Cá cơm lâu nay là nguyên liệu chính phục vụ sản xuất của các làng nghề chế biến nước mắm. Như mọi năm, từ tháng Giêng đến tháng 8 âm lịch hàng năm là mùa cá cơm.
Tuy nhiên, năm nay, cá cơm khan hiếm, lượng cá cơm đánh bắt được không nhiều nên các cơ sở chế biến nước mắm ở các địa phương ven biển như thị xã Sông Cầu, huyện Tuy An, thành phố Tuy Hòa và thị xã Đông Hòa phải sản xuất cầm chừng.
Nguồn cá cơm khan hiếm khiến việc sản xuất nước mắm tại nhiều địa phương gặp nhiều khó khăn
Cá cơm khan hiếm nên giá cũng tăng từ 15.000 đồng/kg lên 35.000 đồng/kg, thậm chí có thời điểm lên tới 50.000 đồng/kg. Một số cơ sở chế biến nước mắm trong tỉnh Phú Yên phải thu gom cá cơm từ Quảng Ngãi đến tận xã Đại Lãnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa để về chế biến nhưng cũng không đủ phục vụ sản xuất.
Không chỉ riêng Phú Yên, chưa bao giờ, các cơ sở sản xuất nước mắm ở Bình Thuận lâm vào cảnh thiếu hụt nguyên liệu như hiện nay. TP. Phan Thiết là nơi có làng nghề sản xuất nước mắm trứ danh hơn 200 năm của tỉnh Bình Thuận. Nơi đây nổi tiếng, bởi mỗi năm sản xuất được hàng chục triệu lít nước mắm sạch theo phương thức truyền thống.
Tuy nhiên, từ Tết Nguyên đán đến nay, các tàu thuyền hành nghề pha xúc, vây bắt cá cơm đều nằm bờ vì nguồn cá cơm năm nay bỗng dưng khan hiếm. Các cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống, chế biến cá cơm xuất khẩu ở TP. Phan Thiết cũng hụt nguyên liệu…
Hầu hết, các nhà lều phục vụ sản xuất nước mắm ở Phan thiết đều không hoạt động hết công suất do thiếu cá cơm
Theo các chủ cơ sở chế biến nước mắm truyền thống ở Phan Thiết cho biết, thời gian muối mắm trong năm thường kéo dài từ tháng giêng đến tháng 8 âm lịch. Nếu như mọi năm, sau tết là có nguyên liệu để làm cuốn chiếu, nhưng năm nay đứt nguồn cá cơm, các cơ sở chỉ làm cầm chừng lượng cá đã trữ từ năm 2019. Nhiều cơ sở đi tìm mua nguyên liệu từ các vùng biển khác như Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên nhưng vẫn không có cá.
Ông Trương Quang Hiến - Chủ tịch Hiệp hội nước mắm Phan Thiết chia sẻ: "TP. Phan Thiết có hơn 100 cơ sở chế biến nước mắm truyền thống. Hàng năm, các cơ sở này cần nguồn cá cơm dồi dào để sản xuất. Riêng cơ sở của tôi mỗi năm phải muối khoảng 200 tấn cá. Tuy nhiên, nguồn cá cơm đầu năm khan hiếm nên phải chờ đến tháng 4 chính vụ gom thêm nguyên liệu muối chượp cho vụ tới. Nếu đến tháng 9 dương lịch nguồn cung vẫn khan hiếm, thì nhiều cơ sở chế biến nước mắm buộc phải treo thùng".
Ngư dân cho rằng, việc thời tiết ngưng mưa sớm từ giữa năm 2019 đến nay khiến cho nguồn cá cơm khan hiếm. Từ trước tết Nguyên đán đến nay, nguồn nguyên liệu cá cơm hầu như không xuất hiện. Trong khi đó, các cơ sở sản xuất nước mắm thường mở cửa kho mỗi năm 2 lần để nhập nguyên liệu phục vụ muối chượp.
Được biết, Hiệp hội Nước mắm Phan Thiết hiện có 44 thành viên, với quy mô sản xuất khoảng 20.000 tấn, tương đương với sản lượng 20 triệu lít mỗi năm. Tuy nhiên, do tình hình thiếu hụt nguyên liệu nên những năm gần đây, sản lượng nước mắm liên tục sụt giảm.
Mai Quỳnh
