Ngân hàng Nhà nước siết chặt quy định khi tội phạm lừa đảo chuyển hướng sang tài khoản doanh nghiệp

Ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Tội phạm thay đổi mục tiêu, cơ quan quản lý siết chặt "hàng rào" pháp lý

Theo ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, thời gian gần đây, cơ quan chức năng đã ghi nhận một xu hướng đáng lo ngại khi các đối tượng tội phạm mạng chuyển hướng lừa đảo sang tài khoản của các tổ chức, doanh nghiệp thay vì tập trung vào các tài khoản cá nhân như trước đây. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có những biện pháp mạnh mẽ hơn để bảo vệ nhóm khách hàng này.

Để ứng phó, Ngân hàng Nhà nước đang tích cực sửa đổi và bổ sung hàng loạt quy định quan trọng liên quan đến thanh toán thẻ, giao dịch trực tuyến và ví điện tử. Một trong những thay đổi đáng chú ý là tại Thông tư 25 sửa đổi về mở và sử dụng tài khoản thanh toán. Theo đó, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp sẽ buộc phải trực tiếp đến ngân hàng để đối chiếu thông tin khi mở tài khoản, thay vì có thể ủy quyền qua hồ sơ như trước. Quy định này nhằm ngăn chặn việc mạo danh, sử dụng giấy tờ giả để mở tài khoản cho mục đích lừa đảo. Tuy nhiên, để tạo điều kiện thuận lợi trong kinh doanh, các tập đoàn lớn, công ty niêm yết hoặc doanh nghiệp nằm trong danh sách uy tín toàn cầu có thể được xem xét miễn trừ quy định này.

Bên cạnh đó, Thông tư 50 về an toàn giao dịch điện tử cũng đang được sửa đổi. Quy định mới dự kiến sẽ yêu cầu xác thực bổ sung đối với các giao dịch của tài khoản tổ chức và hộ kinh doanh. Cụ thể, khi một giao dịch có giá trị trên 10 triệu đồng hoặc tổng giá trị các giao dịch trong ngày vượt quá 20 triệu đồng, hệ thống sẽ yêu cầu một bước xác thực tăng cường, tương tự như cơ chế đang được áp dụng cho khách hàng cá nhân. Dù theo quy định hiện hành, các tổ chức không phải xác thực bổ sung, nhưng họ vẫn phải hoàn thành việc cập nhật thông tin sinh trắc học trước ngày 1/7 để đảm bảo các dịch vụ ngân hàng trực tuyến không bị gián đoạn.

Ngoài ra, từ ngày 1/7, ví điện tử cũng chính thức được công nhận là phương tiện thanh toán, với chức năng tương tự tài khoản ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước dự kiến sẽ ban hành hai thông tư sửa đổi liên quan đến ví điện tử và hoạt động thẻ ngay trong tháng 10 tới. Động thái này nhằm nâng cao trách nhiệm của các tổ chức phát hành và củng cố thêm lớp bảo vệ an toàn cho người sử dụng.

Ngăn chặn 1.500 tỷ đồng và thúc đẩy thanh toán số an toàn

Sự bùng nổ của thanh toán không dùng tiền mặt đã mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng đi kèm với sự gia tăng của các hành vi lừa đảo, gian lận. Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tính đến cuối năm 2024, tổng số giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đạt 17,7 tỷ giao dịch với giá trị lên tới 295 triệu tỷ đồng, tăng lần lượt 56% về số lượng và 32% về giá trị so với năm trước. Trong 7 tháng đầu năm 2025, các giao dịch này tiếp tục tăng 44,4% về số lượng và 25% về giá trị.

Để chủ động phòng chống gian lận, Ngân hàng Nhà nước đã bổ sung một loạt tiêu chí để đánh giá và nhận diện các thẻ, tài khoản có dấu hiệu nghi ngờ. Các tiêu chí này dựa trên những hành vi bất thường, ví dụ như một tài khoản của người mới 18 tuổi nhưng lại có giao dịch lên tới nhiều tỷ đồng trong một ngày. Dựa trên các tiêu chí này, các tổ chức tín dụng được yêu cầu rà soát, lập danh sách và báo cáo về Ngân hàng Nhà nước.

Ông Phạm Anh Tuấn cho biết, từ đầu năm đến nay, hệ thống đã thu thập được thông tin của khoảng 600.000 tài khoản có dấu hiệu liên quan đến hành vi gian lận. Từ danh sách này, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai thí điểm một hệ thống cảnh báo sớm. "Kết quả tính đến đầu tháng 9 đã giúp cảnh báo cho gần 300.000 khách hàng ngừng giao dịch, qua đó ngăn chặn thiệt hại với tổng số tiền khoảng 1.500 tỷ đồng," ông Tuấn nhấn mạnh. Hiện hệ thống này đang được thí điểm tại các ngân hàng lớn như BIDV, VietinBank, Vietcombank và MB, và sẽ sớm được triển khai rộng rãi.

Về phía các ngân hàng thương mại, bà Đoàn Hồng Nhung, thành viên Ban điều hành, Giám đốc Khối bán lẻ Vietcombank, chia sẻ rằng ngân hàng này cũng đã đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ bảo mật hiện đại, áp dụng các lớp xác thực đa tầng và triển khai hệ thống phát hiện gian lận (fraud detection) để đánh giá rủi ro và cảnh báo kịp thời cho khách hàng. Nhờ vậy, hệ thống của Vietcombank chưa ghi nhận sự cố nghiêm trọng nào đối với khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng số.

Trong giai đoạn tới, ngành ngân hàng xác định thanh toán số là một trong những trụ cột quan trọng, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia. Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy các dịch vụ thanh toán hiện đại để xây dựng một hệ sinh thái thanh toán toàn diện, an toàn và hiệu quả.

Cảnh báo website giả mạo Ngân hàng Nhà nước

Ngân hàng Singapore nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam lên 7,5%