải pháp đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất, xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai. Chú trọng ứng dụng công nghệ hiện đại và chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về đất đai, trọng tâm là xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin về đất đai…

Đối với đăng ký giao dịch và thông tin thị trường bất động sản cần quy định bắt buộc các hoạt động giao dịch đất đai, bất động sản đều phải thông qua sàn giao dịch kiểm tra và xác thực thay cho việc thực hiện công chứng như hiện nay.

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong cho biết, đối với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất dành cho phát triển các công trình, dự án bất động sản phải phù hợp với chiến lược phát triển thị trường bất động sản, để đảm bảo các dự án bất động sản được triển khai theo đúng tiến độ và đáp ứng được nhu cầu về bất động sản, phù hợp với quy mô, mức độ phát triển kinh tế - xã hội.

Kiểm soát năng lực tài chính của nhà đầu tư phát triển bất động sản tham gia đấu thầu dự án, đấu giá quyền sử dụng đất để tránh tình trạng dự án bỏ hoang chậm, tiến độ đất đấu giá cao rồi bỏ cọc. Phát triển các kênh dẫn vốn cho thị trường bất động sản theo hướng bền vững như quỹ tín thác đầu tư bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp có bảo đảm.