Sáng ngày 21/7, VEPR đã tổ chức Tọa đàm "Công bố Báo cáo Kinh tế Vĩ mô Quý II và 6 tháng đầu năm 2020". Chuỗi Báo cáo Kinh tế vĩ mô hàng Quý được VEPR thực hiện dưới sự hỗ trợ của Viện Konrad-Adenauer (KAS).
PGS.TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng VEPR cho biết, trước ảnh hưởng nghiêm trọng của Covid-19 lên kinh tế toàn cầu, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia trên thế giới có mức tăng trưởng kinh tế dương trong Quý II/2020, đạt 0,36%. Tính chung sáu tháng đầu năm, GDP tăng 1,81%.
"Triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2020 phụ thuộc vào khả năng khống chế bệnh dịch không chỉ trong nước mà còn trên thế giới. Kinh tế Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội cũng như thách thức", PGS.TS. Phạm Thế Anh nhận định.
VEPR tổ chức Tọa đàm Công bố Báo cáo Kinh tế Vĩ mô Quý II và 6 tháng đầu năm 2020
Cân nhắc những yếu tố tích cực cũng như tiêu cực đang tác động đối với kinh tế Việt Nam hiện nay, VEPR đưa ra các dự báo về tăng trưởng và lạm phát theo các kịch bản khác nhau về tình hình phòng chống bệnh dịch.
Với việc gỡ bỏ phong tỏa xã hội sớm hơn dự kiến (từ cuối tháng 4/2020 so với dự kiến cuối tháng 5/2020 trước đây), VEPR khẳng định có cơ sở nâng mức dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam lên so với các dự báo trước.
Theo đó, khả năng cao nền kinh tế sẽ đạt mức tăng trưởng 3,8% trong cho cả năm 2020. Ở một khả năng thấp hơn, nền kinh tế có thể chỉ tăng trưởng 2,2% do những diễn biến bất lợi của bệnh dịch.
Cụ thể, ở kịch bản cơ sở, bệnh dịch sẽ không tái phát trong nước trong thời gian còn lại của năm và hoạt động kinh tế nội địa dần trở lại bình thường. Tuy vậy thì bệnh dịch ở nhiều trung tâm kinh tế - tài chính quan trọng trên thế giới được giả định có một khả năng tái bùng phát hoặc chưa đủ tự tin khiến các nước phải kéo dài thời gian phong tỏa sang nửa sau quý III-2020, ảnh hưởng đến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam và nhu cầu du lịch, lưu trú tại Việt Nam.
“Khi đó, mức độ tác động của Covid–19 lên các ngành nông lâm ngư nghiệp, sản xuất chế biến chế tạo và các ngành trong khu vực dịch vụ sẽ nghiêm trọng hơn. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 3,8%.
Nhìn chung, tăng trưởng trong các ngành nghề sẽ khiêm tốn, trong đó các ngành bị ảnh hưởng nặng nhất bao gồm dịch vụ lưu trú và ăn uống, ngành khai khoáng và ngành kinh doanh bất động sản”- đại diện VEPR nhận định.
Ở kịch bản bất lợi, bệnh dịch trong nước dù vẫn được khống chế hoàn toàn trong thời gian còn lại của năm và hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường nhưng bệnh dịch trên thế giới tái bùng phát mạnh khiến các nước phải kéo dài thời gian phong tỏa sang quý IV/2020, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng và không có khả năng hồi phục trong năm 2020; kéo theo đó là sản xuất trong nước tăng trưởng yếu và các ngành khai khoáng phục vụ công nghiệp có khả năng thu hẹp.
Dịch vụ lưu trú và ăn uống không có động lực hồi phục do thiếu khách du lịch nước ngoài, trong khi nhu cầu trong nước với các loại hình dịch vụ này cũng bị hạn chế do tình hình kinh tế kém khả quan ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 2,2%.
Báo cáo của VEPR nhấn mạnh, do nguồn lực tài khoá hạn hẹp, cùng với việc chính sách tiền tệ bị ràng buộc với các mục tiêu về lạm phát và tỷ giá, Việt Nam không thể theo đuổi các chính sách vĩ mô theo cách tương tự một số nước khác.
Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 3,8%
Cũng theo VEPR, trong trường hợp của Việt Nam, việc chủ động cắt giảm các chi phí bắt buộc như phí và hoãn/ giảm thuế đối với doanh nghiệp có giá trị kích thích và hỗ trợ kinh tế hiệu quả hơn so với cứu trợ hoặc tài trợ trực tiếp.
Bên cạnh đó, các chính sách an sinh xã hội như chi trả bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ người bị tạm thời ngưng việc, trợ cấp cho người nghèo, người bị mất kế sinh nhai nên được ưu tiên hàng đầu và cần được triển khai nhanh chóng, đúng đối tượng trước khi người dân rơi vào những bi kịch không đáng có.
Song theo VEPR chính đây lại là điều đáng lo ngại nhất. Do khả năng giải ngân các gói cứu trợ xã hội chậm, thậm chí gần như bất khả thi, do mạng lưới thực thi kém hiệu quả và không tạo được niềm tin cho người dân.
Một khuyến nghị quan trọng từ các chuyên gia là trong mọi tình huống, lạm phát, lãi suất và tỷ giá cần được duy trì ổn định để chuẩn bị cho giai đoạn phục hồi sau bệnh dịch.
Trước đó, 3 kịch bản tăng trưởng được VEPR đưa ra là kịch bản lạc quan nhất GDP có thể tăng khoảng 5%. Ở kịch bản trung tính, GDP có thể tăng khoảng 3% – 4% còn kịch bản bi quan tăng trưởng chỉ khoảng 1% - 2%.
Hạ Vy
