Tiếp tục thảo luận về dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi)

Tại Phiên họp, đa số các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào các nội dung: phân loại dự án đầu tư theo mức độ tác động đến môi trường, thẩm quyền thẩm định báo cáo tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường, kiểm toán công tác quản lý và bảo vệ môi trường.

Quang cảnh một Phiên họp thứ 49 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ảnh Cổng TTĐT Quốc hội

Đánh giá sơ bộ tác động môi trường

Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho biết về đánh giá sơ bộ tác động môi trường (Điều 30), dự thảo Luật đưa ra 2 phương án.

Theo phương án 1, phân loại dự án theo Luật Đầu tư công để xác định đối tượng dự án phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường (bao gồm các dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, B, C). Các dự án đầu tư công dù quy mô nhỏ và không có cấu phần xây dựng cũng phải thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường.

Theo phương án 2, dựa trên cơ sở phân loại dự án đầu tư theo mức độ tác động đến môi trường, quy định chỉ các dự án thuộc nhóm I (Nhóm có nguy cơ tác động xấu đến môi trường ở mức độ cao) mới là đối tượng phải thực hiện. Như vậy, đối tượng dự án phải thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường thu hẹp hơn so với Luật Đầu tư công. Nội dung đánh giá sơ bộ tác động môi trường là một phần trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc đề xuất dự án đầu tư.

Chủ nhiệm Phan Xuân Dũng cho biết đa số ý kiến của các đoàn đại biểu Quốc hội đề nghị thực hiện theo phương án 2 và Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường; Bộ Tài nguyên và Môi trường nhất trí với phương án này.

Đóng góp ý kiến vào phân loại dự án đầu tư theo mức độ tác động sơ bộ đến môi trường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu quan điểm: Việc đánh giá tác động sơ bộ đến môi trường được đưa ra trong dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) và Luật Đầu tư công có sự vênh nhau.

Hiện nay, các dự án từ nhỏ đến lớn có thể có những tác động đến môi trường ở những mức độ khác nhau. Vì thế, khi đánh giá tác động sơ bộ thì nên thực hiện theo Luật Đầu tư công. Còn những dự án không có tác động gì đến môi trường thì cơ quan chức năng ghi rõ là không tác động để có sự kiểm tra, giám sát. Cần thiết, Ban soạn thảo và thẩm tra dự án Luật đưa cả 2 phương án đánh giá dự án tác động sơ bộ đến môi trường ra Quốc hội thảo luận, xem xét.

Đề cập vấn đề kiểm toán công tác quản lý và bảo vệ môi trường, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải, một số yếu tố của môi trường như đất đai do Nhà nước quản lý cũng là tài sản công nên phải thực hiện kiểm toán. Còn những yếu tố khác như chất thải, rác thải không phải tài sản công thì không phải thực hiện kiểm toán. Vì vậy, cần nghiên cứu thảo luận lại về vấn đề này để thực hiện công tác kiểm toán một cách hiệu quả hơn.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ thông qua đánh giá sơ bộ sẽ loại được các công trình, dự án có ảnh hưởng đến môi trường, ngay từ khâu nghiên cứu tiền khả thi. Do đó, nên đánh giá sơ bộ tác động môi trường tất cả các dự án đầu tư công như Luật Đầu tư công quy định.

Tích hợp 7 loại giấy phép môi trường đối với các công trình thủy lợi

Liên quan đến giấy phép môi trường, dự thảo Luật cũng đưa ra 2 phương án.

Theo phương án 1 (Chính phủ trình), chỉ dùng 1 loại giấy phép môi trường trong đó bao gồm cả nội dung cấp phép xả nước thải vào công trình thủy lợi, thay thế 7 loại giấy tờ thủ tục hành chính cấp phép về môi trường. Đồng thời, quy định trong nội dung giấy phép môi trường đối với trường hợp có xả nước thải vào công trình thủy lợi phải có các yêu cầu bảo đảm an toàn công trình thủy lợi.

Trong khi đó, phương án 2 quy định vẫn có giấy phép “Xả nước thải vào công trình thủy lợi” như đã được quy định trong Luật Thủy lợi thông qua tại Kỳ họp thứ 3 (năm 2017) và đang được triển khai thực hiện một cách thuận lợi.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho biết đa số các đoàn đại biểu Quốc hội đề nghị quy định theo Phương án 1 và cho rằng phương án này sẽ giải quyết được phần lớn các vướng mắc, bất cập trong thực tế thời gian qua, đáp ứng được yêu cầu của cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, giảm các đầu mối quản lý trong lĩnh vực môi trường. Khi thực hiện phương án này phải rà soát, quy định chuyển tiếp về giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi.

Một số đoàn đại biểu Quốc hội đề nghị thực hiện theo phương án 2 và cho rằng việc có Giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi là cần thiết để phân định rõ trách nhiệm của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn trong việc đảm bảo chất lượng nguồn nước phục vụ tưới tiêu trong nông nghiệp theo quy định của Luật Thủy lợi.

Cũng có ý kiến đề nghị chọn giữa phương án 1 và 2. Theo đó, chỉ tích hợp 7 loại giấy phép môi trường đối với các công trình thủy lợi có tính chất mở, liên thông, còn các công trình thủy lợi được xây dựng khép kín thì thực hiện theo quy định của Luật Thủy lợi.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên họp. Ảnh Cổng TTĐT Quốc hội

Đề cập đến vấn đề cấp giấy phép môi trường, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng: Nếu có 1 loại giấy phép thay cho 7 loại giấy phép thì doanh nghiệp rất vui mừng và cũng giảm tải các thủ tục hành chính. Việc có thể sửa đổi Luật Thủy lợi được nữa hay không thì có thể trình Quốc hội thảo luận thêm.

Về việc chuyển kinh phí chi thường xuyên không sử dụng hết chuyển sang chi đầu tư cho bảo vệ môi trường, theo Luật Ngân sách Nhà nước là sai quy tắc nhưng nếu cần thiết phải sử dụng khoản kinh phí này cho hoạt động bảo vệ môi trường thì cơ quan chức năng có thể trình lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Quốc hội xem xét, cân nhắc. Còn về tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường, trong dự án Luật không nên liệt kê chi tiết mà cần nêu những vấn đề trọng tâm cần thực hiện.

Kết luận tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá cao những ý kiến đóng góp của các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với Dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi).

Còn những vấn đề còn ý kiến khác nhau của Dự án Luật như việc đánh giá tác động môi trường của các dự án cũng như việc cấp giấy phép môi trường, thẩm định môi trường thì cơ quan soạn thảo và thẩm tra có thể trình cả 2 phương án lên Quốc hội thảo luận, xem xét, cho ý kiến.

Ngoài ra, vấn đề kiểm toán hoạt động môi trường thì bắt buộc phải kiểm toán đối với các dự án công, tài sản công một cách chặt chẽ.