Đầu năm 2020, Phó tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh vừa ký Kết luận thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác khoáng sản của tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2006-2017.
Kết luận thanh tra nêu rõ, UBND tỉnh Phú Thọ chưa kịp thời trình Thủ tướng Chính phủ và chưa kịp thời ban hành một số văn bản như: Việc khoanh định khu vực cấm, khu vực tạm cấm hoạt động khoáng sản ở từng giai đoạn; khu vực không đấu giá quyền khai thác. Đặc biệt là văn bản quy định, hướng dẫn tính, thu phí bảo vệ môi trường, đẫn đến các doanh nghiệp chưa thực hiên đầy đủ nghĩa vụ tài chính trong một thời gian dài.
Phó tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh
Cụ thể, UBND tỉnh Phú Thọ ban hành Quyết định số 15/2015 về việc quy đổi từ số lượng quặng khoáng sản thành phẩm ra số lượng quặng khoáng sản nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường chậm 7 năm so với quy định của Bộ Tài chính và Chính phủ.
Giai đoạn 2006-2017, sản lượng khoáng sản kê khai nộp phí bảo vệ môi trường trên 21,5 triệu (tấn và m3), trong đó giai đoạn 2009-2015 có số lượng khoáng sản thành phẩm ra số lượng quặng khoáng sản nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường, nhưng UBND tỉnh Phú Thọ không thực hiện, các sở ngành chức năng cũng không tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện, dẫn đến thất thu đáng kể cho ngân sách Nhà nước. Trách nhiệm đối với những sai phạm nêu trên thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, các Sở: Tài nguyên và Môi trường, Tài chính và Cục Thuế (giai đoạn 2008-2015).
Về công tác lập, thẩm định, phê duyệt thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản giai đoạn 2006-2010, định hướng đến năm 2020 được Sở Công Thương thẩm định, trình UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt nhưng nội dung quy hoạch lại không xác định khu vực điểm mỏ và loại khoáng sản cần thăm dò. Trong khi đó, công tác lập, phê duyệt quy hoạch, khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản theo thẩm quyền, UBND tỉnh Phú Thọ chưa ban hành quyết định phê duyệt, vi phạm Luật Khoáng sản. Trách nhiệm đối với những sai phạm này thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, Sở Công Thương, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng Phú Thọ.
Các sai phạm được phát hiện qua thanh tra với tổng số tiền trên 24 tỷ đồng, trong đó có số tiền 12,7 tỷ đồng tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường và đóng cửa mỏ của 52 đơn vị nợ đọng. Số tiền 6,5 tỷ đồng tạm tính tiền phí bảo vệ môi trường sau quy đổi từ quặng thành phẩm về nguyên khai của một số chủ đầu tư dự án. Trong đó có: Công ty cổ phần ATA Phú Thọ; Công ty cổ phần khai thác, chế biến đá Cự Đồng; Công ty cổ phần khoáng sản và luyện kim Thăng Long; Công ty cổ phần thi công cơ giới Chiến thắng, Công ty TNHH Khoáng sản Thành Phương.
Đáng chú ý có trên 1,9 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản do Công ty cổ phần khoáng sản và luyện kim Thăng Long chưa thực hiện kê khai. Số tiền trên 2,1 tỷ đồng thuê đất do một số chủ đầu tư dự án còn nợ, gồm: Công ty cổ phần khoáng sản và luyện kim Thăng Long, Công ty cổ phần khai khoáng luyện kim Bắc Việt, Công ty cổ phần thi công cơ giới Chiến Thắng.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức kiểm điểm trách nhiệm những cá nhân, tổ chức liên quan; khẩn trương ban hành các văn bản theo quy định về khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản và kiểm tra xử lý đối với diện tích 333,34 ha đất đã thu hồi cho hoạt động khoáng sản vượt quy hoạch sử dụng đất.
Tiếp tục để xảy ra sai phạm
UBND tỉnh Phú Thọ vừa ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với Trần Văn Tư do khai thác khoáng sản (quặng Talc) trái phép tại xã Văn Luông, huyện Tân Sơn với số tiền 426 triệu đồng.
Quyết định nêu rõ: Ông Trần Văn Tư đã thực hiện hành vi “Khai thác khoáng sản khác quặng Talc” mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền với khối lượng đã khai thác, vận chuyển 20,2m3 quặng Talc được quy định tại điểm c, khoản 2 và khoản 4, Điều 44 Nghị định 33/2017/NĐ-CP ngày 4/3/2017 của Chính phủ.
Tình trạng khai thác khoáng sản tại Phú Thọ. Ảnh TTXVN
Ông Trần Văn Tư chịu hình thức xử phạt với số tiền 85 triệu đồng; thu giữ một máy xúc, một ô-tô trị giá hơn 340 triệu đồng theo quy định tại khoản 1, điều 126, Luật Xử lý vi phạm hành chính và điểm 1, khoản 21, điều 1, Nghị định số 97/2017/NĐ-CP ngày 18/8/2017 của Chính phủ.
Ngoài ra, tang vật gồm 20,2m3 quặng Talc giao công an tỉnh Phú Thọ hoàn nguyên theo quy định. Trong thời gian 10 ngày, ông Trần Văn Tư có trách nhiệm nộp đủ số tiền 426 triệu đồng vào ngân sách nhà nước.
Cuối tháng 4/2020, UBND tỉnh Phú Thọ cũng có văn bản số 1633/UBND-KTN về việc kiểm tra xử lý tình trạng khai thác cao lanh trái phép tại khu 5, xã Hà Lương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. Theo văn bản, UBND tỉnh Phú Thọ giao Sở TNMT tỉnh Phú Thọ chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh Phú Thọ kiểm tra, đề xuất biện pháp xử lý, báo cáo UBND tỉnh Phú Thọ trước ngày 30/4/2020.
Thực tế người dân đã phản ánh về tình trạng khai thác trái phép tại đây từ lâu, chính quyền xã Hà Lương (huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ) đã xử lý và lập biên bản các đối tượng, đồng thời lập hàng rào, dây thép gai để ngăn chặn tình trạng này. Tuy nhiên lợi dụng thời điểm dịch Covid-19, các đối tượng lại xé rào, tiếp tục khai thác khoáng sản trái phép.
Với cách quản lý như trên, đến bao giờ tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn tỉnh Phú Thọ mới chấm dứt?
Hà Anh
