Toàn cảnh phiên họp |
Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) mà Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 10 có bố cục gồm 08 chương và 116 điều, quy định về tổ chức, hoạt động thanh tra nhà nước. Cụ thể, Chương I về Những quy định chung (09 điều); Chương II về Tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra (27 điều); Chương III về Thanh tra viên (06 điều); Chương IV về Hoạt động thanh tra (57 điều); Chương V về Thực hiện kết luận thanh tra (06 điều); Chương VI về Phối hợp trong hoạt động thanh tra, kiểm toán nhà nước, điều tra (05 điều); Chương VII về Điều kiện bảo đảm hoạt động của cơ quan thanh tra (03 điều); Chương VIII về Điều khoản thi hành (03 điều).
Thực tế cho thấy, từ thực trạng "hoạt động thanh tra, kiểm tra của các ngành dày đặc, gây bức xúc cho đối tượng thanh tra, kiểm tra", Chính phủ đã chỉ đạo đưa vào dự thảo Luật nhiều quy định nhằm khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra, giữa hoạt động thanh tra với kiểm tra, kiểm toán.
Theo tờ trình của Chính phủ, dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) quy định cụ thể các nguyên tắc để tránh chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra và giữa hoạt động thanh tra với hoạt động kiểm toán nhà nước khi xây dựng kế hoạch và trong quá trình triển khai thực hiện.
Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) lần này đã quy định cụ thể các nguyên tắc để tránh chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra và giữa hoạt động thanh tra với hoạt động kiểm toán nhà nước khi xây dựng kế hoạch và trong quá trình triển khai thực hiện.
Trong đó, quy định mỗi Bộ, ngành, địa phương chỉ có một Kế hoạch thanh tra hằng năm do Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnhố ban hành. Kế hoạch thanh tra của Bộ, ngành, địa phương được xây dựng trên cơ sở Định hướng chương trình thanh tra và hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ.
Đồng thời, quy định cụ thể về trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ và Kiểm toán nhà nước phải có đánh giá, tổng kết công tác thanh tra, kiểm toán hằng năm để có căn cứ xây dựng kế hoạch cho năm tiếp theo; việc xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm toán hằng năm phải có sự trao đổi, thống nhất giữa Tổng Thanh tra Chính phủ và Tổng Kiểm toán nhà nước.
Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu |
Thường trực Ủy ban Pháp luật cũng cơ bản tán thành với các quy định của dự thảo luật; đồng thời đề nghị bổ sung quy định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương, các cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra, kiểm toán trong việc xây dựng định hướng, kế hoạch thanh tra nhằm lược bỏ ngay từ đầu những nội dung có nguy cơ dẫn đến chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra; chỉnh lý quy định về xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra và hoạt động kiểm toán nhà nước, bảo đảm thống nhất với quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước.
Cho ý kiến về vấn đề này, Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương và Trưởng ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh đều cho rằng, thanh tra, kiểm tra và kiểm toán có chức năng, nhiệm vụ khác nhau, quy trình thực hiện nhiệm vụ khác nhau, kết quả khác nhau. Chỉ có điều, chúng ta cần có cơ chế phối hợp như thế nào để không chồng chéo, giảm tải cho các địa phương, cơ quan, đơn vị thuộc diện thanh tra, kiểm toán; có cơ chế phối hợp để không cùng một lúc thực hiện 2 nhiệm vụ tại cùng một đơn vị.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu |
Nhất trí với quan điểm này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh quan điểm, kiểm toán và thanh tra có chức năng khác nhau. Do vậy, không phải cứ kiểm toán rồi thì thôi thanh tra hoặc thanh tra rồi thì thôi kiểm toán. Kiểm toán xong rồi, nhưng thanh tra thấy cần thiết vẫn có thể thanh tra vi phạm vi và mục tiêu của thanh tra khác kiểm toán.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, quan trọng là phải có cơ chế phối hợp tốt giữa cơ quan thanh tra và cơ quan kiểm toán để tránh phiền hà, phiền toái cho các đối tượng thanh tra, kiểm toán.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng bày tỏ tán thành với quan điểm trên, tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo bổ sung quy định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương, các cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra, kiểm toán trong việc xây dựng định hướng, kế hoạch thanh tra nhằm lược bỏ ngay từ đầu những nội dung có nguy cơ dẫn đến chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra; chỉnh lý quy định về xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra và hoạt động kiểm toán nhà nước, bảo đảm thống nhất với quy định của Luật Kiểm toán nhà nước.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, Kiểm toán là cơ quan do Quốc hội thành lập nhằm mục tiêu kiểm toán các đơn vị sử dụng tài sản công; đối tượng, phạm vi cũng như kết quả khác với Thanh tra. Do vậy, không có sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ của 2 cơ quan này.
Tuy nhiên để tránh phiền hà cho đơn vị, đối tượng phục vụ kiểm toán, thanh tra thì 2 cơ quan này cần có sự phối hợp chặt chẽ với nhau để bàn thảo ngay từ lúc lập kế hoạch thanh tra, kiểm toán để tránh cả 2 cơ quan cùng thực hiện hoạt động với 1 đơn vị, đối tượng trong cùng một thời điểm là hợp lý./.