Gan ngỗng - món ăn được giới nhà giàu ưa thích |
Gan ngỗng hay còn gọi là gan ngỗng vỗ béo (foie gras) dùng để chế biến thành nhiều món ăn tinh tế, đẳng cấp nhất của ẩm thực Pháp. Món này thường được phục vụ ở các nhà hàng cao cấp, xuất hiện trong danh sách những món ăn đắt đỏ nhất thế giới.
Nhưng để miếng gan thơm ngon, có vị béo ngậy, mềm mịn như lụa,... những con ngỗng được nuôi lấy gan phải trải qua chuỗi ngày sống trong kinh hoàng. Một số quốc gia đã cấm món gan ngỗng béo vì độ tàn nhẫn trong quá trình nuôi.
Trong tiếng Pháp, từ foie gras có nghĩa là gan béo. Gan béo không lấy từ ngỗng bình thường mà phải từ những con ngỗng đực được vỗ béo. Tuy nhiên ngày nay, người ta có thể dùng cả gan ngỗng hoặc vịt đực. Foie gras tuyệt hảo bởi lớp bơ ngậy, mềm mịn và tan trong miệng, khác hẳn cấu trúc đặc, khô cứng của các loại gan thông thường. Vị béo nhẹ nhàng, trôi xuống cổ lại càng thấy ngậy. Foie gras đòi hỏi phải có kỹ thuật chế biến cao mới có thể làm ra những món ăn xứng tầm hương vị.
Nhưng để có vị béo "danh bất hư truyền" đó, những con ngỗng được nuôi để lấy gan phải trải qua chuỗi ngày sống trong kinh hoàng.
Để có miếng gan béo, những con ngỗng bị ép ăn một cách tàn nhẫn. Ba lần một ngày, người nuôi banh miệng, cắm ống thức ăn vào cổ họng ngỗng đực để đổ hơn 2kg hạt ngũ cốc mỗi lần ép chúng ăn. Việc ép ăn này sẽ khiến gan ngỗng sinh mỡ, to hơn gấp 10 lần gan một con ngỗng bình thường. Lá gan béo phì khiến chúng thở, đi lại rất khó khăn. Nhiều con quá béo không thể di chuyển, căng thẳng, trở nên hung hăng, tự xé lông mình và tấn công các con khác.
Những con ngỗng trong chuồng chật hẹp bị ép ăn bằng ống |
Những con ngỗng tội nghiệp bị nhốt trong các lồng nhỏ, chen chúc chỉ đủ chỗ cựa quậy mình. Chúng không được xuống ao hồ tắm táp hay rỉa lông khiến lớp dầu tránh thấm nước của loài ngỗng bít kín cơ thể chúng. Theo phóng viên tờ Newsweek, đàn ngỗng ở một trang trại foie gras trông "bơ phờ" và "thường bị què bởi nhiễm trùng bàn chân do phải đứng trên lưới kim loại trong quá trình ép ăn bằng ống". Ngoài ra, chúng thường bị tổn thương thực quản do lượng thức ăn quá tải đổ xuống họng, gãy xương ức, nhiễm nấm, tiêu chảy, suy giảm chức năng gan và rất căng thẳng. Một số con chết vì viêm phổi hoặc nghẹn khi nuốt hạt. Theo kết quả nghiên cứu, những con ngỗng vỗ béo có tỉ lệ chết cao gấp 20 lần so với ngỗng không bị ép ăn.
Ngoài ra, để có foie gras hoàn hảo nhất, người ta chỉ lấy gan ngỗng đực vỗ béo. Bởi vậy, mỗi năm ở Pháp, có hơn 40 triệu con ngỗng cái bị ném vào máy xay sống làm phân bón hoặc thức ăn cho mèo.
Ở nước ta, gan ngỗng nhập khẩu là một trong những loại thực phẩm cao cấp, thành món ăn khoái khẩu của giới nhà giàu. Gan này được rao bán tràn ngập trên thị trường dịp cuối năm, trong đó phổ biến nhất là dòng gan ngỗng nguyên buồng và gan ngỗng cắt lát nhập khẩu từ Pháp và Hungary.
Theo đó, gan ngỗng béo cắt lát có giá dao động từ 2-2,2 triệu đồng/kg tuỳ loại. Còn riêng với gan ngỗng nguyên buồng có giá 2,7-4 triệu đồng/buồng tuỳ trọng lượng.
Chị Dương Hoàng Vân, chủ một cửa hàng thực phẩm nhập khẩu cao cấp tại Hai Bà Trưng (Hà Nội), cho biết, loại gan ngỗng béo nguyên buồng là hàng đã được tách mạch máu nên rất tiện chế biến. Tuy nhiên, giá gan nguyên buồng đắt đỏ hơn loại cắt lát.
Chị Vân nhập khẩu gan ngỗng Pháp về bán từ năm 2017. Thời điểm mới nhập, một buồng gan ngỗng có trọng lượng dao động từ 500-700gram có giá gần 1,9 triệu đồng. Dịp này, vẫn buồng gan ngỗng có trọng lượng như vậy nhưng giá tăng mạnh, lên gần 3,2 triệu đồng/buồng. Trong khi, gan ngỗng cắt lát giá gần như giữ nguyên.
“Mặt hàng này được nhập khẩu về bán quanh năm, nhưng vì giá đắt đỏ nên khách mua chủ yếu là giới nhà giàu”, chị nói. Cao điểm tiêu thụ gan ngỗng béo thường vào tháng có Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán. Lượng gan ngỗng béo bán ra có thể tăng 300% so các tháng trước đó.
Anh Đào Văn Thuận, đầu mối có bán gan ngỗng béo ở Ba Đình (Hà Nội), cũng tiết lộ, tuần đầu tiên của tháng 12, cửa hàng của anh đã chốt bán được hơn 100 buồng gan. Trong đó, buồng rẻ nhất có giá 3,2 triệu đồng, buồng đắt nhất giá lên tới 4 triệu đồng.
“Hàng Pháp rất hiếm nên năm nay tôi chuyển sang nhập gan ngỗng Hungary”, anh nói.
Trên thị trường, gan ngỗng được bán với giá khá đắt đỏ |
Tại cửa hàng anh Thuận, gan ngỗng tươi đã tách mạch máu loại 840gram có giá 3,2 triệu đồng/buồng, loại 865gram giá gần 3,3 triệu đồng/buồng, loại 1kg giá 3,8 triệu đồng/buồng, loại gần 1,1 giá tới 4 triệu đồng/buồng.
Theo anh, gan ngỗng là món ăn thơm ngon, vị béo ngậy. Nhiều gia đình thường mua về làm món gan ngỗng áp chảo, tạo lớp ngoài giòn nhẹ, bên trong mềm mịn tan ngay trong miệng khi ăn.
“Dịp cuối năm tiệc tùng, liên hoan nhiều, có khách mua cả chục buồng gan ngỗng béo, giá trị lên tới vài chục triệu một đơn hàng”, anh Thuận cho hay. Cũng bởi vậy, lượng gan ngỗng anh nhập về lên tới gần 2.000 buồng phục vụ nhu cầu khách mua ăn dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán này.
Theo tổ chức bảo vệ động vật Farm Sanctuary, nước Pháp sản xuất và tiêu thụ 75% món foie gras trên thế giới, tương đương khoảng 24 triệu con vịt và nửa triệu con ngỗng mỗi năm. Mỹ và Canada cũng tra tấn khoảng 500.000 con mỗi năm để làm món foie gras. Năm 2012, bang California chính thức ban hành luật cấm bán và tiêu thụ foie gras. Việc vỗ béo tàn nhẫn cũng bị coi là phạm pháp tại các nước như Áo, Cộng hòa Czech, Đan Mạch, Phần Lan, Đức, Australia, Ấn Độ, Isarel, Italy, Luxembourg, Nauy, Phần Lan, Nam Phi, Thụy Điển. |