Việt Nam có diện tích và sản lượng chè đứng thứ 5 nhưng năng suất lại đứng hàng thứ 3 trong tổng số 50 quốc gia sản xuất chè trên thế giới.
Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức Hội nghị thúc đẩy phát triển sản xuất chè bền vững, nhằm đưa ra giải pháp phát triển cây chè.
Việt Nam là một quốc gia trồng, sản xuất và chế biến chè, có diện tích và sản lượng chè đứng thứ 5 nhưng năng suất lại đứng hàng thứ 3 trong tổng số 50 quốc gia sản xuất chè trên thế giới.
Cụ thể, với diện tích 116.633 ha, năng suất đạt 23,15 tạ chè khô/ha, Việt Nam có sản lượng chè đạt 270 tấn. Nếu tính từ giai đoạn 1961 đến nay, sản lượng chè liên tục tăng mạnh và gấp 90 lần. Sự phát triển mạnh mẽ của cây chè và ngành sản xuất chè đã đặt ra yêu cầu mới với những thách thức mới với ngành hàng này.
Tuy nhiên, nhiều đại biểu dự Hội nghị cho rằng, dư địa phát triển chè còn rất lớn, đặc biệt là việc nâng giá trị gia tăng của chè; nhận thức, đầu tư, chỉ đạo và tổ chức sản xuất chè giữa các tỉnh khác nhau, có những nơi một héc-ta chè đạt giá trị tù 500 đến 800 triệu đồng/năm, nhưng có những nơi chưa đạt đến 100 triệu đồng/ha/năm; liên kết sản xuất, chế biến chưa đạt yêu cầu; gắn sản xuất chè với du lịch còn yếu.
Quan điểm chung của các đơn vị tự chung lại, là phát triển cây chè đạt hiệu quả cao gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Để việc phát triển sản xuất ngành chè đảm bảo thực sự bền vững thì quy mô diện tích trồng chè phải phù hợp với yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu, địa bàn bố trí phù hợp với sinh thái và truyền thống canh tác, đồng thời phải có khả năng cạnh tranh về hiệu quả kinh tế với các cây trồng khác trên địa bàn.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh nhận định, định hướng của Thủ tướng Chính phủ là giữ ổn định diện tích chè 140.000 ha đến năm 2030. Do vậy, sự tăng trưởng phát triển của ngành chè Việt Nam trong giai đoạn tới không thể trông chờ vào việc mở rộng diện tích như giai đoạn vừa qua.
Theo Thứ trưởng, với 370 doanh nghiệp, cá nhân xuất khẩu chè sang 74 quốc gia và vùng lãnh thổ với khối lượng gần 140.000 tấn, giá xuất khẩu chỉ đạt trên dưới 2USD/kg chè.
Trong khi đó, với mức tiêu dùng bình quân khoảng 470gram chè/người/năm trên tổng dân số thì lượng chè tiêu thụ trong nước khoảng 45.000 tấn. Chè nội tiêu chủ yếu là chè xanh, giá bình quân là 8 – 10 USD/kg, gấp 5 lần giá bình quân xuất khẩu, mang lại thu nhập cao cho người làm chè nội tiêu.
Thúc đẩy phát triển sản xuất chè bền vững
Từ thực trạng đó, Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh đề nghị: Những năm tới đây giữ ổn định diện tích cây chè, nhưng phải nâng cao giá trị gia tăng của chè và sản phẩm trà.
Do đó, các địa phương cần đánh giá lại thực trạng sản xuất, kinh doanh, đầu tư, chỉ đạo, tổ chức sản xuất, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu. Nhằm nâng cao chất lượng trà, cần đẩy mạnh chế biến, liên kết; phân khúc sản phẩm trà, từ đó gắn với chọn giống và chế biến trà; chú ý phát triển, nâng cao chất lượng các sản phẩm mới, nhưng đồng thời cũng phải nâng cao chất lượng sản phầm trà truyền thống.
Thứ trưởng Lê Quốc Doanh giao trách nhiệm cho Cục Trồng trọt xây dựng đề án phát triển cây chè bền vững trong điều kiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, trong đó xác định mục tiêu rõ ràng, có chính sách đối với cây chè. Các cục, vụ, viện, trường đại học liên quan có trách nhiệm nghiên cứu, đề xuất các vấn đề liên quan nhằm phát triển cây chè.
Minh Anh
