Lạm phát năm 2024 được dự báo sẽ “hạ nhiệt”

Lạm phát năm 2024 được dự báo sẽ “hạ nhiệt”. Ảnh Quang Định

Tại báo cáo gửi đến hội thảo "Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam năm 2023 và dự báo 2024", được tổ chức ngày 4/1, các chuyên gia đã đưa ra nhiều dự báo về chỉ số giá cả, thị trường cho năm 2024. Trong đó, nhiều chuyên gia nhận định chỉ số CPI và lạm phát sẽ nhiều khả năng có xu hướng giảm do kinh tế Việt Nam chưa phục hồi hoàn toàn, kinh tế thế giới tăng trưởng chậm, thậm chí có thể rơi vào suy thoái.

Lạm phát năm 2024 sẽ không quá lớn

TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, cho rằng lạm phát năm 2024 sẽ không quá lớn bởi một số nguyên nhân.

Thứ nhất là kinh tế thế giới, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc được dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại, đồng thời nguy cơ kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái chưa được loại trừ.

Thứ hai, với triển vọng kinh tế thế giới không thật sự khả quan, giá dầu sẽ khó tăng mạnh, thậm chí có thể giảm mạnh nếu kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái. Dự báo giá dầu WTI trong năm 2024 sẽ xoay quanh mức trung bình 67 USD/thùng.

Thứ ba, trong bối cảnh kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, xuất khẩu của VN trong năm 2024 được dự báo cũng sẽ tăng trưởng ở mức vừa phải. Hơn nữa, do thị trường bất động sản vẫn trong giai đoạn khó khăn, khu vực công nghiệp - xây dựng nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói chung cũng sẽ bị ảnh hưởng và tăng trưởng thấp trong năm 2024.

“Nếu tăng trưởng GDP trong năm 2024 chỉ xoay quanh mức 6% như nhiều dự báo, tính chung giai đoạn 2020-2024 GDP sẽ chỉ tăng trưởng trung bình 4,64%, tức là nền kinh tế trong năm 2024 vẫn sẽ hoạt động ở mức dưới tiềm năng. Đây là yếu tố kiềm chế lạm phát trong thời gian tới” - ông Độ phân tích.

Thứ tư, áp lực lạm phát từ yếu tố tỉ giá tăng trong năm 2024 được dự báo sẽ không lớn khi đồng USD đang trong xu hướng giảm giá; Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng sẽ bắt đầu giảm lãi suất từ quý II-2024.

“Hơn nữa, cho dù đồng USD tăng giá mạnh trên thị trường thế giới, Ngân hàng Nhà nước VN sẽ can thiệp để ổn định tỉ giá. Nói cách khác, môi trường tiền tệ - tỉ giá đang ở mức trung tính và sẽ không khiến giá cả tăng đột biến trong năm 2024” - ông Độ phân tích.

PGS.TS. Vũ Duy Nguyên, Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính dự báo, CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm 2023 sẽ tăng ở mức 3,2%-3,5%. Trong khi đó, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính dự báo lạm phát trung bình cả năm sẽ ở mức khoảng 3,0% (+/- 0,5%).

Tương tự, TS. Lê Quốc Phương, nguyên Phó giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương) dự báo, CPI bình quân 2024 so với năm 2023 sẽ tăng ở mức 3,6-3,8%.

Cần có kịch bản ứng phó với những yếu tố bất lợi

Hội thảo Khoa học với chủ đề: “Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam năm 2023 và dự báo 2024”, sáng 4/1.

Nhiều ý kiến cho rằng, chưa có nhiều yếu tố đáng ngại với mục tiêu kiểm soát lạm phát từ 4 - 4,5% trong năm 2024, song các chuyên gia cho rằng cần cẩn trọng và có kịch bản ứng phó với những yếu tố bất lợi từ kinh tế thế giới.

Chuyên gia kinh tế PGS.TS. Ngô Trí Long lưu ý cần tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do để đảm bảo nguồn nguyên liệu cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ các doanh nghiệp ký hợp đồng nhập khẩu nguyên liệu dài hạn, đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào, ổn định giá thành sản xuất để kiểm soát lạm phát.

Dưới góc nhìn của chuyên gia Vũ Vinh Phú, ông lưu ý về việc ổn định được thị trường giá cả ở nội địa, góp phần kiềm chế lạm phát. Chuyên gia này nhắc đến hiện tượng chênh lệch về giá cả giữa giá đầu ra của nhà sản xuất, người nông dân, các HTX nông nghiệp thì khá thấp, hay bị hòa vốn hoặc lỗ, trung gian và bán lẻ độc quyền hưởng lợi nhuận cao nhất, nhưng ở thị trường bán lẻ giá bán cho người tiêu dùng vẫn cao gấp 2-3 lần, vấn đề này xảy ra rất nhiều năm nay ở nhiều mặt hàng, nhiều địa phương.

Điển hình như các mặt hàng trong năm bao gồm: gà, vịt, thịt lợn, cam sành, thanh long, dưa hấu, bí xanh bí đỏ... Nguyên nhân chính vẫn là hàng hóa qua nhiều khâu trung gian lúc rộ thời vụ thu hoạch do không có kho dự trữ nên bị nhóm cơ hội lợi dụng ép giá. Mua bán trên thị trường chủ yếu là mua đứt, bán đoạn không thông qua sàn giao dịch hàng hóa, rất ít chuỗi cung ứng ngắn được thiết lập.

“Ranh giới giữa nhà buôn chân chính và gian thương rất mỏng manh, hiệu quả của công tác chống buôn lậu thương mại vẫn chưa được như mong muốn. Doanh nghiệp thật thà chân chính bị thua thiệt, gian thương có lợi to”, ông nhấn mạnh.

Vì vậy, ông Phú cho rằng về sản xuất, cần xây dựng quy hoạch phát triển theo vùng một cách ổn định, sản xuất phải gắn với kho dự trữ và cơ sở chế biến sâu, nhằm tăng giá trị cho sản phẩm tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Chống được tình trạng ép giá, tiêu thụ hàng hóa một cách chủ động theo chuỗi sản xuất phân phối của từng mặt hàng nhất là nhóm hàng nông sản thực phẩm.

Đồng thời, cơ quan quản lý cần làm tốt công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất và kinh doanh hàng giả, trốn thuế để bảo vệ những doanh nghiệp làm ăn chân chính, xử lý nghiêm, đủ sức răn đe với các tổ chức cá nhân vi phạm.

PGS-TS Phan Thế Công, Trưởng khoa Kinh tế Trường ĐH Thương mại, cho rằng có nhiều yếu tố gây áp lực gia tăng lạm phát và gây biến động về giá cả ở VN. Đơn cử, giá nguyên vật liệu đầu vào thế giới ở mức cao; giá dịch vụ y tế, giáo dục trong nước có thể tăng sau nhiều năm kìm giữ; giá các mặt hàng tiêu dùng gia tăng theo yếu tố mùa vụ; việc cải cách tiền lương và tăng lương tối thiểu vùng từ tháng 7-2024…

Tuy vậy, trong năm 2024 cũng có những yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá. Ví dụ, Nhà nước giảm thuế môi trường đối với xăng dầu; tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng trong năm 2024… Vì vậy, năm 2024, lạm phát có thể ở mức 3,5%-4%.

Cá tra Việt Nam có tín hiệu tốt ở những thị trường bị lạm phát cao

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2023 giảm 0,34%

Học phí, giá gạo kéo CPI tháng 10 tăng nhẹ