| Bưởi Việt Nam có mặt ở thị trường Chile Trái bưởi Việt Nam sắp "bay" sang thị trường Mỹ |
 |
| Lễ công bố xuất khẩu trái bưởi của Việt Nam sang Australia và trái việt quất của Australia sang Việt Nam. Ảnh: N.H |
Thách thức kiểm dịch và hội nhập thị trường
Ngày 9/10, tại lễ công bố xuất khẩu trái bưởi Việt Nam sang Australia và trái việt quất của Australia sang Việt Nam, thị trường Australia được nhắc đến như một thước đo nghiêm ngặt về kiểm dịch, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Để được cấp phép, bưởi Việt Nam trải qua gần hai năm đánh giá nguy cơ dịch hại, cùng nhiều đợt kiểm tra thực địa và phân tích mẫu từ cả hai phía. Quy trình này không chỉ nhằm bảo vệ nông nghiệp Australia mà còn là thử thách về năng lực quản trị chất lượng và kiểm dịch của Việt Nam.
Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, mỗi lô bưởi xuất khẩu phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn khắt khe: trái nguyên vẹn, không nhiễm 19 loài sinh vật gây hại mà Australia cấm, được sản xuất tại các vùng trồng đã đăng ký và có mã số, đóng gói, ghi nhãn, và chiếu xạ ở mức tối thiểu 150 Gy tại các cơ sở được phê duyệt. Trước khi cấp giấy kiểm dịch, cơ quan chức năng Việt Nam kiểm tra ngẫu nhiên 600 quả mỗi lô để đảm bảo không có dấu hiệu dịch hại, đất hay tạp chất. Khi đến Australia, sản phẩm tiếp tục được cơ quan kiểm dịch nước bạn giám sát và lấy mẫu kiểm tra.
Bên cạnh thách thức về quy trình kiểm dịch, thị trường Australia còn yêu cầu truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và chất lượng đồng đều. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung nhấn mạnh, việc Australia chấp thuận nhập khẩu bưởi Việt Nam là dấu mốc quan trọng, thể hiện uy tín và trình độ quản lý ngày càng cao của Việt Nam trong lĩnh vực kiểm dịch thực vật. Đây cũng là thước đo năng lực hội nhập và bệ phóng để nông sản Việt Nam hướng đến các thị trường cao cấp khác.
Trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu bưởi Việt Nam đạt 52 triệu USD, tăng 28% so với cùng kỳ, nằm trong nhóm 10 loại trái cây xuất khẩu có giá trị lớn nhất. Việt Nam đã xuất khẩu bưởi tới 14 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Hoa Kỳ, Hàn Quốc và New Zealand. Diện tích trồng bưởi hiện đạt hơn 100.000 ha với sản lượng gần 1 triệu tấn mỗi năm, và xuất khẩu năm 2024 đạt khoảng 60 triệu USD.
Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T, nhận định Australia gần như không trồng bưởi, đây là lợi thế lớn để bưởi Việt Nam thâm nhập thị trường. Ngay khi Bộ Nông nghiệp, Thủy sản và Lâm nghiệp Australia khẳng định bưởi đủ điều kiện nhập khẩu nếu tuân thủ quy trình kiểm soát sinh vật gây hại, các đối tác tại Australia đã đặt hàng nhanh chóng. Vina T&T dự kiến đưa 4 container loại 40 feet bưởi da xanh sang thị trường Australia ngay khi được phép.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhấn mạnh, dân số Australia chỉ vài chục triệu, sống rải rác, nên thị trường không quá lớn so với sản lượng trong nước. Tuy nhiên, việc mở cửa Australia vẫn mang ý nghĩa quan trọng: đa dạng hóa đầu ra, tăng kim ngạch xuất khẩu, từng bước thu hẹp cán cân thương mại hiện đang nghiêng về phía nước bạn. Xuất khẩu rau quả sang Australia 8 tháng đầu năm 2025 đạt 89 triệu USD, tăng 28% so với cùng kỳ. Đây cũng là bài học quản trị chuỗi cung ứng nông sản, từ sản xuất, sơ chế, chiếu xạ đến vận chuyển và giám sát thị trường.
Chuỗi liên kết và giải pháp nâng giá trị xuất khẩu
 |
| Quả bưởi Việt Nam lần đầu tiên chinh phục thị trường Australia. |
Để tận dụng cơ hội từ thị trường Australia, các địa phương, HTX và doanh nghiệp được khuyến nghị tổ chức sản xuất bưởi theo chuỗi liên kết bền vững, áp dụng tiêu chuẩn VietGAP hoặc GlobalGAP, ghi chép nhật ký sản xuất đầy đủ để truy xuất nguồn gốc minh bạch. Đồng thời, cần tuân thủ nghiêm quy trình kiểm dịch, giám sát sinh vật gây hại, đầu tư công nghệ chiếu xạ và sơ chế đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo chất lượng ổn định và lâu dài.
Bưởi da xanh – giống đặc trưng của Việt Nam – nổi bật nhờ vị ngọt thanh, dễ ăn và khả năng bảo quản dài ngày. Sản phẩm đã được thị trường New Zealand đón nhận thành công, tạo cơ sở để phát triển tại Australia, nơi người tiêu dùng yêu cầu tiêu chuẩn tương tự. Ông Nguyễn Đình Tùng đánh giá, với đặc tính trái cây nhiệt đới và lợi thế cạnh tranh rõ rệt, bưởi Việt Nam có tiềm năng vượt trội so với chanh leo, loại trái cây đã được xuất khẩu sang Australia từ tháng 9/2024 nhưng đang phải cạnh tranh gay gắt với sản phẩm từ các nước ôn đới.
Ngoài việc mở rộng sản xuất và nâng cao chất lượng, tăng cường hợp tác hai chiều với Australia về kiểm dịch, chiếu xạ và thương mại nông sản là chìa khóa tạo ra chuỗi cung ứng bền vững và tin cậy. Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với địa phương tổ chức tập huấn, phổ biến quy định về kiểm dịch, hướng dẫn thiết lập mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói. Xuất khẩu bưởi sang Australia không chỉ mở rộng đầu ra mà còn góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu rau quả, giảm nhập siêu từ Australia, đồng thời nâng cao uy tín thương hiệu nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 9 tháng năm 2025, giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam ước đạt 6,22 tỷ USD, tăng 10,3% so với cùng kỳ năm 2024; Trung Quốc chiếm gần 58% kim ngạch, tiếp đến là Hoa Kỳ (7,5%) và Hàn Quốc (4,4%). Với việc bưởi Việt Nam lần đầu lên kệ siêu thị Australia, đây không chỉ là thành công về thương mại mà còn là minh chứng cho năng lực quản trị chuỗi cung ứng nông sản Việt Nam, mở ra hướng phát triển bền vững và giá trị cao cho ngành xuất khẩu trái cây trong tương lai.
