| Vịnh Hạ Long - Nơi bảo tồn giá trị văn hóa Giao lưu văn hoá nghệ thuật để lan toả tình hữu nghị Việt – Lào Khai mạc Tuần văn hóa trà sen Kiếp Bạc |
 |
Tết Rằm tháng Bảy còn được người Tày, Nùng gọi là “Pây tái” (nghĩa là về nhà ngoại). Vào ngày này, người phụ nữ sẽ chồng và con mình về nhà bố mẹ đẻ để thăm và tự tay chuẩn bị mâm cơm, chăm sóc cho bố mẹ,... Họ quan niệm rằng, những người phụ nữ sau khi đi lấy chồng, quanh năm phải cùng chồng con lo toan việc làm ăn, nhà cửa, hương khói... tổ tiên nhà chồng. Vì thế, việc "Pây tái" không chỉ thể hiện sự báo hiếu của con gái cho bố mẹ đẻ của mình mà còn là dịp để con rể thể hiện lòng biết ơn công sinh thành, hiếu thuận đối với bố mẹ vợ...
Ngoài ra, vì vào thời điểm này, bà con cơ bản đã thu hoạch xong vụ lúa chiêm, vụ ngô và cấy xong vụ mùa, giờ chỉ cần chăm sóc và chờ đến ngày thu hoạch.
Vì thế, cứ vào rằm tháng Bảy âm lịch hằng năm, người dân đều làm cỗ cúng thắp hương mời tổ tiên về chứng kiến và mong tổ tiên phù hộ cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, vụ mùa bội thu... Trên mâm cỗ cúng tổ tiên ngày Rằm sẽ có thịt vịt, bánh gai, tiền, quần áo tự cắt bằng giấy với nhiều màu sắc, bánh kẹo, hoa quả…
 |
| Làm lễ cúng tổ tiên (ảnh sưu tầm) |
Khi về nhà ngoại, con cái sẽ mang theo một đôi vịt béo, thêm chục bánh gai (pẻng tải - tiếng Tày). Những con vịt ngon, béo nhất sẽ được thịt để cúng tổ tiên, thổ địa để cầu chúc cho gia đình may mắn… sau đó được chế biến thành nhiều món khác nhau cả gia đình họ hàng ngồi với nhau chung vui.
Đặc biệt, người Tày, Nùng có câu: "Bươn chiêng kin nựa cáy, bươn chất kin nựa pất” (tạm dịch: Tết tháng Giêng ăn thịt gà, Tết tháng Bảy ăn thịt vịt). Theo truyền thuyết, con vịt được coi là con vật thiêng trong tâm linh của người Tày, Nùng, vì con vịt là vị sứ giả của mường trần gian với mường trời. Con vịt đó có công cõng gà trống vượt biển (khảm hải - tiếng Tày) đi cống sứ mường trời vào ngày Rằm tháng Bảy hằng năm.
 |
| Tết tháng Bảy ăn thịt vịt (ảnh: Bùi Huy Thiện) |
Trong Rằm tháng Bảy người Tày, Nùng cũng có tín ngưỡng cúng "Xá tội vong nhân", mọi thủ tục và nghi thức cúng bái cũng giống như người Kinh. Ngoài ra, Rằm tháng Bảy còn là dịp để bà con tưởng nhớ vong linh những chiến binh của nghĩa quân Nùng Trí Cao - một anh hùng dân tộc Tày sống ở thời nhà Lý thế kỷ 11, ông là con của một thủ lĩnh địa phương, được triều đình nhà Lý giao quyền cai quản, bảo vệ vùng biên cương phía Bắc của Tổ quốc trước sự xâm lấn của nhà Tống từ phương Bắc.
Trong một trận chiến ác liệt ở Tổng Quỷ, gần cửa khẩu Tà Lùng, huyện Quảng Hòa - Cao Bằng ngày nay, nhiều quân binh cùng Nùng Trí Cao tử trận. Nhân dân thương tiếc, lấy ngày 14/7 (Âm lịch) làm ngày giỗ của quân binh. Trong ngày này, người dân thường làm bánh gai (pẻng tải) để cúng vong hồn binh sỹ.
Qua thời gian, người Tày, Nùng Cao Bằng vẫn giữ được nguyên giá trị truyền thống của tục lệ ăn Tết Rằm tháng Bảy. Đây là một trong những nét văn hóa dân tộc đặc sác cần được bảo tồn, gìn giữ và phát triển hơn nữa, góp phần bảo tồn không gian văn hóa chung của đồng bào các dân tộc Việt Nam.
