 |
| Toàn cảnh Phiên họp |
Báo cáo tại Phiên họp thứ 16 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, thực hiện Nghị quyết số 120/2010/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Chính phủ đã xây dựng Báo cáo kết quả triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030.
Về kết quả xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách phục vụ triển khai thực hiện chương trình, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nêu rõ, Chương trình MTQG dân tộc thiểu số và miền núi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021, có nội dung cơ bản được tích hợp từ hơn 100 chính sách cụ thể của giai đoạn 2016-2020 kết hợp với một số chính sách mới được thiết kế thành tổng cộng 10 dự án, 14 tiểu dự án với 36 nội dung chính sách thành phần do 23 bộ, ngành tham gia quản lý và tổ chức triển khai thực hiện.
 |
| Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trình bày báo cáo |
Trước mức độ ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh Covid-19 đến toàn bộ hoạt động của đời sống kinh tế - xã hội trong nước suốt năm 2020-2021 và dự báo tác động còn kéo dài, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh nhấn mạnh, để đảm bảo yêu cầu về chất lượng, tiến độ triển khai các nhiệm vụ và Chương trình, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Ban Chỉ đạo Trung ương đã quan tâm chỉ đạo, tổ chức buổi làm việc với các Bộ, ngành để cùng có sự đồng thuận cho một số nội dung còn ý kiến khác nhau liên quan đến việc hoàn thiện quy định hướng dẫn cơ chế, chính sách mang tính nền tảng, phương án phân bổ vốn nguồn ngân sách trung ương để triển khai tổ chức thực hiện 03 Chương trình mục tiêu quốc gia và một số khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ về Chương trình MTQG dân tộc thiểu số và miền núi.
Các địa phương đã chủ động bám sát các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Tỉnh ủy để tập trung chỉ đạo, điều hành thực hiện nhiệm vụ của các Chương trình mục tiêu quốc gia được giao, cũng như các chính sách dân tộc trên địa bàn nói riêng thực hiện tốt công tác xoá đói, giảm nghèo, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, xây dựng nông thôn mới được chú trọng; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào được nâng cao, công tác chăm sóc sức khoẻ, giáo dục - đào tạo có những chuyển biến tích cực.
Tham gia thảo luận, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đưa ra nhiều ý kiến về nội dung, chất lượng Báo cáo của Chính phủ; về việc ban hành các văn bản đảm bảo cho việc vận hành chương trình; việc xác định nhiệm vụ, chỉ tiêu, lộ trình cụ thể thực hiện Chương trình có thể thực hiện trong năm 2022 và cả giai đoạn 2021-2025; đặc biệt là công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2022.
Bên cạnh đó, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, phân tích nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân ở Trung ương, địa phương sau 1 năm tổ chức triển khai thực hiện Chương trình. Đồng thời, đưa ra những đề xuất, kiến nghị giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc giúp tổ chức thực hiện có hiệu quả Chương trình trong thời gian tiếp theo.
 |
| Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho ý kiến tại Phiên họp |
Cho ý kiến tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ đồng tình với báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Hội đồng dân tộc, đồng thời khẳng định, việc triển khai Chương trình đang chậm so với mục tiêu, yêu cầu đề ra. Đến nay, văn bản hướng dẫn mới cơ bản hoàn thành, tuy nhiên còn một số văn bản của tiểu dự án vẫn chưa được ban hành. Việc phân bổ vốn đầu tư tính đến tháng 6/2022 Chính phủ mới trình Quốc hội nhưng vẫn chưa phân bổ hết; chưa bố trí đủ vốn đối ứng, nhiều tỉnh chưa thành lập ban chỉ đạo, tiến độ giải ngân vốn cho chương trình đến thời điểm này mới đạt hơn 7%.
Về công tác điều phối, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ băn khoăn về việc giao nhiệm vụ cho Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc là Tổ trưởng là không phù hợp, mà cần tham gia với tư cách là Phó trưởng ban chỉ đạo Trung ương để tiến hành giao ban, tổng kết triển khai; đề nghị Chính phủ rà soát lại Ban chỉ đạo Trung ương và cơ chế điều phối giao ban… Chủ tịch Quốc hội khẳng định, Chính phủ thành lập Ban điều phối Trung ương là phù hợp nhưng cũng cần rà soát kỹ, tổ chức Hội nghị toàn quốc để đôn đốc triển khai; Hội đồng Dân tộc của Quốc hội tăng cường giám sát việc thực hiện Chương trình.
Nhấn mạnh đây là chương trình có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc bởi đây là sự nghiệp lâu dài, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị thời gian tới Chính phủ cần đẩy nhanh tiến độ, tăng cường cơ chế điều phối; các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương vào cuộc, đẩy mạnh truyền thông tạo ra phong trào xã hội, phong trào thi đua.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, qua kinh nghiệm thực tiễn của hai chương trình mục tiêu đang triển khai, nguồn lực nhà nước cũng có hạn, cần huy động từ xã hội, người dân, các nhà hảo tâm trong nước và ngoài nước, cộng đồng doanh nghiệp… Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội tăng cường hỗ trợ Chính phủ và các bộ, ngành địa phương triển khai thực hiện.
Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản đồng tình với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Hội đồng Dân tộc. Đây là chương trình mới, yêu cầu phải ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao những kết quả bước đầu, chia sẻ, ghi nhận sự nỗ lực, cố gắng của các bộ, ngành, của Ủy ban Dân tộc đã phối hợp xây dựng, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện. Việc Quốc hội chọn đây là chuyên đề giám sát chính là đồng hành cùng Chính phủ.
 |
| Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn kết luận nội dung phiên họp |
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết, có giai đoạn Chương trình triển khai chậm so với yêu cầu, nhiệm vụ, cả ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; đến nay còn có đề án vẫn chưa được ban hành. Phân bổ giải ngân vốn đầu tư còn rất thấp; cần làm rõ trách nhiệm, nguyên nhân chủ quan, khách quan, rút kinh nghiệm từ 2 chương trình mục tiêu đã thực hiện, tăng cường cơ chế điều phối, đẩy mạnh truyền thông, tăng tốc thực hiện.
Đồng thời, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý cần rà soát kỹ cơ chế điều phối của Chương trình; việc lồng ghép trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia; ban hành nhiều văn bản nhưng cần rà soát tính đồng bộ, liên thông, tính khả thi của các văn bản đã ban hành của Chương trình này và 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; tiến độ giải ngân phải gắn liền với chất lượng, hiệu quả; tiêu chí phân bổ, lựa chọn địa bàn, tránh dàn trải địa bàn, nguồn lực và khả năng giám sát; tỉnh khả thi của các địa phương trong thực hiện vốn đối ứng.
Để triển khai thực hiện Chương trình đạt được mục tiêu trong thời gian tới, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo thực hiện 05 nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, chỉ đạo các Bộ, ngành khẩn trương sơ kết đánh giá một năm việc triển khai thực hiện Chương trình. Đồng thời, rà soát lại một số nội dung cơ chế, chính sách đã ban hành để có sự điều chỉnh phù hợp.
Thứ hai, đề ra tiến độ thời gian cụ thể phương án phân bổ số vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025; có cơ chế lồng ghép chính sách, tích hợp nguồn lực giữa các Chương trình mục tiêu quốc gia.
Thứ ba, bảo đảm nguyên tắc đầu tư công khai, dân chủ, phát huy quyền làm chủ và sự tham gia tích cực, chủ động của cộng đồng và người dân; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương trong xây dựng, tổ chức thực hiện.
Thứ tư, đa dạng hóa nguồn lực, trong đó ngân sách nhà nước là quan trọng, có ý nghĩa quyết định; đồng thời huy động, khuyến khích sự tham gia, đóng góp của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.
Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện ở các cấp, các ngành; phòng tránh các biểu hiện tiêu cực. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của toàn xã hội, để nhân dân tích cực tham gia trong quá trình xây dựng, tổ chức thực hiện và giám sát Chương trình.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện báo cáo theo hướng làm nổi bật những kết quả đã đạt được, bổ sung số liệu để minh chứng, bổ sung thông tin toàn diện về việc thực hiện và đề xuất, kiến nghị; nghiên cứu các nội dung nêu tại báo cáo thẩm tra của Hội đồng dân tộc, các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp tới.
