Giảm giá thành, tăng liên kết chuỗi: Hướng đi bền vững cho ngành chăn nuôi Việt Nam

Ngành chăn nuôi Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ, với sản lượng thịt và trứng tăng đều qua các năm.

Ngành chăn nuôi phục hồi mạnh, nhưng đối mặt áp lực chi phí cao

Theo Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), giai đoạn 2020 – 2024, đàn lợn cả nước tăng từ gần 25,8 triệu con lên hơn 32 triệu con, sản lượng thịt hơi đạt 5,18 triệu tấn, tăng trưởng bình quân 4,4% về đàn và 5,3% về sản lượng mỗi năm. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy ngành chăn nuôi lợn đã nhanh chóng phục hồi sau giai đoạn khó khăn, góp phần quan trọng đảm bảo nguồn cung thực phẩm trong nước.

Cùng thời gian này, đàn gia cầm tăng từ 512,7 triệu con lên 584,4 triệu con; sản lượng thịt đạt 2,46 triệu tấn và trứng đạt 20,44 tỷ quả, tăng trưởng bình quân 3,3% – 6,9%/năm. Ngành gia cầm tiếp tục khẳng định vai trò chủ lực trong cung ứng thực phẩm và tiềm năng xuất khẩu.

Tuy nhiên, đàn trâu và bò có xu hướng giảm nhẹ trong năm 2025, lần lượt 2,2% và 0,2% so với năm trước, phản ánh khó khăn của nhóm gia súc ăn cỏ. Trong khi đó, ngành chăn nuôi vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, nhất là chi phí đầu vào. Thức ăn chăn nuôi chiếm tới 65–70% tổng chi phí, khiến giá thành sản phẩm cao hơn so với các nước trong khu vực.

Ngoài ra, chất lượng giống, hiệu quả quản lý và phương thức sản xuất còn hạn chế. Nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chưa ứng dụng công nghệ trong quản lý, phối trộn thức ăn hay xử lý chất thải, dẫn đến năng suất vật nuôi thấp và chi phí cao. Sự thiếu liên kết trong chuỗi sản xuất – tiêu thụ cũng khiến ngành khó ổn định giá trị và sức chống chịu trước biến động thị trường.

Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng tăng mạnh dịp cuối năm, đặc biệt là thịt lợn và gia cầm, việc bảo đảm nguồn cung ổn định, giá cả hợp lý trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Nếu người dân ồ ạt tái đàn mà không kiểm soát chi phí, nguy cơ thua lỗ rất cao. Do đó, giảm giá thành và tái đàn bền vững là hai nhiệm vụ song hành của ngành hiện nay.

Xây dựng chuỗi khép kín – chìa khóa nâng sức cạnh tranh

Quang cảnh Diễn đàn.

Tại Diễn đàn, các doanh nghiệp và chuyên gia đều nhấn mạnh rằng phát triển chuỗi sản xuất khép kín, hiện đại là giải pháp căn bản để giảm chi phí và tăng lợi nhuận cho người chăn nuôi.

Ông Hoàng Nam Trung, Tổng Giám đốc Công ty CP Thức ăn chăn nuôi HanoPhavico, cho biết thị trường thức ăn chăn nuôi đang có nhiều cơ hội thuận lợi nhờ nguồn nguyên liệu ổn định và quy mô sản xuất ngày càng tập trung. Tuy nhiên, cạnh tranh gay gắt, dịch bệnh và biến động giá vật nuôi vẫn tạo áp lực lớn cho ngành. Để tối ưu hiệu quả, cần đồng bộ ba yếu tố: con giống, thức ăn và quản lý chăn nuôi.

Ở góc độ địa phương, ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, cho biết thành phố hiện có khoảng 300 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nông - lâm - thủy sản và 1.400 chuỗi kết nối tiêu thụ nông sản. Các chuỗi này cùng hệ thống chợ đầu mối đã góp phần bảo đảm nguồn cung ổn định. Tuy nhiên, Hà Nội cần tiếp tục chuyển đổi từ chuỗi truyền thống sang mô hình khép kín, bài bản hơn để đáp ứng yêu cầu phát triển mới.

Song song đó, việc thay đổi thói quen tiêu dùng từ “thịt nóng” sang thịt mát, sản phẩm bao gói và bảo quản lạnh là xu hướng tất yếu, phù hợp với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Sự phát triển của siêu thị, cửa hàng tiện ích và thương mại điện tử sẽ tạo cú hích mạnh cho tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi theo chuỗi giá trị.

Một hướng đi khả thi là phát triển chuỗi cung ứng nhỏ cấp xã, cung cấp thực phẩm an toàn cho bữa ăn bán trú tại trường học, vừa đảm bảo đầu ra ổn định, vừa tạo nền tảng hình thành chuỗi lớn hơn trong tương lai.

Theo các đại biểu, muốn thực hiện được điều này cần sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền – doanh nghiệp – nông dân. Doanh nghiệp lớn đóng vai trò dẫn dắt, nông hộ liên kết thành hợp tác xã để đủ tư cách pháp lý tham gia thị trường, ứng dụng công nghệ và tổ chức sản xuất theo chuỗi khép kín.

Đây không chỉ là giải pháp trước mắt để ổn định nguồn cung dịp Tết Nguyên đán mà còn là hướng đi dài hạn giúp ngành chăn nuôi Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh, phát triển bền vững và tiến tới xuất khẩu hiệu quả hơn.

Giá heo hơi lao dốc, ngành chăn nuôi đối mặt nỗi lo kép từ dịch bệnh

Heo hơi chững giá, thị trường chăn nuôi đối mặt rủi ro

Cơn mưa lợi nhuận quý II: Ngành chăn nuôi gọi tên Dabaco, BaF và Masan