Ký ức tuổi 26 và khát vọng rực cháy của người lính xứ Nghệ

Nguyễn Xuân Thư – chàng trai trẻ xứ Thanh Chương, Nghệ An – đã ra đi khi vừa tròn 26 tuổi, để lại phía sau một hành trình ngắn ngủi nhưng rực rỡ như ngọn lửa cháy hết mình vì khát vọng độc lập, tự do cho dân tộc. Gần nửa thế kỷ sau ngày anh nằm lại trên chiến trường miền Tây Nam Bộ, tên anh vẫn sống mãi trong ký ức của đồng đội, trong câu chuyện của những người lính không quên nhau giữa mịt mùng khói đạn…

Từ tuổi trẻ Tây tiến…

Năm 1964, khi mới 18 tuổi, Nguyễn Xuân Thư rời quê nhà để lên đường nhập ngũ. Anh là một trong những người lính trẻ nhất Trung đoàn 10, Sư đoàn 4 – đơn vị chủ lực của Bộ Quốc phòng từng chiến đấu qua khắp các chiến trường ác liệt từ Tây Nguyên đến miền Tây Nam Bộ. Không chỉ là người lính quả cảm nơi tuyến đầu, Nguyễn Xuân Thư nhanh chóng trưởng thành trong chiến đấu, được tín nhiệm giữ chức Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 7 – một trong những đơn vị đặc công tinh nhuệ nhất của Trung đoàn.

Giữa những năm tháng chiến tranh khốc liệt, người lính xứ Nghệ mang bí danh “Hai Thư” ấy không chỉ nổi bật bởi bản lĩnh và trí tuệ mà còn bởi sự gần gũi, chân thành. Cao gầy, ít nói, ánh mắt sáng và nụ cười trầm ấm – đó là hình ảnh còn mãi trong lòng đồng đội, những người từng gọi anh là “anh hùng trong lòng đơn vị”.

Liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư (đứng thứ hai từ trái) cùng chỉ huy Trung đoàn 10

... và những trận đánh không lùi bước

Từ năm 1970 đến đầu 1973, Tiểu đoàn 7 do Nguyễn Xuân Thư chỉ huy đã tham gia nhiều trận đánh lớn tại Cà Mau, Bà Thầy, Nông Cạn, Long Mỹ… Trong mỗi trận chiến, anh luôn là người xông pha trước, dẫn quân vượt đạn lửa, đưa đồng đội thoát hiểm, chỉ huy từng mũi đánh thọc sâu vào lòng địch.

Đêm 26, rạng ngày 27/1/1973 – đúng trước thời điểm Hiệp định Paris có hiệu lực, khi đó Nguyễn Xuân Thư là Trung đoàn phó Trung đoàn 10 được tăng cường về cùng D7 của Trung đoàn, nơi trước đó anh là tiểu đoàn trưởng. Hai Thư nhận lệnh chỉ huy tổ chức tiến công địch tại chi khu Long Mỹ.

Đó cũng là trận đánh cuối cùng của anh. Một loạt bom đã giáng trúng vị trí chỉ huy, Nguyễn Xuân Thư ngã xuống – khi anh mới 26 tuổi.

Tổ quốc mất đi một người con trung kiên. Trung đoàn 10 mất đi một người chỉ huy bản lĩnh. Nhưng đồng đội thì giữ mãi một ký ức: “Người đồng đội không bao giờ rời trận địa”.

Nằm lại trong đất, sống mãi trong tim người ở lại

Sau trận đánh vào đêm 27/1-/973 của Tiểu đoàn 7 tại Long Mỹ, thi hài liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư không được tìm thấy. Đến năm 1975, gia đình mới nhận được giấy báo tử, vẻn vẹn với thông tin anh hy sinh tại mặt trận phía Nam. Ngay cả một tấm ảnh chân dung làm ảnh thờ cho liệt sĩ cũng không có.

Nguyễn Xuân Thư hy sinh do trúng bom nên không còn thân xác. Sau này, gia đình kể rằng, do thương tiếc và rất đau xót với sự ra đi của anh Thư nên Ban chỉ huy đã ra lệnh mấy ngày phải tìm bằng được thì thể của anh Thư nhưng vô vọng.

Sau ngày đất nước thống nhất, mãi đến năm 2011, gia đình vào Hậu Giang (nơi anh Thư hy sinh) bốc mấy nắm đất về an táng ở nghĩa trang quê nhà Thanh Chương, trong vòng tay của mẹ già và đồng đội cũ.

“Tôi còn nhớ mãi trận đánh Tống Binh, mùa mưa năm 1968 vào căn cứ Lữ dù 101 của ngụy tại Phú Yên. Lúc đó mới qua tổng tấn công nổi dậy xuân 1968 nên quân thiếu, vũ khí thiếu; đơn vị chúng tôi bị Lữ dù 101 đổ quân bao vây. Anh Thư bấy giờ còn là cán bộ đại đội, mũi tấn công của chúng tôi chỉ có 6 đồng chí được giao nhiệm vụ đánh vào sở chỉ huy địch. Vũ khí chỉ có mỗi người một khẩu AK và vài quả lựu đạn. Mới đánh được vòng ngoài sở chỉ huy thì 2 đồng chí trúng lựu đạn địch hy sinh, tôi thì bị thương. Nhưng anh Thư và hai đồng chí còn lại vẫn dũng cảm đánh chiếm được sở chỉ huy địch. Mặc dù, sau đó địch đã chiếm lại được sở chỉ huy nhưng trận đánh đã phá được vòng vây của quân địch.” - Anh hùng LLVTND Hoàng Đình Kiền, quê Thanh Chương, tỉnh Nghệ An nhớ lại.

Từ đó đến nay, những trang viết về anh – như cuốn sách “Những chặng đường chinh chiến” – vẫn tiếp tục được gìn giữ, trao tặng cho thế hệ sau như một phần ký ức thiêng liêng của Trung đoàn 10 anh hùng.

Anh chưa từng được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND – điều mà đồng đội, chỉ huy và nhiều thế hệ chiến sĩ Trung đoàn vẫn luôn tha thiết đề nghị. Nhưng với những người từng vào sinh ra tử cùng anh, thì danh hiệu cao quý nhất chính là việc họ còn nhớ tên nhau, kể về nhau, và truyền lại hình ảnh người chỉ huy trẻ ấy cho con cháu hôm nay.

"Tuổi 26 – ngắn ngủi và rực rỡ. Một đời lính – ngắn mà sâu. Và khát vọng độc lập, tự do – mãi mãi là lý tưởng không tắt trong trái tim người lính xứ Nghệ ấy"

Kỷ vật kể chuyện tình yêu nơi tọa độ lửa

Bình Định: Cựu chiến binh trở về từ chiến trường K tâm huyết với công tác tìm kiếm, quy tập mộ liệt sỹ

Thanh Hoá: Kỷ niệm 70 năm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc