 |
| Việc phát triển các hệ thống bán lẻ hiện đại góp phần đưa sản phẩm xanh - sạch đến gần hơn với người tiêu dùng. Ảnh: Phương Lê |
Người tiêu dùng dịch chuyển sang lựa chọn xanh – sạch
Thị hiếu tiêu dùng của người Việt đang thay đổi mạnh mẽ, khi ngày càng nhiều người chú trọng tới yếu tố an toàn và thân thiện môi trường. Khảo sát mới nhất của NielsenIQ cho thấy có tới 76% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng trả cao hơn cho các sản phẩm đáp ứng tiêu chí an toàn, xanh – sạch. Đặc biệt, nhóm người trẻ thuộc Gen Z và Millennials có xu hướng ưu tiên sản phẩm có chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ hay có khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Tại Diễn đàn Tiếp thị và Tiêu dùng Việt Nam 2025, ông Nguyễn Viết Thịnh, Tổng Giám đốc CGS Việt Nam, cho biết xu hướng tiêu dùng xanh đang gia tăng nhanh chóng. Theo ông, người mua sẵn sàng chi trả cao hơn khoảng 10% nếu doanh nghiệp chứng minh được nguồn nguyên liệu an toàn và quy trình sản xuất bền vững. Đại diện MM Mega Market Thăng Long (Hà Nội) cũng chia sẻ rằng, người tiêu dùng ngày nay quan tâm sâu hơn tới thực phẩm tươi sống, nông sản sạch và sản phẩm đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Giá của hàng hữu cơ hiện đã thu hẹp khoảng cách với thực phẩm thông thường, giúp người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn hơn.
Theo PGS.TS.BS Trần Đình Toán, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng lâm sàng, thực phẩm xanh – sạch không chỉ là khẩu hiệu quảng cáo mà là một chuỗi quy chuẩn nghiêm ngặt từ khâu nuôi trồng, chế biến, bảo quản đến phân phối. Đây là cơ sở đảm bảo sản phẩm không bị ô nhiễm hóa chất, vi sinh hay tạp chất vật lý. Chính điều đó tạo nên áp lực mới cho các nhà sản xuất, khi phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế để được người tiêu dùng tin chọn.
Nhiều hệ thống bán lẻ lớn như Saigon Co.op, SATRA hay MM Mega Market đều chuyển hướng ưu tiên sản phẩm VietGAP, GlobalGAP, OCOP và đặc sản vùng miền có nguồn gốc minh bạch. Ông Nguyễn Ngọc Thắng, Phó Tổng Giám đốc Saigon Co.op, nhấn mạnh rằng tiêu chí chọn hàng không chỉ dựa trên chất lượng mà còn là minh bạch và truy xuất được nguồn gốc. Điều này giúp tạo sân chơi công bằng nhưng cũng đồng thời là “bộ lọc khắc nghiệt”, khi nhà cung cấp nào không đạt chuẩn sẽ bị loại khỏi hệ thống.
Không chỉ dừng ở tiêu chí chọn hàng, các nhà bán lẻ còn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ truy xuất thông minh. Tại siêu thị SATRA Võ Văn Kiệt (TP.HCM), khu vực bày bán thực phẩm có Tick xanh trách nhiệm thu hút đông đảo người mua. Mỗi mã QR gắn trên tem Tick xanh được lưu trữ bằng công nghệ blockchain, cho phép người tiêu dùng quét để biết rõ nguồn gốc, kết quả kiểm nghiệm, thậm chí phát hiện tem giả nếu có. Đây là bước tiến quan trọng giúp củng cố niềm tin và tạo nền tảng cho hệ sinh thái tiêu dùng minh bạch.
Cần quản trị chặt quy trình và mở rộng điểm bán tin cậy
 |
| Xanh - sạch không phải là khẩu hiệu quảng cáo, mà là chuỗi quy chuẩn khắt khe. Ảnh: Hồng Phúc |
Tuy nhiên, thực tế cho thấy diện tích nông sản đạt chứng nhận an toàn vẫn còn khiêm tốn. Theo ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cả nước hiện chỉ có khoảng 8.400 ha rau đạt chứng nhận VietGAP hoặc GlobalGAP, chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với tổng diện tích sản xuất. Ông Nguyễn Văn Mười, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho rằng đây là lỗ hổng quản lý cần sớm được khắc phục, bởi người tiêu dùng vẫn lo ngại về dư lượng hóa chất và độ an toàn của sản phẩm rau củ lưu thông trên thị trường.
Theo ông Mười, muốn bảo đảm chất lượng, phải siết chặt quản lý các sản phẩm bảo vệ thực vật, tránh tình trạng mua bán tùy tiện. Đồng thời, cần phát triển hệ thống điểm bán tập trung, thay thế mô hình cửa hàng nhỏ lẻ khó kiểm soát. Điều này không chỉ giúp giám sát tốt hơn mà còn tạo chuỗi cung ứng minh bạch, giúp người tiêu dùng yên tâm và nhà sản xuất duy trì uy tín thương hiệu.
Ở góc độ quản trị sản xuất, ông Nguyễn Quý Dương đề xuất khuyến khích nông dân tham gia hợp tác xã, tổ liên kết để xây dựng thương hiệu chung gắn với mã số vùng trồng, bao bì thống nhất và quy trình truy xuất chuẩn hóa. Việc gắn trách nhiệm từng nhóm sản xuất giúp đảm bảo tính đồng nhất và chất lượng bền vững, tạo tiền đề cho sản phẩm nông nghiệp Việt chinh phục các kênh phân phối hiện đại.
Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp TP.HCM, cho biết nhiều người tiêu dùng vẫn lúng túng khi phân biệt đâu là điểm bán xanh – sạch thật sự. Do đó, chương trình “Tiêu dùng xanh” do TP.HCM triển khai tại các siêu thị lớn đã giúp định danh địa chỉ mua hàng đáng tin cậy, đồng thời tôn vinh các doanh nghiệp thực hiện sản xuất và phân phối xanh.
Đặc biệt, doanh nghiệp đạt chuẩn “xanh” còn được hưởng lợi kép: đầu vào được hỗ trợ vốn chuyển đổi xanh theo tinh thần Nghị quyết 98, và đầu ra được mở rộng kênh phân phối thông qua hệ thống của Sở Công Thương TP.HCM. Ngoài ra, Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM còn phối hợp đề xuất tôn vinh doanh nghiệp xanh và công bố địa chỉ xanh, giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận diện sản phẩm sạch, doanh nghiệp uy tín, từ đó củng cố niềm tin và mở rộng thị trường tiêu dùng bền vững.
