Cơn 'chấn động' ở thủ phủ nuôi lợn, lợn ăn sổ đỏ, ăn nhà cửa có khi ăn cả mạng người

Thủ phủ chăn nuôi lợn miền Bắc điêu đứng vì bão kép.

Người nuôi lợn số thì vỡ nợ, số bỏ làng đi làm công nhân hết cả rồi

Huyện Bình Lục (tỉnh Hà Nam) được coi là 'thủ phủ' nuôi lợn của miền Bắc. Muốn biết người nuôi lợn thịnh hay suy chỉ cần về đây. Bởi nơi đây không chỉ là vùng chăn nuôi trọng điểm của vùng đồng bằng sông Hồng mà còn là chợ lợn lớn bậc nhất cả nước.

Tự bao đời nay người dân các xã Ngọc Lũ, Bồ Đề, An Nội, Bối Cầu, Vũ Bản, Hưng Công, An ninh, Đồng Du… vốn sống chủ yếu dựa vào chăn nuôi, chính vì thế mà vào những thời điểm bão giá hay dịch bệnh, đi qua những vùng đất này không khí tiêu điều, xơ xác không khác gì vừa trải qua những cơn bão từ thiên nhiên đổ bộ.

Tại xã Ngọc Lũ, bà Trần Thị Bốn, cán bộ phụ trách chăn nuôi thú y của xã cho biết, thời điểm này chuồng trại đa số bỏ không còn người nuôi lợn số thì vỡ nợ, số bỏ làng đi làm công nhân hết cả rồi. Từ vị thế của một xã chăn nuôi lợn lớn nhất tỉnh Hà Nam, thậm chí nhất khu vực miền Bắc với số hộ nuôi xấp xỉ 1.600 và quy mô đàn khoảng hơn 100.000 con/mỗi lứa, vậy mà bây giờ Ngọc Lũ chỉ còn khoảng 19.000 con, tập trung trong các trang trại chăn nuôi kiểu “hàng xáo” của mười mấy hộ gia đình. Gặp thêm cơn bão này có khi chỉ vài tháng nữa là xã vắng bóng lợn.

Huyện Bình Lục (Hà Nam) được coi là thủ phủ nuôi lợn ở miền Bắc những ngày này càng trở nên đìu hiu.

Cơn bão kép đang đổ xuống đầu người nuôi lợn. Giá lợn tại chợ đầu mối gia súc gia cầm Hà Nam những ngày này đang bán dao động từ 47-49 nghìn đồng/kg lợn hơi. Mức giá không đến mức quá rẻ mạt so với quãng thời gian trước, nhưng cái chính là bởi giá thức ăn chăn nuôi liên tục tăng vọt từ khoảng hai năm nay khiến người chăn nuôi lâm vào cảnh khốn cùng.

Người chăn nuôi tính toán: một bao cám 25 kg đang bán với giá 350 nghìn đồng, so với năm ngoái đã tăng lên gần gấp đôi, mỗi một con lợn nuôi đến tầm khoảng 1 tạ đã ngốn mất gần 4 triệu tiền cám, cộng với tiền giống, tiền thuốc men, chưa kể công chăm sóc cũng đã lỗ mất từ 800 nghìn đến 1 triệu đồng rồi. Càng nuôi nhiều càng lỗ nặng, bảo làm sao người dân có thể chịu nổi.

Vừa qua, xã Ngọc Lũ thống kê ít nhất có hơn 70% người dân nuôi lợn đã bỏ chuồng chuyển sang kiếm công ăn việc làm khác. Chuồng nuôi một số cải tạo thành chỗ may do người dân xin việc ở các công ty về làm, số khác bị đập bỏ để trồng cây ăn quả...

Đàn lợn hiếm hoi còn sót lại của gia đình ông Khanh chỉ nuôi để cầm cự.

Từng nuôi khoảng 100 con mỗi lứa nhưng khu chuồng trại gia đình ông Khanh ở đội 5 xã Ngọc Lũ hiện chỉ còn đôi lợn sề và mấy con lợn con. Ông nói rằng cầm cự được đến như thế cũng là rất siêu bởi chỉ trong vòng mấy năm mà người chăn nuôi Ngọc Lũ gặp hết cơn bão này đến cơn bão khác.

Ông Khanh kể, từ năm 2017, thời điểm gặp cơ bão giá một 1kg lợn hơi xuống còn 16-17 nghìn đồng đa số người nuôi lợn ở Ngọc Lũ lâm vào cảnh vỡ nợ, xã hội đen kéo đến tróc nã từng nhà khiến không ít gia đình mất nhà mất cửa phải bỏ xứ mà đi. Năm 2018, 2019 hết dịch lở mồm long móng, dịch tả lợn Châu Phi quét qua đã vét nốt những hộ chăn nuôi còn cố sức gượng gạo. Nhiều gia đình vay mượn cả tỉ đồng đổ vào nuôi lợn cuối cùng lâm cảnh trắng tay, lại vỡ nợ, lại bỏ làng. Đến cơn “bão kép” lần này chắc thủ phủ chăn nuôi lợn Ngọc Lũ không còn ai có thể trụ nổi.

Nguy cơ vỡ nợ phá sản hiện hữu nếu không có giải pháp kịp thời

Cạnh xã Ngọc Lũ là Bồ Đề cũng là xã chăn nuôi tốp đầu của huyện Bình Lục. Những năm trước, xã Bồ Đề có khoảng hơn 1.000 hộ dân sống dựa vào chăn nuôi với tổng đàn lợn khoảng hơn 30.000 con, còn lại là trồng trọt, nuôi gà, nuôi vịt, nuôi cá… Đa số các hộ chăn nuôi đều phải vay vốn ngân hàng, nhiều thì 2-3 tỷ đồng, ít cũng tầm hai ba trăm triệu.

Đợt dịch tả lợn châu Phi 2019, xã Bồ Đề phải tiêu hủy hàng nghìn con lợn khiến người dân nơi đây được một phen khiếp vía. Nhưng giờ đây, nhiều gia đình lại đối mặt với nỗi lo lớn hơn khi cơn bão giá thức ăn chăn nuôi ập đến. Liên tiếp hứng bão, theo ông Trần Hữu Ngọc - Phó chủ tịch UBND xã cho biết, Nhà nước phải làm sao đó để hạ nhiệt giá thức ăn chăn nuôi sớm chứ cứ như thế này dân không thể nào chịu nổi. Lợn ăn sổ đỏ, ăn nhà ăn cửa, có khi còn “ăn” cả mạng người mất thôi.

“Giá cả thức ăn chăn nuôi tăng chóng mặt thế này thì nuôi lợn chết, nuôi cá chết, nuôi vịt cũng chết không kịp giãy. Ví dụ nuôi vịt trang trại chẳng hạn, bình thường 1kg vịt chi phí hết khoảng 30 nghìn, trong đó 7-8 nghìn tiền giống, còn lại là tiền thức ăn. Nuôi lợn, nuôi cá cũng đều như thế cả. Giá bán không phải quá thấp nhưng do giá thành cao, chủ yếu là thức ăn chăn nuôi tăng vọt khiến người dân không chết cũng ngắc ngoải”, Phó Chủ tịch UBND xã Bồ Đề nói.

Người chăn nuôi lợn cần có sự hỗ trợ kịp thời để tránh nguy cơ đổ vỡ hàng loạt.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp huyện Bình Lục, vào thời kỳ cao điểm, tổng đàn lợn trên địa bàn huyện vào khoảng gần 250.000 con mỗi lứa, giá trị kinh tế từ lợn vào khoảng 1.600 - 1.700 tỉ đồng/năm. Vậy mà hiện nay tổng đàn lợn của huyện chỉ còn xung quanh 100.000 con. Đợt “bão” này chủ yếu vẫn là do giá thức ăn chăn nuôi quá cao, cộng với giá lợn hơi xuống thấp khiến người chăn nuôi gặp lỗ nặng. Chính vì vậy nếu giảm được thuế nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi xuống, từ đó giảm giá sản phẩm thức ăn chăn nuôi thì không chỉ người nuôi lợn mà các lĩnh vực chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản khác cũng đỡ vất vả.

“Bão giá” thức ăn chăn nuôi ở Bình Lục bắt đầu xuất hiện từ hai năm trước khi giá bán mỗi bao cám 25 kg tăng từ 200.000 đồng lên 250.000 đồng. Kể từ bấy đến nay, theo thống kê của người chăn nuôi, giá cám đã tăng hàng chục lần liên tiếp. Lúc nhiều lúc ít, giá hiện tại của loại cám người dân đang sử dụng phổ biến là 350.000 đồng/25kg. Thực trạng khiến các nông hộ lần lượt chết dần chết mòn.

Phần lớn người chăn nuôi ở Bình Lục bỏ chuồng, mỗi xã chỉ còn tầm 10 – 20 trang trại nuôi theo kiểu hàng xáo. Vay mượn ngân hàng vào tận miền Nam mua loại lợn khoảng 1 tạ mang về vỗ béo độ mười ngày rồi xuất chuồng. Nhằm lúc giá cả ổn định cũng khấm khá được một thời gian nhưng thời gian gần đây khi giá thức ăn chăn nuôi phi mã, gần như không còn trang trại nào trụ nổi.

Để cứu vãn người nuôi lợn, nhiều ý kiến cho rằng, giải pháp cấp bách lúc này cần phải giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu đậu tương để giúp hạ giá thức ăn chăn nuôi; đồng thời vận động tuyên truyền người dân chăn nuôi để tránh dịch bệnh bùng phát. Thời gian tới, Nhà nước cần hạn chế nhập khẩu thịt lợn, bởi giá thịt nhập rất rẻ khiến thịt trong nước không thể cạnh tranh được. Đồng thời, ngành chăn nuôi cần xây dựng các vùng nuôi đảm bảo tiêu chuẩn an toàn dịch bệnh, hướng đến xuất khẩu, tháo gỡ đầu ra cho lợn.

Theo TS. Nguyễn Xuân Dương - Chủ tịch Hội chăn nuôi Việt Nam, để cứu ngành chăn nuôi khỏi thua lỗ cần phải hỗ trợ tín dụng bà con và doanh nghiệp chăn nuôi. Đồng thời miễn giảm những chi phí sản xuất, chăn nuôi như vaccine, kiểm dịch... "Cần đánh giá lại tiềm năng, cơ cấu ngành hàng chăn nuôi, đặc biệt là điều chỉnh được mục tiêu phát triển. Và phải có quy hoạch sản xuất, tổ chức lại sản xuất, nhất định phải theo chuỗi liên kết khi đó sẽ giúp nhà nước cân đối lại cung cầu", ông Dương nhấn mạnh./.