 |
| Chuyển đồi số là xu hướng tất yếu trong phát triển nông nghiệp bền vững. |
Chuyển động mới trong ngành nông nghiệp công nghệ cao
Trong nhiều thập kỷ, nông nghiệp được xem là “trụ đỡ” của nền kinh tế Việt Nam, đảm bảo an sinh xã hội, an ninh lương thực và đóng góp lớn cho xuất khẩu. Năm 2023, GDP toàn ngành nông, lâm, thủy sản tăng 3,83%, giúp duy trì mức tăng trưởng chung của nền kinh tế ở 5,05%. Dù năm 2024 tăng trưởng chững lại ở 3,27%, nhưng nửa đầu năm 2025, ngành đã phục hồi ấn tượng với mức tăng 3,84% so với cùng kỳ.
Theo Vietnam Report, sự phục hồi này cho thấy khả năng thích ứng bền bỉ và hướng đi đúng đắn của nông nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên công nghệ. Nông nghiệp không chỉ là “trụ đỡ” mà đang dần trở thành “động lực tăng trưởng mới”, đòi hỏi sự công nghệ hóa toàn chuỗi giá trị – từ sản xuất, chế biến, đến phân phối và truy xuất nguồn gốc.
Kết quả khảo sát doanh nghiệp của Vietnam Report hé lộ bức tranh toàn cảnh: 55% doanh nghiệp đang theo mô hình tích hợp toàn chuỗi để kiểm soát chất lượng và tối ưu hiệu quả; 32% chọn hướng chuyên biệt, tập trung vào một khâu theo chuẩn quốc tế; còn 14% cung cấp nền tảng công nghệ cho ngành – nhóm được xem là “chìa khóa kích hoạt đổi mới”.
Về ứng dụng công nghệ, công nghệ sinh học (86,4%) và công nghệ số (81,8%) dẫn đầu; tiếp theo là tự động hóa (68,2%) và công nghệ sau thu hoạch (63,6%). Tuy nhiên, nông nghiệp chính xác – lĩnh vực cốt lõi cho tối ưu năng suất – mới chỉ đạt mức 50%, cho thấy tiềm năng còn rất lớn.
Một hạn chế khác là đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D). Hiện 52% doanh nghiệp chỉ dành dưới 3% doanh thu cho R&D; 19% đầu tư trên 5% – thấp hơn nhiều so với Israel (15%) hay Hà Lan (10%). Việc nâng chuẩn đầu tư cho đổi mới sáng tạo được xem là yếu tố quyết định giúp Việt Nam rút ngắn khoảng cách với các quốc gia tiên phong.
Đáng chú ý, các doanh nghiệp đã có bước chuyển tích cực trong chiến lược truyền thông. Theo phân tích Media Coding giai đoạn 8/2024 - 7/2025, xu hướng đã dịch chuyển từ quản trị hình ảnh sang kể câu chuyện thực chất về hiệu quả kinh doanh và trách nhiệm xã hội – một hướng đi giúp củng cố uy tín thương hiệu bền vững trong mắt công chúng.
Doanh nghiệp tiên phong kiến tạo thương hiệu nông nghiệp Việt
 |
| Nguồn: Vietnam Report, tháng 10/2025. |
Trong cơ cấu ngành, rau quả đang trở thành mũi nhọn tăng trưởng. Kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt 7,12 tỷ USD, và chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025 đã cán mốc 6,11 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ. Dự kiến, năm 2025, rau quả có thể đạt kỷ lục mới 8 tỷ USD – minh chứng cho sức bật của ngành hàng có giá trị gia tăng cao nhất trong nông nghiệp Việt Nam.
Để đứng vững ở các thị trường khó tính, doanh nghiệp Việt phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn thực phẩm và quy trình sản xuất như GlobalG.A.P., HACCP, ISO 22000… Đây không chỉ là “giấy thông hành” cho xuất khẩu, mà còn là nền tảng để khẳng định thương hiệu “Nông sản Việt Nam – Chất lượng toàn cầu”.
Song song với đó, chuyển đổi sang nông nghiệp bền vững đã trở thành chiến lược hành động chứ không chỉ là khẩu hiệu. Theo Vietnam Report, 72,6% doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao đã có chiến lược ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) toàn diện. Đặc biệt, thị trường tín chỉ carbon đang mở ra hướng đi mới giúp doanh nghiệp biến cam kết ESG thành doanh thu trực tiếp.
Cụ thể, 68,2% doanh nghiệp đang tìm hiểu lĩnh vực này, và 18,2% đã có dự án cụ thể – minh chứng cho nỗ lực chủ động “kinh doanh hóa” các giá trị bền vững. Tuy nhiên, để thị trường phát triển thực chất, các chuyên gia cho rằng cần có khung pháp lý minh bạch và mô hình kinh doanh khả thi nhằm thu hút vốn đầu tư.
Cần khơi thông điểm nghẽn để bứt phá thương hiệu quốc gia
Dù triển vọng lớn, nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam vẫn đối mặt nhiều rào cản nội tại – từ vốn, nhân lực, quy mô đến pháp lý. Một ví dụ điển hình là định nghĩa “máy móc nông nghiệp” chưa bao quát các thiết bị số như cảm biến đất, phần mềm quản lý trang trại... khiến nhiều hộ nông dân khó tiếp cận gói hỗ trợ địa phương.
Để ngành thật sự trở thành động lực tăng trưởng thương hiệu quốc gia, cần sự đồng bộ từ ba trụ cột: Nhà nước – Doanh nghiệp – Hệ sinh thái khởi nghiệp.
Với Nhà nước, vai trò không chỉ dừng ở hỗ trợ, mà là kiến tạo thể chế và “ngoại giao nông nghiệp”, sớm hoàn thiện hành lang pháp lý cho nông nghiệp công nghệ cao và tín chỉ carbon.
Với doanh nghiệp, nhiệm vụ trọng tâm là đầu tư vào lõi công nghệ, dữ liệu và ESG, biến sáng kiến xanh thành lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.
Với startup và quỹ đầu tư, cần mở rộng hợp tác với tập đoàn và viện nghiên cứu, phát triển các giải pháp có hiệu ứng mạng lưới, từ đó lan tỏa đổi mới toàn chuỗi giá trị.
Từ “trụ đỡ” truyền thống đến “động lực thương hiệu quốc gia”, nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam đang viết tiếp câu chuyện phát triển theo hướng hiện đại, bền vững và hội nhập. Top 10 doanh nghiệp uy tín năm 2025 không chỉ là bảng xếp hạng danh dự, mà còn là biểu tượng cho tinh thần sáng tạo, bản lĩnh đổi mới và khát vọng định vị thương hiệu Việt trên bản đồ nông nghiệp thế giới.
