| Chủ tịch Hồ Chí Minh - người sáng lập nền báo chí cách mạng Việt Nam Đào tạo báo chí trong bối cảnh mới Báo chí và doanh nghiệp là quan hệ vừa phản biện vừa tương hỗ gắn bó |
 |
| Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội - Ảnh: VGP |
Nội dung chất vấn Bộ trưởng Hùng về giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của ngành báo chí trong giai đoạn bùng nổ về truyền thông trên mạng xã hội hiện nay, đặc biệt là vai trò của báo chí cách mạng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; việc quản lý hoạt động quảng cáo trên báo chí, trên môi trường mạng; việc đầu tư, phát triển và nâng cao chất lượng hạ tầng viễn thông, nhất là khu vực vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Mạng xã hội có hàng chục triệu "phóng viên" mà không mất tiền
Tham gia chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Bến Tre) cho biết với sự bùng nổ của mạng xã hội cùng tính năng chia sẻ cao, hiện xuất hiện tình trạng "người người làm báo, nhà nhà báo làm", lập kênh riêng đăng tải nội dung, quảng cáo bán hàng. Có nhiều nội dung giật gân, phản cảm, sai sự thật, vi phạm bản quyền…
"Bộ trưởng có giải pháp gì để chấn chỉnh tình trạng trên, đồng thời nâng cao vai trò báo chí chính thống để làm tốt vai trò định hướng, tuyên truyền"- đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi chất vấn.
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh khi mạng xã hội ra đời, có thể nói lấy mất "nghề" của báo chí. Báo chí lâu nay tập trung vào đưa tin, nhưng mạng xã hội xuất hiện lại đưa tin nhanh hơn. "Mạng xã hội có hàng chục triệu "phóng viên" mà không mất tiền, ở khắp mọi nơi"- Bộ trưởng nêu rõ.
Báo chí muốn giữ vững trận địa của mình, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng phải làm khác mạng xã hội, quay về những giá trị cốt lõi của báo chí, tin xác thực, chính xác, khách quan, có trách nhiệm giải trình, nâng cao đạo đức nghề nghiệp.
"Thay vì đưa tin thì phân tích đánh giá, kể câu chuyện; thay vì bình luận thì đưa ra giải pháp, dẫn dắt, định hướng thông tin. Trước đây báo chí trên không gian thực là lực lượng chủ đạo, nhưng bây giờ lên không gian mạng, có thể số lượng không còn là chủ đạo, nhưng những thông tin đi từ báo chí phải định hướng được dòng chảy chính trên không gian mạng"- ông Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ.
Bên cạnh đó, cần sử dụng các công nghệ của mạng xã hội để làm báo, coi mạng xã hội là công cụ, môi trường để báo chí xuất hiện, coi đó là nền tảng để phổ cập báo chí tốt hơn, nhằm giữ vững trận địa.
Vấn đề quan trọng nhất vẫn là đạo đức nghề nghiệp
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đặt vấn đề, tình trạng tiêu cực của phóng viên, biên tập viên thời gian qua phải chăng do sự bùng nổ của các tạp chí chuyên ngành, dẫn đến chất lượng chuyên môn thấp, xa rời tôn chỉ mục đích, vi phạm pháp luật.
"Đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ nguyên nhân của tình trạng trên và các giải pháp chấn chỉnh. Đồng thời, giải pháp nào để có sự cạnh tranh lành mạnh giữa quảng cáo trên báo chí truyền thống và mạng xã hội"- đại biểu Phạm Văn Hòa chất vấn.
Theo Bộ trưởng, chúng ta đã nhìn thấy vấn đề về đạo đức báo chí. "Năm 2018, khi tôi về làm Bộ trưởng Bộ TT-TT, tôi có đọc một nghiên cứu, khảo sát về uy tín nghề nghiệp. Khi đó, phóng viên được xếp hạng 9/10 nghề nghiệp được khảo sát. Trong những năm qua, vấn đề tư cách, đạo đức phóng viên, người làm báo rất được quan tâm. Năm 2022, cũng là tổ chức đó khảo sát, công bố lại kết quả thì phóng viên đã xếp vị trí thứ 3/10, sau giáo viên và bác sĩ"- ông Nguyễn Mạnh Hùng nói.
Về đạo đức báo chí, Bộ trưởng nói có nguyên nhân từ vấn đề kinh tế báo chí. Hiện 80% quảng cáo trực tuyến của báo chí đã rơi vào tay mạng xã hội, khiến nguồn thu giảm mạnh.
Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có Chỉ thị yêu cầu các bộ ngành, chính quyền các cấp coi truyền thông chính sách là nhiệm vụ của mình và bố trí ngân sách để đặt hàng báo chí hàng năm. Bên cạnh đó, bản thân các cơ quan báo chí cũng cần thay đổi về công nghệ để cạnh tranh với mạng xã hội.
Song, Bộ trưởng nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất vẫn là đạo đức nghề nghiệp. Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, thu nhập của phóng viên, nhà báo không thấp so với cán bộ, công chức. Một số cơ quan báo chí có mức thu nhập từ 15 - 20 triệu đồng/tháng, có thể thấp hơn khu vực doanh nghiệp. Do đó, thời gian tới cần tập trung quan tâm đến vấn đề đạo đức nghề nghiệp đối với phóng viên báo chí.
Khắc phục tình trạng cơ quan báo chí có dấu hiệu trục lợi?
 |
Liên quan đến chất vấn của đại biểu Nguyễn Đại Thắng, Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên đề nghị Bộ trưởng Bộ TT-TT cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng một số cơ quan báo chí chú trọng khai thác mặt trái của tổ chức, doanh nghiệp có dấu hiệu trục lợi, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, mỗi năm có 14-15 phóng viên, cộng tác viên bị bắt.
Tuy nhiên, so với 21 nghìn người làm báo có thẻ và gần 45 nghìn người làm báo, Bộ trưởng cho rằng, đây là những "con sâu làm rầu nồi canh", 80% trong số người bị bắt này thuộc các tạp chí nhỏ, tạp chí thuộc các Bộ, xã hội nghề nghiệp, những nơi mà cơ quan chủ quản, Tổng biên tập có sự buông lỏng quản lý đối với cơ quan báo chí và phóng viên của mình.
Đưa ra cách xử lý tạp chí không bị báo hóa và hoạt động đúng tôn chỉ mục đích, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, đầu tiên Bộ TT-TT công bố tiêu chí để nhận dạng "thế nào là báo hóa tạp chí" và đăng công khai trên các trang tin, mạng xã hội để toàn xã hội giám sát.
Đồng thời, dựa trên các tiêu chí này để thanh tra, kiểm tra, qua đó, đánh giá các cơ quan báo chí có vi phạm hay không. Bộ cũng sẽ công khai tôn chỉ, mục đích của 800 cơ quan báo chí trên các Cổng thông tin của Bộ để bất kỳ tổ chức, địa phương nào cũng có thể tra cứu chức năng hoạt động, tôn chỉ, mục đích.
"Nếu không đúng chức năng hoạt động thì các đơn vị có quyền từ chối, nếu bị ép thì có đường dây nóng để báo cáo. Bộ TT-TT sẽ thanh tra, kiểm tra, giám sát các đơn vị này nhiều hơn các tạp chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết.
Cũng theo Bộ trưởng, mới đây, Bộ TT-TT có quy định, sẽ xử lý trực tiếp Tổng biên tập và phóng viên nếu có vi phạm. Hội Nhà báo Việt Nam cũng đã ban hành quy định về đạo đức nghề nghiệp người làm báo.
Đặc biệt, Bộ trưởng nhấn mạnh, về lâu dài, vẫn phải thực hiện kinh tế báo chí. Cơ quan chủ quản phải đủ năng lực, đủ nguồn lực để hỗ trợ một phần cơ quan báo chí, khi đó mới thành lập cơ quan báo chí.
