Nhiều lợi ích khi bỏ độc quyền vàng miếng

Bỏ độc quyền vàng miếng tạo ra tính cạnh tranh công bằng hơn giữa thương hiệu SJC và các thương hiệu khác.

Cuối tuần qua, giá vàng đã quay đầu giảm mạnh ngay sau thông tin Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thể xóa bỏ cơ chế độc quyền vàng và cho phép một số doanh nghiệp nhập khẩu vàng.

Độc quyền vàng miếng SJC được coi là thủ phạm gây ra khan hiếm nguồn cung, dẫn tới chênh lệch giá vàng kéo dài, tạo bất ổn thị trường vàng

Tại phiên họp toàn thể của Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia diễn ra mới đây, Ngân hàng nhà nước đã đề xuất bỏ độc quyền vàng miếng, thực hiện cấp phép sản xuất vàng miếng cho một số doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện.

Ông Đinh Nho Bảng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) cho biết, Hiệp hội đã kiến nghị cách đây 4 năm, tức là từ năm 2020 vì thấy Nghị định 24 không còn phù hợp. Việc bỏ độc quyền vàng miếng là bức thiết.

"4 năm Hiệp hội kiến nghị là không nên duy trì thương hiệu SJC và không nên độc quyền sản xuất vàng miếng. Vì không có ngân hàng Trung ương nào đi sản xuất vàng miếng như Nghị định 24 đã giao cho NHNN. Cả thế giới không ai làm như vậy. Chỉ có Việt Nam thôi, các nước Đông Nam Á cũng không. Cho nên cái việc bỏ là cần thiết lắm rồi, bức xúc lắm rồi".

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tiền tệ quốc gia cho rằng Nghị định 24 năm 2012 về cơ bản đã hoàn thành sứ mệnh của nó. Cùng với quá trình phát triển kinh tế xã hội, có thể thấy giá vàng, nhất là thương hiệu SJC so với quốc tế chênh tương đối cao. Từ đó có thể dẫn tới hiện tượng đầu cơ, găm giữ vàng thương hiệu SJC.

Do đó có thể thấy, Chính phủ cùng NHNN lúc này rất quyết tâm đổi mới, cập nhật cách thức quản lý vận hành thị trường vàng tốt hơn. Do đó, ông Lực cho rằng đề xuất của NHNN về việc bỏ độc quyền của nhà nước với sản xuất vàng miếng phù hợp với bối cảnh hiện nay.

"Ưu điểm rõ ràng là tạo ra tính cạnh tranh công bằng hơn giữa thương hiệu SJC và các thương hiệu khác. Thứ 2 là góp phần tăng nguồn cung thông qua việc NHNN đề xuất xem xét cho một số doanh nghiệp đáp ứng đủ tiêu chí điều kiện để có thể cùng nhập khẩu vàng miếng về. Nó sẽ giảm bớt sự khan hiếm nguồn cung, dẫn đến quan hệ cung cầu được cân đối hơn, góp phần giảm đáng kể mức chênh lệch giữa giá vàng thương hiệu SJC và giá vàng quốc tế. Thứ 3 là qua đó thấy rằng chúng ta đã và đang giảm bớt đi công cụ hành chính và dùng nhiều hơn công cụ gián tiếp, tức là những công cụ mang tính chất thị trường đảm bảo thị trường ngày càng tiệm cận với cách thức quản lý của quốc tế", TS Cấn Văn Lực nêu ưu điểm.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì cuộc họp Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia. Ảnh VGP

Đồng quan điểm, ông Đinh Nho Bảng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) cho rằng, việc đó cũng góp phần rạch ròi câu chuyện quản lý nhà nước và hoạt động kinh doanh. "Cái thứ nhất là rạch ròi giữa quản lí nhà nước và hoạt động kinh doanh. Việc thứ 2 nữa là giao cho doanh nghiệp vàng sản xuất vàng miếng người ta nhập khẩu bằng vốn của người ta. Còn NHNN làm thì lại phải trích quỹ dự trữ ngoại tệ. Cái thứ 3 là NHNN nhập 1 lần nhiều không phải nhập theo tiến độ sản xuất. Còn doanh nghiệp nhập theo tiến độ sản xuất và theo cầu của thị trường", ông Bảng nói.

NHNN cho biết, cùng với đề xuất bỏ độc quyền vàng miếng, NHNN sẽ thực hiện cấp hạn mức sản xuất vàng miếng trong từng thời kỳ phù hợp với mục tiêu chính sách tiền tệ và sự ổn định kinh tế vĩ mô. Bên cạnh đó, NHNN cũng cho rằng, hoạt động liên quan đến vàng trang sức mỹ nghệ nên coi là hoạt động kinh doanh thông thường và giao cho một Bộ ngành khác để thống nhất quản lý từ khâu nhập khẩu, sản xuất (bao gồm cả nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ) đến khâu lưu thông trên thị trường.

TS Cấn Văn Lực đồng tình với việc này. Ông cho rằng, các tiêu chí để doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện nên tập trung về năng lực tài chính, năng lực công nghệ (vì liên quan tới khâu chế tác sau này) và tiếp nữa là uy tín của thương hiệu này trên thị trường. Đồng thời cần tăng cường kiểm tra giám sát đảm bảo tính tuân thủ của các doanh nghiệp với những quy định đã đề ra.

"Chúng tôi cũng đã đề xuất là phải phân công trách nhiệm hết sức rõ ràng giữa các bộ ngành có liên quan trong việc quản lý và vận hành thị trường vàng. Ví dụ những cái gì liên quan đến vàng miếng và gắn với câu chuyện ngoại hối thì chắc chắn NHNN phải chủ trì giám sát. Những cái gì liên quan đến nhập lậu thì Bộ Công an phải vào cuộc. Những cái gì liên quan đến tiêu chí tiêu chuẩn về chất lượng vàng thì Bộ KHCN. Rồi quá trình xuất nhập khẩu vàng thế nào thì Tổng cục Hải quan phải vào cuộc. Tóm lại câu chuyện phân vai cần phải rõ ràng hơn và cần phải được quy định cụ thể hơn trong sửa đổi Nghị định 24 sắp tới", ông Lực đưa đề xuất.

Theo chuyên gia tài chính, Tiến sỹ Nguyễn Trí Hiếu, việc xóa bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng SJC để thị trường vàng trong nước liên thông với thị trường vàng thế giới là điều cần thiết.

"Khi có nhiều nguồn cung, không loại vàng miếng nào được Nhà nước bảo hộ thì các loại vàng được cạnh tranh sòng phẳng, người dân có nhiều loại vàng để chọn lựa. Giá vàng theo đó sẽ ổn định vì không còn tình trạng khan hiếm do độc quyền", Tiến sỹ Hiếu nhấn mạnh.

Giá vàng cao chót vót: Nhà đầu tư nên mua vàng miếng hay vàng nhẫn?

Giá vàng miếng SJC lên đỉnh mới 82,5 triệu đồng/lượng

Giá vàng giảm sốc, chuyên gia đưa ra dự báo bất ngờ