Bổ sung quy định kiểm toán vào dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi)

Sửa đổi, bổ sung một Chương về Kiểm toán hợp tác xã

Dự thảo luật HTX (sửa đổi) được thiết kế gồm 12 chương, 117 điều đã cụ thể hoá hơn nhiều so với Luật HTX ban hành năm 2012 (chỉ có 64 điều trong 11 chương). Ngoài ra, Dự thảo đã bỏ 3 điều 61, 63 và 64 của Luật HTX 2012; sửa đổi tách 61 điều, trong đó, tách 11 điều thành 20 và bổ sung thêm 49 điều mới.

Tại tọa đàm “Góp ý dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi)”, các chuyên gia cho rằng, đây là dự án luật rất cấp thiết, cần sớm ban hành nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý thực tiễn, tạo hành lang pháp lý cho lĩnh vực hoạt động của các tổ chức kinh tế hợp tác trong điều kiện hội nhập.

Đồng thời, nhấn mạnh, trong quá trình xây dựng, dự án luật cần phải ban hành kịp thời, phù hợp với thông lệ quốc tế và định hướng phát triển kinh tế của nước ta đã được Đảng chỉ rõ trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về việc tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, cũng như hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX), trên cơ sở tổng kết 10 năm thực hiện luật HTX năm 2012.

Một trong những nội dung bổ sung mới tại dự thảo Luật HTX (sửa đổi) lần này được nhiều chuyên gia đồng tình là sửa đổi bổ sung một Chương về Kiểm toán hợp tác xã.

Tọa đàm “Góp ý dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi)”

Thực hiện kiểm toán nội bộ, khuyến khích kiểm toán độc lập

Theo Ths. Ngô Sỹ Đạt, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Thị trường và Thể chế nông nghiệp (AMI) - Học viện Nông nghiệp Việt Nam từ khi ban hành Luật HTX 2012 đến nay, Chính phủ chưa ban hành quy định cụ thể về kiểm toán hợp tác xã. Trong quá trình triển khai Luật HTX 2012, nhiều HTX nông nghiệp thực hiện chưa đúng các quy định về mặt kế toán, quản lý tài chính và hệ thống các báo cáo tài chính. Điều này cũng dẫn đến công tác quản lý nhà nước về HTX còn nhiều hạn chế. Các HTX không đủ điều kiện để hoàn thiện thủ tục vay vốn và tiếp cận các dự án hỗ trợ, đầu tư.

Do đó, Luật HTX sửa đổi bổ sung một Chương về Kiểm toán hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã là rất cần thiết. Quy định về kiểm toán nên theo hướng yêu cầu HTX phải thực hiện kiểm toán nội bộ, khuyến khích kiểm toán độc lập. Quy định về nội dung kiểm toán, đối tượng kiểm toán, tần suất kiểm toán, người kiểm toán, tiêu chuẩn kiểm toán viên.

Quy định cụ thể về những nội dung liên quan đến kiểm toán

Tán thành cần thiết bổ sung quy định kiểm toán hợp tác xã vào dự thảo (Chương VII), tuy nhiên PGS.TS. Thịnh Văn Vinh, Học viện Tài chính cho rằng, có các nội dung nêu ra một cách cụ thể nhưng xét trong mối quan hệ với các nội dung chính của dự luật ở từng chương rất rời rạc, chưa có sự gắn kết, khó thực hiện và rất mờ nhạt cần phải được làm rõ.

“Cần phải đưa những nội dung quy định cụ thể của kiểm toán ở chương này vào đúng vị trí vai trò và nhiệm vụ của nó ở mỗi nội dung qui định cụ thể của từng chương dự án luật. Có như thế, dự luật mới chặt chẽ, dễ hiểu, dễ thực hiện, qua đó mới đảm bảo được tính khách quan, sự minh bạch tin cậy của thông tin trong hoạt động của các tổ chức kinh tế hợp tác...”, nhiên PGS.TS. Thịnh Văn Vinh nhấn mạnh.

Báo cáo tài chính của các HTX nhỏ không cần phải được kiểm toán tài chính

Bình luận về quy định này, PGS.TS Đặng Văn Thanh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Ngân sách, Quốc hội khóa XI nêu rõ, Kiểm toán HTX là rất cần thiết nhằm tạo sự minh bạch và phản ánh sức khỏe của HTX cho các thành viên và các đối tác của HTX, giúp Hội đồng quản trị và Ban giám đốc quản lý, điều hành hiệu quả, tạo điều kiện để HTX huy động vốn từ các tổ chức tín dụng bên ngoài và là cơ sở để Nhà nước hỗ trợ cho HTX. Kiểm toán nội bộ hoặc kiểm toán từ bên ngoài chỉ ra những rủi ro, cho ý kiến đánh giá và đưa ra các giải pháp xử lý rủi ro trong hoạt động của HTX.

Các thành viên HTX có quyền được xem biên bản đại hội, được nghe đọc báo cáo kiểm toán, được nhận bản sao chép Báo cáo tài chính và báo cáo kiểm toán. Quy định này đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động của HTX.

Theo PGS.TS Đặng Văn Thanh Luật HTX cần quy định hoạt động kiểm toán được thực hiện để đánh giá, xác nhận mức độ tin cậy của các báo cáo tài chính, báo cáo về hoạt động của HTX, đánh giá tình hình tài chính HTX, đánh giá và xác định các rủi ro, các sai phạm và các sai sót trọng yếu. Về tần suất kiểm toán nên xác định mỗi năm một lần hoặc 2 năm một lần. Cần quy định, Báo cáo tài chính của các HTX nhỏ không cần phải được kiểm toán tài chính. Kiểm toán hay không là yêu cầu và lợi ích không chỉ của các thành viên HTX mà của cả Hội đồng quản trị, ban giám đốc HTX và Liên minh HTX.

Cần quy định ngưỡng phải kiểm toán

PGS.TS Đặng Văn Thanh cũng lưu ý, cần quy định ngưỡng phải kiểm toán liên quan được tổng tài sản từ 10 tỷ đồng VN trở lên và doanh thu từ 20 tỷ đến 30 tỷ đồng. Một quy trình kiểm toán HTX đã được đơn giản hóa được áp dụng cho các HTX siêu nhỏ. Những HTX siêu nhỏ tổng tài sản trên Bảng cân đối kế toán không vượt quá 5 tỷ đồng hoặc doanh thu không vượt quá 10 tỷ hoặc số lao động không hơn mức trung bình là 10 nhân sự. Khoảng một nửa số HTX sẽ được kiểm toán bởi hình thức kiểm toán đơn giản hóa này. Kiểm toán đơn giản hóa sẽ được tiến hành từ xa và HTX phải nộp tất cả các thông tin về tài chính cho đoàn kiểm toán HTX. Cứ 4 năm thì các kiểm toán viên mới đến kiểm toán tại chỗ một lần ở các HTX siêu nhỏ này.

Bên cạnh đó, cần quy định, chỉ những cá nhân và đơn vị là Hội viên Hiệp hội kế toán và kiểm toán Việt Nam, có chứng chỉ nghề nghiệp mới được thực hiện kiểm toán HTX. Yêu cầu về năng lực chuyên môn và điều kiện hành nghề kế toán, kiểm toán đã được quy định trong Luật Kế toán và Luật Kiểm toán độc lập.

Cũng theo PGS.TS Đặng Văn Thanh, nhà nước không chỉ hỗ trợ phí kiểm toán cho HTX quy mô siêu nhỏ mà cả HTX quy mô nhỏ trong ít nhất 3 năm đầu thành lập. Nhà nước có chính sách hỗ trợ không chỉ Liên minh hợp tác xã, Liên đoàn hợp tác mà cả các tổ chức thành viên của Hiệp hội kế toán , kiểm toán ở các ngành các địa phương xây dựng và vận hành không chỉ hệ thống kiểm toán nội bộ mà cả hệ thống kiểm soát nội bộ, hệ thống kế toán cho HTX. Đây vốn là chức năng nghề nghiệp của Hiệp hội kế toán và kiểm toán Việt Nam (VAA)./.