 |
| Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội |
Dự kiến, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV sẽ xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy Kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). Việc làm này nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; bám sát quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo tại Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021 của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Việc góp ý vào dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy Kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) cũng nhằm tăng cường tính dân chủ, pháp quyền, tính chuyên nghiệp, chủ động trong hoạt động của Quốc hội, bảo đảm phân định rõ thẩm quyền của các chủ thể tham gia kỳ họp Quốc hội, tạo thuận lợi cho đại biểu Quốc hội thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tại kỳ họp, từ đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả kỳ họp Quốc hội.
Một trong những nội dung nhận được nhiều ý kiến đóng góp, đề xuất của các đại biểu Quốc hội đối với dự thảo Nghị quyết là vấn đề tranh luận, chất vấn tại Kỳ họp. Theo đó, nhiều đại biểu cho rằng, người chất vấn cần đặt câu hỏi rõ ràng, còn người trả lời chất vấn cần đi thẳng vào trọng tâm vấn đề, nội dung đặt ra trên tinh thần lắng nghe và trách nhiệm cao nhất.
 |
| Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường |
Tại Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết: Đóng góp vào dự thảo Nghị quyết, có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về việc tranh luận trong hoạt động chất vấn: Đại biểu Quốc hội có quyền tranh luận với người bị chất vấn để làm rõ hơn vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Thời gian tranh luận không quá 02 phút.
Vì thực tế tại các phiên chất vấn trong thời gian gần đây, mỗi đại biểu chỉ có 01 phút để chất vấn và phải đợi đến lượt mới được hỏi, trong khi có trường hợp đại biểu không có câu hỏi nhưng lại được quyền tranh luận, không cần đợi theo thứ tự đăng ký và có đến 02 phút để tranh luận là không công bằng. Do đó, đề nghị làm rõ nguyên tắc bất kỳ đại biểu nào hay chỉ đại biểu đặt câu hỏi đó mới có quyền tranh luận với người trả lời chất vấn. Bên cạnh đó, cần làm rõ sự khác nhau giữa khái niệm tranh luận trong hoạt động chất vấn với khái niệm chất vấn lại quy định tại điểm c khoản 3 Điều 15 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.
Có ý kiến cho rằng, tại phiên chất vấn, nếu người trả lời chất vấn giải trình chưa rõ thì đại biểu Quốc hội cần tranh luận, truy vấn đến cùng nhằm mục đích làm sáng tỏ vấn đề với tính xây dựng cao, tìm ra giải pháp khắc phục khả thi, hữu hiệu và không chỉ đại biểu có câu hỏi mà đại biểu khác có cùng sự quan tâm cũng có quyền tranh luận với người bị chất vấn. Còn chất vấn lại quy định tại điểm c khoản 3 Điều 15 được hiểu là đại biểu đã chất vấn nhưng không hài lòng với câu trả lời thì có quyền chất vấn lại người bị chất vấn. Theo quy định hiện hành, việc chất vấn lại cũng là chất vấn và có thời gian như nhau.
Dự thảo Nội quy (sửa đổi) đã nội quy hóa đổi mới trong hoạt động chất vấn đã được thực tiễn kiểm nghiệm đó là giảm thời gian chất vấn lại xuống 01 phút. Theo đó, thời gian tranh luận cũng chỉ nên trong khoảng 01 phút đến 02 phút.
 |
| Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Trường Giang. |
Đóng góp ý kiến vào thời gian chất vấn và tranh luận tại Kỳ họp Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Trường Giang cho rằng, không nên có phương án tranh luận giữa đại biểu với đại biểu, do đó cần quy định rõ ràng chỉ có tranh luận giữa đại biểu và người trả lời chất vấn. Để các nội dung câu hỏi của các đại biểu tới các Tư lệnh ngành được rõ ràng, kỹ lưỡng hơn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Trường Giang đề nghị tăng thời gian câu hỏi phần tranh luận.
Đối với việc quy định chủ toạ có quyền kéo dài hoặc rút ngắn với người chất vấn, theo đại biểu Ngô Trung Thành – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk cho rằng, việc này là không nên bởi nếu kéo dài hoặc rút ngắn thì phải áp dụng đồng loạt chứ không riêng một đại biểu nào.
Đại biểu Ngô Trung Thành cũng kỳ vọng, tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội sẽ thông qua dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy Kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). Theo đó, với nội quy Kỳ họp mới thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội, tiếng nói của cử tri được chuyển đến Quốc hội ngày một hiệu quả hơn. Những vấn đề nóng hổi, bức thiết của đời sống kinh tế-xã hội sẽ được các đại biểu Quốc hội chuyển đến các Bộ trưởng, Tư lệnh ngành thông qua phiên chất vấn và trả lời chất vấn một cách kịp thời để nhanh chóng đưa ra những giải pháp giải quyết căn cơ, hiệu quả hơn những yêu cầu từ thực tiễn.
 |
| Đại biểu Ngô Trung Thành – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk. |
Đại biểu Nguyễn Phương Thủy - Đoàn Đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội cho rằng, việc thêm hay bớt 02 phút trong phần tranh luận phiên chất vấn không phải vấn đề lớn. Trong trường hợp có quá nhiều đại biểu đăng ký phát biểu sẽ đề nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh theo từng thời điểm cụ thể.
Về lựa chọn người phát biểu, nếu đoàn có nhiều đại biểu đăng ký phát biểu thì yêu cầu không được phát biểu nữa nếu có đại biểu phát biểu rồi sẽ không bảo đảm quyền bình đẳng của đại biểu. Hơn nữa, một số Đoàn đại biểu Quốc hội có số lượng đại biểu nhiều gấp hai, gấp ba lần các Đoàn đại biểu Quốc hội khác, nên nếu yêu cầu đại biểu của Đoàn đó không phát biểu nữa sẽ không phù hợp.
Theo đại biểu Nguyễn Phương Thủy, để phiên chất vấn và trả lời chất vấn cũng như như phần tranh luận của đại biểu Quốc hội với các Bộ trưởng, thành viên Chính phủ được hiệu quả thì người chất vấn, tranh luận cần đặt câu hỏi cụ thể, rõ ràng, đi thẳng vào trọng tâm vấn đề.
Ngoài ra, các Bộ trưởng, thành viên Chính phủ cũng cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trên tinh thần lắng nghe và trách nhiệm cao nhất khi trả lời câu hỏi của người chất vấn một cách rõ ràng, biết thâu tóm vấn đề một cách mạch lạc và không vòng vo, hạn chế trường hợp đại biểu Quốc hội phải nhắc lại câu hỏi và chưa hiểu rõ câu trả lời của Tư lệnh ngành./.
