| Thanh Hóa đầu tư phát triển hạ tầng ngành điện Trường hợp cực đoan, ngành điện có thể vẫn sẽ phải huy động nguồn diesel |
Nắng nóng cực đoan gây áp lực lên hệ thống điện
 |
| Trạm biến áp hoạt động hết công suất trong những ngày nắng nóng đầu tháng 6, khi phụ tải điện tại nhiều khu vực liên tục lập đỉnh mới. |
Trong những ngày đầu tháng 6, hệ thống điện quốc gia liên tục ghi nhận các kỷ lục mới về công suất tiêu thụ. Cụ thể, vào lúc 13h30 ngày 2/6, công suất cực đại đạt mức 51.118 MW – vượt xa đỉnh phụ tải năm 2024 đến 1.757 MW, tương đương tổng công suất lắp đặt của cả hai nhà máy Thủy điện Lai Châu và Nhiệt điện Thái Bình 1 cộng lại. Đây là dấu hiệu rõ rệt cho thấy mức độ gia tăng tiêu thụ điện đột biến trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Không chỉ toàn hệ thống, các địa phương cũng ghi nhận những con số vượt đỉnh. Công suất đỉnh tại Hà Nội chạm mốc 5.430 MW, tăng hơn 167 MW so với mức đỉnh năm ngoái. Tổng công ty Điện lực miền Bắc cũng ghi nhận mức tiêu thụ cao kỷ lục 17.400 MW vào trưa 2/6 tại 27 tỉnh, thành khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ – vượt 100 MW so với cùng kỳ 2024.
Dù 6 tháng đầu năm, phụ tải thực tế chỉ tăng dưới 4%, phần lớn nhờ thời tiết ôn hòa, nhưng dự báo cả năm 2025 mức tiêu thụ có thể tăng từ 12 đến 13% so với 2024. Đây là con số cao, phản ánh rõ rệt tác động của các đợt nắng nóng gay gắt, nhất là trong bối cảnh diễn biến thủy văn phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Theo ông Bùi Quốc Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương), dù các nhà máy điện vận hành ổn định, không xảy ra sự cố lớn trong 6 tháng đầu năm, nhưng không thể chủ quan. Sự kết hợp giữa phụ tải tăng mạnh, thời tiết cực đoan và khả năng xảy ra sự cố tổ máy bất kỳ lúc nào đòi hỏi ngành điện phải luôn ở thế chủ động cao nhất.
Thực tế hiện nay, nguồn điện mới đưa vào hệ thống vẫn chưa đạt tiến độ như kỳ vọng. Trong khi đó, yêu cầu bảo đảm điện cho tăng trưởng GDP 8% khiến áp lực càng lớn. Do đó, Bộ Công Thương đã chỉ đạo khẩn trương hoàn tất các hạng mục công trình lớn như Thủy điện Hòa Bình mở rộng, Nhiệt điện Nhơn Trạch 3, 4, tổ máy số 1 Nhiệt điện Vũng Áng 1, cùng nhiều tuyến đường dây truyền tải 500kV và 220kV quan trọng. Các dự án này nếu hoàn thành đúng tiến độ sẽ góp phần giảm tải áp lực cho hệ thống hiện hữu trong những giai đoạn cao điểm còn lại của năm.
Tại các địa phương, công tác chuẩn bị cho mùa cao điểm được triển khai bài bản. Ông Nguyễn Văn Quý, Phó Giám đốc Công ty Điện lực Quảng Ninh cho biết, ngay từ đầu năm, doanh nghiệp đã xây dựng các phương án cấp điện dự phòng, đặc biệt là trong tình huống thiếu nguồn hoặc vận hành ở chế độ cực kỳ khẩn cấp. 131 khách hàng trọng yếu như bệnh viện, trạm bơm nước, đơn vị quốc phòng… đã được đưa vào danh sách ưu tiên bảo đảm điện liên tục. Ngoài ra, các khu vực dự báo có phụ tải tăng cao cũng được hoán đảo máy biến áp, cải tạo lưới điện nhằm giảm thiểu nguy cơ quá tải cục bộ.
Giải pháp vận hành linh hoạt và giảm tải hiệu quả
 |
| Kỹ sư ngành điện kiểm tra thông số vận hành tại trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia, nơi xây dựng kịch bản điều hành theo thời tiết và phụ tải thực tế. |
Để ứng phó hiệu quả với các kịch bản thời tiết khắc nghiệt có thể tái diễn trong những tháng tới, Bộ Công Thương cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp mang tính chiến lược và tình huống cụ thể.
Trên bình diện tổng thể, Bộ yêu cầu các nhà máy điện thực hiện công tác duy tu, bảo trì thiết bị, bảo đảm độ khả dụng cao nhất để sẵn sàng vận hành tối đa khi phụ tải tăng vọt. Đồng thời, các đơn vị cung ứng nhiên liệu như than, khí, dầu… phải chủ động tồn trữ vật tư trong nhà máy cũng như tại kho, tránh bị động trong khâu tiếp liệu. Đây là một trong những yếu tố then chốt để không xảy ra ngắt quãng nguồn phát trong các giai đoạn cao điểm.
Về mặt vận hành, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia được giao nhiệm vụ cập nhật liên tục các kịch bản vận hành hệ thống điện, thích ứng linh hoạt với diễn biến thực tế về phụ tải, thủy văn và thời tiết. Mục tiêu là huy động tối ưu các nguồn điện khác nhau theo từng thời điểm, cân bằng giữa an ninh năng lượng và hiệu quả vận hành toàn hệ thống.
Bên cạnh đó, việc hoàn tất tháo dỡ đê quây công trình mở rộng Nhà máy Thủy điện Hòa Bình vào ngày 15/6 cũng đánh dấu một bước tiến đáng kể. Theo báo cáo của EVN, từ ngày 18/6, mực nước hồ Hòa Bình đã được nâng lên mức 88,26m, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích nước, bảo đảm nguồn thủy điện trong mùa khô 2025.
Ở cấp độ tiêu dùng, EVN tăng cường truyền thông, khuyến cáo người dân sử dụng điện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả – đặc biệt trong khung giờ cao điểm trưa (13h-15h) và tối (21h-23h). Việc điều chỉnh nhiệt độ điều hòa về mức từ 27 độ C trở lên, kết hợp với quạt, hạn chế sử dụng cùng lúc nhiều thiết bị công suất lớn… được khuyến khích mạnh mẽ nhằm giảm áp lực cho hệ thống và giảm nguy cơ chập cháy tại hộ gia đình và công sở.
Ở cấp địa phương, như tại Quảng Ninh, ngành điện đã lên sẵn các kịch bản tiết giảm phụ tải ở các mức 20 - 50% khi có sự cố bất khả kháng. Điều này cho thấy ngành điện không chỉ đặt mục tiêu “không để mất điện” mà còn sẵn sàng các tình huống tối thiểu thiệt hại nhất khi rủi ro xảy ra.
Ngoài ra, một loạt các công trình lưới điện truyền tải đang được tăng tốc. Đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên là một trong những dự án được Bộ Công Thương đặc biệt nhấn mạnh, yêu cầu hoàn thành dựng cột trong tháng 7/2025. Dự án đưa điện lưới quốc gia ra huyện Côn Đảo cũng đang gấp rút thi công rải cáp ngầm trên biển từ ngày 9/6 đến 8/7.
Tất cả những nỗ lực trên nhằm hướng tới mục tiêu cao nhất: bảo đảm cung cấp điện an toàn, liên tục, phục vụ phát triển kinh tế xã hội và ổn định đời sống nhân dân, bất chấp thời tiết có thể tiếp tục diễn biến khó lường trong thời gian tới.
