Lý do Hiệp hội Xi măng “kêu cứu” Thủ tướng

Doanh nghiệp xi măng gặp khó khăn sản xuất, tiêu thụ.

Lượng tiêu thụ xi măng liên tục sụt giảm

Báo cáo Thủ tướng Phạm Minh Chính, Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho hay, từ 2022, lượng tiêu thụ xi măng liên tục sụt giảm. Năm ngoái, tiêu thụ trong nước chỉ bằng 84% so với cùng kỳ 2022 (nội địa đạt 56,6 triệu tấn, xuất khẩu 31,2 triệu tấn). Trong khi đó, Việt Nam đang có 61 nhà máy, tổng công suất thiết kế khoảng 117 triệu tấn xi măng một năm.

"Ngành xi măng đang gặp khó khăn rất lớn trong sản xuất và tiêu thụ, doanh nghiệp có nguy cơ phá sản hoặc bán một phần nhà máy cho nước ngoài", Hiệp hội cho biết.

Thực tế, đây không phải lần đầu các doanh nghiệp xi măng kêu cứu. Cuối năm ngoái, cùng với 7 hiệp hội khác trong ngành vật liệu xây dựng, các doanh nghiệp đã thông tin về tình thế bấp bênh của mình.

Làm rõ hơn những nút thắt, Hiệp hội Xi măng nói, khó khăn đến từ nhu cầu tiêu thụ trong nước yếu, các dự án đầu tư công triển khai chậm. Các dự án xây đường giao thông, trong đó cao tốc vẫn sử dụng công nghệ truyền thống, việc áp dụng cầu cạn cao tốc bằng bê tông cốt thép còn hạn chế, giải pháp sử dụng xi măng để gia cố, ổn định nền đất chưa được áp dụng.

Thị trường nhà ở, bất động sản chưa hồi phục, tỷ lệ các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội triển khai thực tế rất thấp.

Trong khi đó, doanh nghiệp lại khó khăn về sản xuất khi giá nhiên liệu, năng lượng tăng cao, đặc biệt là giá than. Thuế xuất khẩu clinker tăng, sức ép môi trường với các nhà máy xi măng ngày càng lớn.

Bốn nguyên nhân dẫn đến những khó khăn

Bốn nguyên nhân dẫn đến những khó khăn của ngành công nghiệp sản xuất xi măng trong nước hiện nay.

Đó là nhu cầu tiêu thụ trong nước yếu, các dự án đầu tư công lớn như xây dựng đường cao tốc vẫn chủ yếu sử dụng công nghệ truyền thống, việc áp dụng cầu cạn cao tốc bằng bê tông cốt thép còn hạn chế, giải pháp sử dụng xi măng để gia cố, ổn định nền đất chưa được áp dụng.

Giá nhiên liệu, năng lượng tăng cao, đặc biệt là giá than đã đẩy chi phí sản xuất xi măng tăng theo. Thuế xuất khẩu clinker tăng, sức ép môi trường với các nhà máy xi măng ngày càng lớn.

Để gỡ khó cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng, Hiệp hội Xi măng Việt Nam kiến nghị Thủ tướng và các bộ, ngành có giải pháp tăng tiêu thụ nội địa xi măng thông qua sử dụng giải pháp cầu cạn trong đầu tư cao tốc, đặc biệt ở những vùng đất yếu, vùng cần thoát lũ như miền Trung, Đồng bằng sông Cửu Long.

Gia cố nền đường bằng xi măng - đất để thay thế cho giải pháp truyền thống đắp nền đường bằng cát san lấp.

Hiệp hội cũng kiến nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội thông qua việc bỏ thuế xuất khẩu đối với clinker, trước mắt nếu chưa bãi bỏ thì giữ nguyên thuế xuất khẩu với clinker 2 năm tới là 5%.

Chỉ đạo các ngân hàng giãn nợ, giảm lãi suất cho các doanh nghiệp xi măng, đồng thời không khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư dự án xi măng tại Việt Nam.